Τον έντονο προβληματισμό για την δικαστική εκκρεμότητα που έχει παγώσει ουσιαστικά τον κατασκευαστικό κλάδο στην χώρα εξέφρασαν οι ομιλητές στο πάνελ με τίτλο «Τα κίνητρα των Κτιριοδομικών Κανονισμών: Οφέλη ή παγίδες;» που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 25ης Prodexpo, του μακροβιότερου συνεδρίου στον τομέα του real estate στην Ελλάδα, που διεξάγεται στις 21 και 22 Οκτωβρίου 2024 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τη συνταγματικότητα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) και αφορά, όπως εξήγησε η Ελένη Αλεξίου, Διευθύνουσα Εταίρος στη δικηγορική Εταιρεία AKL, καταρχάς τα άρθρα 10 και 15 του ΝΟΚ, αλλά και τα άρθρα 11 και 17.
Όπως ανέφερε η Ε. Αλεξίου, οι βασικές εισηγήσεις υποστηρίζουν ότι τα άρθρα αυτά προβλέπουν κανονισμούς που θα επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβίωσης για τους πολίτες και ότι δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας, καθώς άλλα μέτρα όπως για παράδειγμα φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να επιφέρουν τις θετικές συνέπειες που επικαλείται ο νομοθέτης.
Η Ε. Αλεξίου είπε ότι το ΣτΕ εξετάζει αν η επιλογή των περιοχών έγινε με αυθαίρετο τρόπο, αν οι κοινόχρηστοι χώροι που θα προκύπτουν θα είναι μικροί και κατακερματισμένοι, αν η αύξηση του ύψους συνεπάγεται επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, ακόμα και αν όλα αυτά που προβλέπονται από τον ΝΟΚ ως επιφέροντα θετικό αντίκτυπο τελικά αναιρούνται από προβλέψεις άλλων άρθρων του ίδιου του ΝΟΚ.
«Το ότι το ύψος δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα με ξεπερνάει», απάντησε ο Δημήτρης Δημητρίου, Αρχιτέκτονας και Αντιπρόεδρος του ΕΒΕΑ, που χαρακτήρισε το ΣτΕ «άδικο και προκατειλημμένο», καθώς, όπως είπε, «θα μπορούσε να ζητήσει διορθώσεις στον ΝΟΚ και να μην υιοθετεί μία οριζόντια προσέγγιση για ένα θέμα για το οποίο δεν έχει την επιστημονικότητα να το κρίνει.»
Συμφώνησε ωστόσο με το ΣτΕ ότι ο νόμος θα έπρεπε να είχε περάσει από μεγαλύτερη διαβούλευση και εκτίμησε ότι υπάρχει δυσλειτουργία μεταξύ πολιτικής και δικαστικής εξουσίας «με θύμα τους επιχειρηματίες», όπως είπε.
«Το ΕΒΕΑ έχει πάρει θέση επί της θεσμικής λειτουργίας των επιχειρήσεων ζητώντας να ξεκαθαρίσει η κατάσταση» ανέφερε και πρόσθεσε ότι «η κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε πάρει μέτρα και να είναι πιο άμεση στο να υπάρξει μία ενδιάμεση διάταξη».
Ο Δ. Δημητρίου προειδοποίησε ότι με τέτοιες πρακτικές η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει το καλό όνομα που έχει χτίσει στο εξωτερικό ως επενδυτικός προορισμός και τόνισε: «Θα το κουβαλάμε ως ασθένεια σε όλων των ειδών τις επενδύσεις ότι η ελληνική δικαιοσύνη είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις επενδύσεις».
Την παραδοχή ότι ορισμένες προβλέψεις του ΝΟΚ χρειάζονται βελτίωση έκανε ο Μάξιμος Καλατζής, Διευθύνων Σύμβουλος της Makt, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «δεν πρέπει να μπορεί ο εργολάβος από μόνος του να αλλάξει τα χαρακτηριστικά μιας ολόκληρης γειτονιάς». Παρόλα αυτά, ο Μ. Καλατζής τόνισε την ανάγκη να ξεκαθαριστεί άμεσα το τοπίο, ώστε να μην πληγεί η εικόνα της Ελλάδας ως επενδυτικός προορισμός.
«Πρέπει να έχουμε ένα πλαίσιο που θα μας επιτρέπει να λειτουργήσουμε χωρίς “ ίσως” και “αλλά”. Δεν μπορείς να θεωρείσαι ελκυστικός επενδυτικός προορισμός όταν το νομοθετικό πλαίσιο διαλύεται εκ των έσω» τόνισε. Ο Μ. Καλατζής υπογράμμισε ακόμα την ανάγκη να μην υπάρχει οριζόντια αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων και «οριζόντιο πάγωμα» της οικοδομικής δραστηριότητας. Επίσης, πρότεινε να δοθούν κίνητρα στους developers, ώστε να γκρεμίζουν τα παλιά ακίνητα και να χτίζουν σύγχρονα και πράσινα κτίρια.
Στις παθογένειες του πελατειακού κράτους, που δίνει «πράγματα που οι επιχειρηματίες δεν ζητούσαν καν» αποδίδει τις διατάξεις του ΝΟΚ που έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις του ΣτΕ ο συντονιστής της συζήτησης και καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Δελλής.
«Ακόμα και ο επιχειρηματικός κόσμος θα ήταν έτοιμος να δεχτεί κάτι πιο λελογισμένο, ωστόσο το πελατειακό κράτος έρχεται να κάνει περισσότερα από όσα ζητάει ο επιχειρηματικος κόσμος» τόνισε. Σημείωσε επίσης ότι αυτή την περίοδο στο ΣτΕ υπάρχουν δύο τάσεις, μία πιο μετριοπαθής και μία πιο σκληρή, και προέβλεψε ότι τελικά «το ΣτΕ θα φτάσει σε κρίση περί συνταγματικότητας».
«Το ΣτΕ ζει σε μία εικονική πραγματικότητα, με μία αυστηρότητα που δεν το ενδιαφέρει το πρακτικό αποτέλεσμα της απόφασης του και αυτό το είδαμε και τώρα» είπε ο Γ. Δελλής και υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη να υπάρξουν μεταβατικές ρυθμίσεις.