Η πανδημία εξακολουθεί να εξαπλώνεται, οι πλούσιες χώρες συγκεντρώνουν εμβόλια και η προέλευση του νέου κορονοϊού δεν είναι γνωστή: Όλα αυτά θα παρακινήσουν τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα οποία συνεδριάζουν την επόμενη εβδομάδα, να βρουν μέσα προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα καταστροφή.
Αυτή η 74η Παγκόσμια Διάσκεψη Υγείας –που θα πραγματοποιηθεί από τις 24 Μαΐου ως την 1η Ιουνίου και όπως και πέρυσι μέσω διαδικτύου-- “είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά στην ιστορία του ΠΟΥ”, προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του οργανισμού Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
Πολλοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, ανάμεσά τους και επικεφαλής κρατών, θα μιλήσουν με στόχο να γίνει απολογισμός της ανεπαρκούς παγκόσμιας απάντησης στην covid-19 και να καταρτίσουν ένα σχέδιο αντιμετώπισης ενδεχόμενων νέων πανδημιών.
Μεγάλο διακύβευμα αποτελεί η μεταρρύθμιση του ΠΟΥ, ο οποίος έφτασε στα όριά του λόγω της covid-19. Πολλές χώρες, κυρίως ευρωπαϊκές, ζητούν έναν πιο ισχυρό οργανισμό, ικανό να διεξάγει ανεξάρτητες έρευνες και που να διαθέτει περισσότερους οικονομικούς πόρους.
Αυτή τη στιγμή μόνο το 16% του προϋπολογισμού του ΠΟΥ προέρχεται από τις υποχρεωτικές συνδρομές των κρατών και το υπόλοιπο από εθελοντικές συνεισφορές κρατικών και ιδιωτών δωρητών που θέτουν δικούς τους όρους.
“Η χρονιά που πέρασε ήταν η πιο επίπονη στην ιστορία του οργανισμού μας. Ωστόσο έδειξε επίσης για ποιο λόγο, τώρα περισσότερο από ποτέ, ο κόσμος έχει ανάγκη από έναν ΠΟΥ ισχυρό και βιώσιμο”, υπογράμμισε ο Τέντρος.
Στη διάρκεια της Διάσκεψης θα παρουσιαστούν πολλές εκθέσεις ειδικών με τις οποίες ζητούν βαθιές μεταρρυθμίσεις στα συστήματα προειδοποίησης και πρόληψης ώστε να αποφευχθεί ένα ακόμη υγειονομικό φιάσκο, την ώρα που πολλές χώρες εξακολουθούν να μην διαθέτουν τις απαραίτητες κρατικές υγειονομικές υποδομές για να προστατεύσουν τους πολίτες τους και να είναι σε θέση να προειδοποιούν εγκαίρως τη διεθνή κοινότητα για ενδεχόμενους υγειονομικούς κινδύνους.
Ένα σχέδιο απόφασης για την ενίσχυση του ΠΟΥ εξακολουθεί να βρίσκεται υπό συζήτηση, με στόχο κυρίως να εδραιώσει τον κεντρικό ρόλο του οργανισμού στον συντονισμό των παγκόσμιων υγειονομικών κρίσεων.
Το κείμενο, το οποίο ακόμη δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα, προτείνει επίσης οι χώρες να συμμετέχουν, εθελοντικά αρχικά, σε έναν μηχανισμό εκτίμησης από εταίρους τους του βαθμού προετοιμασίας τους για ενδεχόμενες πανδημίες.
Προς μια συνθήκη για τις πανδημίες;
Ο ΠΟΥ προς το παρόν δεν μπορεί να αποφασίζει μόνος του να διεξάγει έρευνες σε μια χώρα. Για τον λόγο αυτό χρειάστηκαν πολλοί μήνες συζητήσεων με την Κίνα προτού μία ομάδα ανεξάρτητων επιστημών μπορέσει να μεταβεί στη χώρα για να εξετάσει την προέλευση του νέου κορονοϊού.
“Είναι ξεκάθαρο ότι δεν λείπουν οι προκλήσεις, ούτε οι λύσεις (…) όμως επίσης δεν είναι βέβαιο ότι θα αδράξουν την ευκαιρία για να ενισχύσουν τον ΠΟΥ”, σχολίασε η Σουέρι Μουν, ειδική παγκόσμιας υγείας στον Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών και Ανάπτυξης της Γενεύης.
Άλλοι ζητούν οι εξουσίες του γενικού γραμματέα του ΠΟΥ να ενισχυθούν επιτρέποντάς του να έχει μόνο μία επταετή θητεία χωρίς δυνατότητα επανεκλογής (έναντι μιας πενταετούς, ανανεώσιμης θητείας που ισχύει τώρα) προκειμένου να μην υποκύπτει σε πολιτικές πιέσεις.
“Με αυτό τον τρόπο κανένας επικεφαλής του ΠΟΥ στο μέλλον δεν θα υπόκειται σε πιέσεις”, εξήγησε η Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ, επικεφαλής του ΠΟΥ από το 1998 ως το 2003.
Άλλωστε πολλές χώρες ζητούν η Διάσκεψη αυτή να αποτελέσει ευκαιρία για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τη σύναψη μιας διεθνούς συνθήκης για τις πανδημίες, προκειμένου να αντιμετωπίζονται καλύτερα στο μέλλον τέτοιους είδους κρίσεις και να μην αφήνεται κάθε χώρα μόνη της, όπως συνέβη με την covid-19.
Αντί να προκαλέσει ένα κύμα αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών, η υγειονομική κρίση επιδείνωσε τις εντάσεις. Η εμβολιαστική ανισότητα αυξάνει και το ζήτημα της πρόσβασης σε φάρμακα επίσης θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα μεταξύ των χωρών μελών του ΠΟΥ.