Τις βασικές θέσεις της «Διακήρυξης των Αθηνών», όπως διατυπώθηκε κατά την Σύνοδο των μη εκτελεστικών Προέδρων της Δημοκρατίας («Arraiolos Group») στην Αθήνα, την 11η Οκτωβρίου 2019 υπενθυμίζει ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος με αφορμή την Ημέρα της Ευρώπης.
Όπως αναφέρει σε ανάρτηση στην προσωπική του ιστοσελίδα οι βασικές θέσεις της διακήρυξης ήταν οι ακόλουθες:
«Η Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση συμβάλλει στην ευόδωση μιας ελπίδας αιώνων για ειρήνη στην Ευρώπη, μετά την βαρβαρότητα των δύο Παγκόσμιων Πολέμων, η οποία είχε ως πηγή την σύγκρουση ιμπεριαλιστικών φιλοδοξιών και άλλες ακραίες ιδεολογίες. Ακόμη και σήμερα, δεν μπορούμε και δεν πρέπει να θεωρούμε την Ειρήνη, την Ελευθερία και την Ευημερία ως δεδομένα αγαθά. Είναι επιτακτική ανάγκη να συμπράξουμε όλοι, ενεργώς, στην μεγάλη ιδέα μιας ειρηνικής και ενοποιημένης Ευρώπης.
Οι Λαοί της Ευρώπης έχουν ενωθεί, με την δική τους ελεύθερη βούληση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βασίζεται στις αρχές της Ελευθερίας, της Ισότητας, της Αλληλεγγύης, της Δημοκρατίας, της Δικαιοσύνης και της Εμπιστοσύνης, εντός και μεταξύ των Μελών της. Μια Ένωση χωρίς προηγούμενο στην Ιστορία της Ευρώπης.
Για πολλούς ανθρώπους στην Ευρώπη, ιδίως μεταξύ της Νέας Γενιάς, η Ευρωπαϊκή ιθαγένεια έχει καταστεί δεύτερη φύση. Δεν αποτελεί αντίφαση το ότι μπορεί να αγαπούν το χωριό τους, την πόλη τους, την περιοχή τους ή το Έθνος τους και, ταυτόχρονα, να είναι αφοσιωμένοι Ευρωπαίοι.
Τους τελευταίους μήνες, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Είναι η πρώτη φορά, από την έναρξη της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, που κάποιοι συζητούν πλέον την ανατροπή ενός ή περισσότερων βημάτων της Ολοκλήρωσης, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων ή την κατάργηση κοινών θεσμών. Είναι η πρώτη φορά που ένα Κράτος-Μέλος εκφράζει την πρόθεσή του να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, άλλες φωνές ζητούν μεγαλύτερη ενδυνάμωση της ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ευρωζώνης ή ζητούν μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων.
Οι απόψεις για τα θέματα αυτά μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των Πολιτών και των Κυβερνήσεων των Κρατών-Μελών, καθώς και μεταξύ ημών, των Αρχηγών των Κρατών-Μελών. Ωστόσο, όλοι συμφωνούμε ότι η Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση και ενότητα είναι αναγκαία και ότι θέλουμε να προωθήσουμε την Ευρώπη ως Ένωση. Μόνο μια ισχυρή Κοινότητα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις της εποχής μας μέσω της συνεργασίας. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της τρομοκρατίας, της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και της μετανάστευσης δεν σταματούν σε εθνικά σύνορα, όπως άλλωστε και τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισής τους. Θα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις αυτές με επιτυχία, και να συνεχίσουμε στον δρόμο προς την οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση και ανάπτυξη, μόνον εάν εργασθούμε μαζί ως ισότιμοι Εταίροι σε θεσμικό επίπεδο.
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς αποκλεισμούς, μια Ένωση που έχει κοινούς θεσμούς, μια Ένωση που συνεχώς αξιολογεί το έργο της με κριτικό πνεύμα και έχει την ικανότητα να μεταρρυθμίσει την οντότητά της, μια Ένωση που στηρίζεται στους Πολίτες της και στα Κράτη-Μέλη της, ως ζωτικής σημασίας βάση.
Αυτή η Ευρώπη έχει ανάγκη από μια δυναμική πολιτική συζήτηση για την καλύτερη πορεία προς το μέλλον, με αφετηρία την Διακήρυξη της Ρώμης, της 25ης Μαρτίου 2017. Η Ευρώπη είναι σε θέση ν’ αντέξει ένα πολύ ευρύ φάσμα διαφορετικών απόψεων και καινοτόμων ιδεών. H επιστροφή σε μια Ευρώπη, στην οποία οι Χώρες δεν είναι πλέον ισότιμοι Εταίροι αλλά αντίπαλοι, πρέπει ν’ αποσοβηθεί, καθώς θα οδηγούσε σε αναβίωση των στενών ανταγωνιστικών συμφερόντων, μια αναβίωση επιζήμια για την οικοδόμηση ενός κοινού και βιώσιμου μέλλοντος, σ’ έναν Πλανήτη που βρίσκεται σε εύθραυστη ισορροπία.»