Πολιτική

Προσφυγικό: Η τέλεια καταιγίδα


Ο κόσμος παρακολουθεί τα αλλεπάλληλα κύματα των μεταναστών και των προσφύγων να ξεχύνονται σε όλη την Ευρώπη. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο μίας κρίσης  μια μεγάλη κρίση, τόσο ανθρωπιστικά όσο και πολιτικά. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πληρώνουν μεγάλα ποσά σε Λίβυους διακινητές, διακινδυνεύοντας τις ζωές τους σε μη αξιόπλοα πλοία για να διασχίσουν τα ύπουλα νερά της Μεσογείου˙ οι λαθρέμποροι στέλνουν σήματα κινδύνου καθ’ όλο το εικοσιτετράωρο στις ευρωπαϊκές περιπολίες διάσωσης, και όταν τα σκάφη διάσωσης απαντούν, οι λαθρέμποροι εμβολίζουν τα περιπολικά σκάφη ή βυθίζουν τις βάρκες τους. Οι λαθρέμποροι στην Τουρκία στοιβάζουν τους πελάτες τους σε μικρά φουσκωτά σκάφη, τους κατευθύνουν προς τα κοντινά ελληνικά τουριστικά νησιά που έχουν οπτική επαφή με τις τουρκικές ακτές, και τους δίνουν εντολή να τρυπήσουν τα φουσκωτά κατά την άφιξή τους.

Εκατοντάδες μετανάστες δια θαλάσσης κατασκηνώνουν σε τουριστικές παραλίες στην πλούσια ιταλική Ριβιέρα. Χιλιάδες περισσότεροι διασχίζουν την Ιταλία και την Γαλλία προς τους αυτοσχέδιους καταυλισμούς κοντά στο γαλλικό λιμάνι του Καλαί, όπου περιμένουν να περάσουν λαθραία σε τρένα και φορτηγά που εισέρχονται στην σήραγγα της Μάγχης προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεκάδες χιλιάδες ταξιδεύουν με τα πόδια, για να ζητήσουν άσυλο στην Γερμανία, την Σουηδία και την Αυστρία.

Αλλά και οι νομικοί ορισμοί και η καθημερινή χρήση των «προσφύγων», «αιτούντων άσυλο» και «μεταναστών» έχουν εισέλθει σε βαθιά σύγχυση. Υπάρχει μια τεράστια βιβλιογραφία σχετικά με αυτούς τους ορισμούς˙ αρκεί να πούμε ότι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες του 1951 καθορίζει ως «πρόσφυγα» ένα πρόσωπο εκτός της χώρας του ή της εθνότητάς του, το οποίο είναι ανίκανο ή απρόθυμο «να θέσει εαυτόν υπό την προστασία της εν λόγω χώρας. . . λόγω βάσιμου φόβου δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα ή πολιτικών πεποιθήσεων».

Ένας «αιτούμενος άσυλο» διαφέρει από ένα «πρόσφυγα» μόνο γεωγραφικά, έχοντας ήδη εισέλθει στην χώρα στην οποία ζητεί το καθεστώς του ασύλου ή του πρόσφυγα˙ εκείνοι που έχουν εγκριθεί καλούνται αμφότεροι «πρόσφυγες» και «υπό ασυλία», προσφέροντας μια ακόμη πηγή σύγχυσης. Αντίθετα με την κοινή χρήση, στο πλαίσιο της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες, οι άνθρωποι που διαφεύγουν από αποτυχημένα κράτη, συγκρούσεις, ή απελπιστικές οικονομικές συνθήκες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ως προσφύγων ή «υπό ασυλία» εκτός εάν έχουν έννομο φόβο δίωξης βασισμένο σε έναν από τους πέντε λόγους που αναφέρονται παραπάνω.