Ασφυκτική είναι πλέον η πίεση στην κυβέρνηση από τη βιομηχανία για παρέμβαση με επιδότηση του κόστους ενέργειας, καθώς οι βιομήχανοι προειδοποιούν ακόμη και για λουκέτα, εάν δεν βρεθεί τρόπος να συγκρατηθεί η αύξηση στο κόστος παραγωγής. Η κυβέρνηση, όμως, είναι ανέτοιμη για μια ουσιαστική παρέμβαση, που παρουσιάζει, σε κάθε περίπτωση, πολύ μεγαλύτερη βαθμό δυσκολίας από την παροχή επιδότησης στους καταναλωτές, καθώς η Κομισιόν έχει ξεκαθαρίσει ότι τέτοιες παρεμβάσεις θα πρέπει να κρίνονται πρώτα από τις Βρυξέλλες με βάση τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ήδη οι υψηλές τιμές στο ρεύμα, που αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από τις ευρωπαϊκές λόγω στρεβλώσεων στην αγορά, τις οποίες έχει καταγγείλει κατ' επανάληψη η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας, έχει ανακόψει την ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής:
- Όπως φαίνεται στο γράφημα (πηγή: ΙΟΒΕ),ο ρυθμός αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα παρουσιάζει κάμψη τους τελευταίους μήνες, παρότι στην Ευρώπη η άνοδος συνεχίζεται.
- Ένας από τους λόγους που εξηγούν αυτή τη διαφοροποίηση είναι η αύξηση της χονδρικής τιμής του ρεύματος με ρυθμούς μεγαλύτερους από τη μέση ευρωπαϊκή. Τον Αύγουστο, όπως φαίνεται στο γράφημα (πηγή: ΙΟΒΕ), η τιμή ήταν σχεδόν διπλάσια (+96%) στην Ελλάδα.
Η Ελληνική Παραγωγή, που εκπροσωπεί τον μεταποιητικό τομέα της βιομηχανίας εντός του ΣΕΒ, παρενέβη στις εξελίξεις με μια ανακοίνωση σε δραματικούς τόνους, όπου προειδοποιεί ακόμη και για κίνδυνο κατάρρευσης βιομηχανικών επιχειρήσεων: «Δημιουργούνται σοβαροί κίνδυνοι μετακύλισης του αυξημένου κόστους στις τελικές τιμές και τους καταναλωτές, περιορισμού της παραγωγής αλλά και αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων με τις γνωστές συνέπειες», τονίζεται στην ανακοίνωση.
Ειδικότερα, η Ελληνική Παραγωγή επισημαίνει τις στρεβλώσεις στην αγορά ενέργειας και καλεί την κυβέρνηση να παρέμβει για την παροχή επιδοτήσεων, καθώς θεωρεί ότι δεν υπάρχουν ελπίδες για μια σοβαρή κοινή παρέμβαση της ΕΕ. Όπως σημειώνει:
- H εκτόξευση των χρηματιστηριακών τιμών του φυσικού αερίου έως και 400% τους τελευταίους μήνες σε σύγκριση με τις τιμές του 2019 και η συνακόλουθη άνοδος των τιμών στο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας που υπερβαίνει τα 200 Ευρώ/ΜWh, έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση κατά 20-40% στο κόστος παραγωγής της ελληνικής βιομηχανίας.
- Οι επιπτώσεις αυτές είναι πολύ πιο σημαντικές στην ελληνική βιομηχανία σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Γιατί στη χώρα μας η διαπραγμάτευση του συνόλου της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας πραγματοποιείται μέσω της ημερήσιας χονδρεμπορικής αγοράς, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές αγορές, στις οποίες το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς λειτουργεί μέσω διμερών συμβολαίων με κλειδωμένες τιμές, που αντισταθμίζουν τον κίνδυνο στην περίπτωση απότομης αύξησης των τιμών για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
- Δεδομένου ότι οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μετακυλίουν το αυξημένο κόστος στην ελληνική βιομηχανία, το περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι εξαιρετικά δυσμενές, ιδίως για τις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις, καθώς η εκτόξευση των τιμών ενέργειας έρχεται να προστεθεί στην παράλληλη αύξηση των διεθνών τιμών πρώτων υλών, του κόστους των μεταφορών και των σοβαρών προβλημάτων επάρκειας και καθυστερήσεων στις διεθνείς αλυσίδες τροφοδοσίας. Το σύνολο των παραγόντων αυτών οδηγεί σε μια πρωτοφανή αύξηση του κόστους παραγωγής που είναι αδύνατον να απορροφηθεί στο σύνολό της από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Δημιουργούνται κατά συνέπεια σοβαροί κίνδυνοι μετακύλισης του αυξημένου κόστους στις τελικές τιμές και τους καταναλωτές, περιορισμού της παραγωγής αλλά και αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων με τις γνωστές συνέπειες.
- Η Ελληνική μεταποίηση αποτέλεσε ανάχωμα και σημαντικό στήριγμα της χώρας μέσα στην πανδημική κρίση, συμβάλλοντας στον περιορισμό των επιπτώσεων από την κατάρρευση των τουριστικών εισπράξεων. Φέτος το Α’ εξάμηνο, οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν αύξηση κατά 22,9% σε σχέση με πέρυσι και κατά 18,3% σε σχέση με προ πανδημίας επίπεδο του Α’ εξαμήνου 2019.
- Η αντιμετώπιση της εκρηκτικής αύξησης του κόστους ενέργειας για τη βιομηχανία δεν είναι συντεχνιακό ζήτημα. Αφορά τη διατήρηση της θετικής αναπτυξιακής δυναμικής, αφορά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές της χώρας, αφορά την απασχόληση, αφορά τον περιορισμό του κινδύνου ενός πληθωριστικού κύκλου που θα είχε ολέθριες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
- Οι συνέπειες της εκτόξευσης του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις ήταν από τα κυρίαρχα θέματα στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης και 22ης Οκτωβρίου. Στα συμπεράσματα αναφέρεται ρητά ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να πάρουν μέτρα στήριξης των ευάλωτων καταναλωτών και των επιχειρήσεων, σύμφωνα με την εργαλειοθήκη που δημοσίευσε στις 13/10 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Είναι ώρα ευθύνης και αποφάσεων για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως ένα πρόβλημα που μπορεί να υπονομεύσει σοβαρά τις προοπτικές ανάπτυξης και την κοινωνική συνοχή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει ένα μοντέλο παροχής επιδοτήσεων στη βιομηχανία, όμως είναι εντελώς αμφίβολο αν θα μπορέσει να εφαρμόσει τέτοιο σχέδιο γρήγορα, ώστε να ανακουφίσει τις επιχειρήσεις άμεσα, όπως συνέβη με τους καταναλωτές. Το σχέδιο της κυβέρνησης θα πρέπει να κοινοποιηθεί στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να λάβει την έγκρισή της, πριν τεθεί σε εφαρμογή, κάτι που ακόμη και με τις σημερινές συνθήκες ευέλικτης λειτουργίας της Κομισιόν λόγω πανδημίας δεν μπορεί να γίνει άμεσα.
Μια παρέμβαση που θα μπορεί να γίνει πολύ πιο γρήγορα, εάν κινητοποιηθεί και η ΡΑΕ, θα ήταν η αλλαγή των κανόνων για την αγορά ενέργειας, ώστε να ευθυγραμμισθεί με τους κανόνες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπου η διαπραγμάτευση συμβάσεων της βιομηχανίας δεν γίνεται αποκλειστικά μέσω της ημερήσιας χονδρεμπορικής αγοράς, αλλά με διμερείς συμβάσεις, οι οποίες κρατούν τις τιμές σταθερές ακόμη και σε περιόδους μεγάλης αύξησης του κόστους.