Το σχέδιο «πλαστικό χρήμα παντού», θα ενεργοποιηθεί σταδιακά από τον Αύγουστο και σύμφωνα με πληροφορίες, σε πρώτη φάση εντάσσονται υποχρεωτικά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές επαγγελματικοί κλάδοι που βρίσκονται στη ζώνη υψηλού κινδύνου για φοροδιαφυγή όπως:
Η εστίαση και η διασκέδαση: Οι πελάτες των εστιατορίων, μπαρ, κέντρων διασκέδασης θα έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν το λογαριασμό τους με κάρτα (χρεωστική ή πιστωτική) αφού οι επιχειρήσεις αυτές θα είναι υποχρεωμένες να εγκαταστήσουν συσκευή χρέωσης καρτών POS. Μάλιστα, θα υπάρχει υποχρεωτική ανάρτηση πινακίδας στον χώρο των καταστημάτων στην οποία θα αναγράφεται ότι ο πελάτης, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να πληρώσει με «πλαστικό χρήμα».
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες π.χ. γιατροί, δικηγόροι, σύμβουλοι επιχειρήσεων, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί. Όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει υποχρεωτικά να εφοδιαστούν με μηχανήματα POS και θα πληρώνονται με κάρτα για τις υπηρεσίες που παρέχουν.
Η υποχρέωση αυτή, θα εφαρμοστεί σταδιακά ανά κλάδο, ενώ στις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που δεν θα συμμορφωθούν θα επιβάλλονται τσουχτερά πρόστιμα.
Σύμφωνα με το σχέδιο, ο πολίτης θα μπορεί να επιλέγει αν θα πληρώνει με μετρητά ή με κάρτα, αλλά οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες θα πρέπει υποχρεωτικά να παρέχουν τη δυνατότητα πληρωμών με «πλαστικό» χρήμα. Σε επόμενο στάδιο, οι περισσότερες συναλλαγές, θα γίνονται υποχρεωτικά λεκτρονικά.
Αφορολόγητο μόνο με κάρτα
Με το νομοσχέδιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση και αναμένεται να καταθέσει το επόμενο διάστημα στη Βουλή, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι αγρότες για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο, θα πρέπει να έχουν συγκεντρώσει αποδείξεις στις οποίες θα έχουν πληρώσει με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα ή άλλο τραπεζικό μέσο. Οι πληρωμές που θα πρέπει να γίνονται μέσω τραπεζικού συστήματος, θα υπολογίζονται ως ποσοστό επί του εισοδήματος. Όσο μεγαλύτερο θα είναι το εισόδημα, τόσο υψηλότερο θα είναι και το ποσοστό των πληρωμών που θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι πληρώθηκαν με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα. Δηλαδή, το ύψος των ηλεκτρονικών πληρωμών που θα πρέπει κάθε χρόνο να πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι θα εξαρτάται από το σύνολο των εισοδημάτων που δηλώνονται. Έτσι:
Για εισόδημα έως 10.000 ευρώ το ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με κάρτα θα είναι 10%. Έτσι για παράδειγμα μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ για να εξασφαλίσει το έμμεσο αφορολόγητο όριο το ύψος του οποίου διαμορφώνεται πλέον ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει δαπάνες με πλαστικό χρήμα ύψους 900 ευρώ.
Για εισόδημα από 10.001 ευρώ έως 20.000 ευρώ το ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με κάρτα θα είναι 15%. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με εισόδημα 20.000 ευρώ θα πρέπει να εμφανίσει συναλλαγές με κάρτες ύψους 3.000 ευρώ για να έχει έκπτωση φόρου.
Για εισόδημα από 20.001 ευρώ έως 40.000 ευρώ το ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με κάρτα θα είναι 20%.
Για εισόδημα από 40.001 ευρώ και πάνω η ελάχιστη δαπάνη με πλαστικό χρήμα θα είναι 30%.
«Ποινή» έξτρα φόρου
Στην περίπτωση που ο μισθωτός, ο συνταξιούχος ή ο αγρότης δεν έχει δαπανήσει το απαιτούμενο ποσό με κάρτα, τότε δεν θα δικαιούνται το συνολικό ποσό της έκπτωσης φόρου που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο αλλά μικρότερο ποσό. Αυτό σημαίνει σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, ότι για το ποσό που θα του λείπει θα χρεώνεται με πρόσθετο φόρο, που θα υπολογίζεται με ποσοστό που δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί ή με βάση το συντελεστή της φορολογικής κλίμακας που προβλέπεται ανάλογα με το ύψος του εισοδήματός του. Αν, όμως, έχει πληρώσει με κάρτα περισσότερες δαπάνες από αυτές που θα απαιτεί η εφορία ανάλογα με το εισόδημά του, τότε εξετάζεται να έχει πρόσθετη έκπτωση φόρου.
Για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές θα μετρούν όλες οι αποδείξεις, όπως, για παράδειγμα, οι αγορές στο σούπερ-μάρκετ και τα καύσιμα.
Λόγω καθυστέρησης εφαρμογής του μέτρου, το υπουργείο Οικονομικών έχει αποφασίσει ειδικά για φέτος να «μετρούν» στο αφορολόγητο όριο και οι δαπάνες που έχουν γίνει με μετρητά. Όμως από την 1η Ιανουαρίου 2017, όλες οι δαπάνες που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι για να εξασφαλίσουν το αφορολόγητο όριο ή να έχουν έκπτωση φόρου (π.χ. ιατρικά έξοδα) θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί με κάρτες ή μέσω τραπεζικής συναλλαγής.
Εξαιρέσεις
Από την υποχρέωση των ηλεκτρονικών πληρωμών, θα εξαιρούνται άτομα μεγάλης ηλικίας άνω των 70 ή 75 ετών. Το ηλικιακό όριο θα τεθεί προκειμένου να μη δημιουργηθούν προβλήματα με τους συνταξιούχους οι οποίοι παρά το γεγονός ότι έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση των ATΜs μετά την επιβολή των capital controls, ακόμη δεν έχουν εντρυφήσει στις πληρωμές των αγορών τους με χρεωστική κάρτα. Επίσης θα εξαιρεθούν φορολογούμενοι που κατοικούν σε μικρά νησιά, ορεινά χωριά, απομακρυσμένες περιοχές που δεν υπάρχουν ούτε ATMs.
Λίστα «καλών» επιχειρήσεων
Παράλληλα, το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει τη δημιουργία μιας λίστας με «καλές» επιχειρήσεις, οι οποίες θα δέχονται μόνο ηλεκτρονικές πληρωμές και έχουν καταργήσει τα μετρητά. Οι φορολογούμενοι που θα πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους με τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις εξετάζεται να απολαμβάνουν μεγαλύτερη έκπτωση φόρου ή να έχουν επιστροφή μέρους των πληρωμών που πραγματοποίησαν με κάρτα.
Καταγραφή καρτών με βάση τον ΑΦΜ
Το σχέδιο προβλέπει την υποχρεωτική ταυτοποίηση κάθε φορολογουμένου με τα τραπεζικά μέσα που διαθέτει. Δηλαδή θα γίνει καταγραφή όλων των πιστωτικών, χρεωστικών καρτών και τραπεζικών λογαριασμών που διαθέτει ο φορολογούμενος με βάση τον ΑΦΜ του, προκειμένου να γίνεται καταχώριση των τραπεζικών συναλλαγών του. Επίσης το υπουργείο Οικονομικών θα έχει πρόσβαση στα στοιχεία για πληρωμές με κάρτες στην Ελλάδα, οι οποίες, όμως, έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό. Αυτό θα γίνει προκειμένου να εντοπίζονται Έλληνες φορολογούμενοι που χρησιμοποιούν κάρτες που έχουν εκδώσει στο εξωτερικό, ώστε να μην καταγράφονται οι συναλλαγές τους.
Οκτώ πρόσθετα μέτρα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές
Για την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών το νομοσχέδιο θα προβλέπει ακόμη τα εξής:
1. Νέες επιχειρήσεις: Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που θα προχωρούν σε έναρξη εργασιών θα πρέπει υποχρεωτικά να διαθέτουν τερματικά POS για την αποδοχή συναλλαγών με κάρτα. Ο πολίτης θα επιλέγει αν θα πληρώσει με μετρητά ή κάρτα.
2. Τρόποι πληρωμής: Καθιερώνονται εναλλακτικοί τρόποι ηλεκτρονικών συναλλαγών εκτός από κάρτα. Για παράδειγμα, θα γίνονται δεκτές και θα αναγνωρίζονται από την εφορία για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου ορίου ηλεκτρονικές πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου ή τάμπλετ.
3. Επιστροφές φόρων: Όλες οι επιστροφές χρημάτων (φόρος εισοδήματος, ΦΠΑ κλπ) από ΔΟΥ και Τελωνείων θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά, απευθείας στους λογαριασμούς των δικαιούχων.
4. Πληρωμή φόρων: Προωθείται η ηλεκτρονική πληρωμή στις ΔΟΥ απευθείας μέσω Taxisnet π.χ. μέσω πιστωτικής κάρτας χωρίς να χρειάζεται o φορολογούμενος να χρησιμοποιήσει το web banking τραπεζών. Ο φορολογούμενος θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει απευθείας από την οθόνη του υπολογιστή του το χρέος και το ποσό που επιθυμεί να πληρώσει με τη χρεωστική ή την πιστωτική του κάρτα. Με τον τρόπο αυτόν, αναμένεται αφενός να διευκολυνθούν οι φορολογούμενοι, αφετέρου, να εκλείψει το φαινόμενο των υπερεισπράξεων που σημειώνονται σήμερα, εξαιτίας του γεγονότος ότι πολλοί φορολογούμενοι κάνουν λάθος στην ταυτότητα οφειλής, με αποτέλεσμα να πληρώνουν μεγαλύτερα ποσά φόρων.
5. Ηλεκτρονικό παράβολο. Προβλέπεται καθολική εφαρμογή του ηλεκτρονικού παράβολου σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες π.χ. δικαστήρια, υπηρεσίες μεταφορών – συγκοινωνιών, αγορανομία.
6. Εργοδοτικές εισφορές: Προωθείται η ψηφιοποίηση των εργοδοτικών εισφορών (πλην του Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών) ώστε να πληρώνονται ηλεκτρονικά. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα αντιμετωπιστεί η αδήλωτη εργασία.
7. Ηλεκτρονικά τιμολόγια: Προβλέπεται η εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, ώστε οι επιχειρήσεις να μην χρειάζεται μεταξύ τους να εκδίδουν έντυπα τιμολόγια. Με τον τρόπο αυτό οι επιχειρήσεις εξοικονομούν χρόνο και κόστος.
8. «Κόφτης» στις συναλλαγές με μετρητά. Οι συναλλαγές με μετρητά δεν θα καταργηθούν αλλά περιορίζονται σημαντικά. Συναλλαγές των πολιτών με τις επιχειρήσεις που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ θα γίνονται υποχρεωτικά με πλαστικό χρήμα ή με τραπεζική συναλλαγή. Σήμερα το όριο αυτό ανέρχεται στα 1.500 ευρώ. Επίσης όλες οι συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων που υπερβαίνουν τα 50 ευρώ θα γίνονται μέσω τραπεζικού συστήματος (κάρτες, e-banking, τραπεζική συναλλαγή). Το όριο αυτό ανέρχεται σήμερα στα 500 ευρώ.
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν ήδη συσταθεί οκτώ ομάδες εργασίας που σχεδιάζουν, παρακολουθούν και υλοποιούν όλες τις δράσεις, στο πλαίσιο της ευρύτερης ψηφιοποίησης των διαδικασιών πληρωμών, εισπράξεων και ελέγχου.