Το δάνειο ή η άτυπη δωρεά ή η γονική παροχή που προορίζονται για τη κάλυψη τεκμηρίων, θα πρέπει να συναφθούν πριν την αγορά του περιουσιακού στοιχείου και η ημερομηνία θα πρέπει να αποδεικνύεται.
Αυτό επισημαίνει η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ, με αφορμή προσφυγή φορολογούμενου, ο οποίος «κάηκε» κυριολεκτικά από το τεκμήριο αγορά ακινήτου.
Σύμφωνα με την υπ. αρ. 2987/2022 απόφαση της ΔΕΔ, φορολογούμενος ανέγραψε στη φορολογική του δήλωση για το έτος 2020, ότι αγόρασε ακίνητο αξίας 65.000 ευρώ, χωρίς όμως το ποσό να προκύπτει από τα δηλωθέντα εισοδήματά του.
Μόλις ήρθε το εκκαθαριστικό με προστιθέμενη διαφορά αντικειμενικών δαπανών ύψους 66.984,28 ευρώ και ποσό πληρωμής φόρου ύψους 31.842,47 ευρώ, προσκόμισε στην Εφορία, ιδιωτικό συμφωνητικό δανείου, βάσει του οποίου η μητέρα του, του χορήγησε το ποσό των 65.000,00 ευρώ, και κατέβαλε το αναλογούν τέλος χαρτοσήμου, με ημερομηνία 12/10/2020.
Ωστόσο η Εφορία το απέρριψε, ενώ δεν βρήκε και το δίκιο του στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η οποία επίσης απέρριψε την προσφυγή του.
Η απορριπτική απόφαση της ΔΕΔ παρέχει και οδηγίες για τον χειρισμό των δανείων και των δωρεών που γίνονται και αποσκοπούν για την κάλυψη των τεκμηρίων και το μήνυμα που στέλνει είναι η προσοχή στις ημερομηνίες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και λήψης του δανείου ή της γονικής παροχής ή της άτυπης δωρεάς.
Οι οδηγίες της ΔΕΔ
Όπως σημειώνει η ΔΕΔ, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ένα δάνειο με τη μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού για κάλυψη τεκμηρίων θα πρέπει να συντρέχουν, και μάλιστα αθροιστικά, οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Το δάνειο να είναι πραγματικό.
- Ο σκοπός του δανείου να έχει άμεση σχέση με το προς κάλυψη τεκμήριο.
- Το έγγραφο να φέρει βέβαιη χρονολογία θεωρημένη από αρμόδια αρχή και
- Το δάνειο να έχει ληφθεί πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
Επίσης, ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων για τα ποσά αυτά που περιορίζουν τη διαφορά μεταξύ συνολικού εισοδήματος και τεκμαρτού εισοδήματος.
Ακόμη η ΔΕΔ σημειώνει ότι καταρχήν αναγνωρίζεται το δάνειο μεταξύ ιδιωτών ως μέσο χρηματοδότησης των δαπανών τους (προσωπικών ή επαγγελματικών). Όμως, κρίσιμο στοιχείο για τη φορολογική του αναγνώριση είναι η μη εικονικότητά του, γεγονός που αποτελεί θέμα πραγματικό. Για την απόδειξη της μη εικονικότητάς του αξιολογούνται από τον έλεγχο ενδεικτικά τα ακόλουθα στοιχεία:
- η σχετική σύμβαση να φέρει βέβαιη ημερομηνία,
- να υπάρχει η δυνατότητα του δανειστή για την παροχή του ποσού του δανείου (φορολογικό απόθεμα),
- να αναφέρεται ρητά στη σύμβαση ο σκοπός του δανείου,
- να αποδεικνύεται η μεταβίβαση του αντικειμένου του δανείου (χρήματα ή άλλη παροχή) από το δανειστή στο δανειζόμενο,
- να έχουν τηρηθεί τα βασικά στοιχεία του δανεισμού κατά τη συνήθη επιχειρηματική πρακτική, όπως ο τόκος, οι περιοδικές καταβολές προς επιστροφή του κεφαλαίου.
Ως προς την επιβεβαίωση της χρονολογίας του δανείου, η ΔΕΔ τονίζει ότι η χρονολογία των ιδιωτικών εγγράφων καθίσταται βέβαιη για τους τρίτους μόνον όταν αυτά θεωρηθούν από συμβολαιογράφο ή από άλλο αρμόδιο κατά τον νόμο δημόσιο υπάλληλο.
Αλλιώς, ως βέβαιη χρονολογία ιδιωτικού εγγράφου θεωρείται εκείνη του θανάτου ενός από αυτούς που το έχει υπογράψει ή η χρονολογία του δημόσιου εγγράφου στο οποίο τυχόν το ιδιωτικό έγγραφο μνημονεύεται κατά τα ουσιώδη μέρη το περιεχόμενό του ή εκείνη της επέλευσης γεγονότος που καθιστά κατά ανάλογο τρόπο αναμφισβήτητη τη χρονολογία του.