Τις περιπτώσεις κατά τις οποίες λαμβάνονται μέτρα διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, αποσαφηνίζουν δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Πρόκειται για τις αποφάσεις 999/2018 και 1000/2018, οι οποίες πλέον δημιουργούν δεδικασμένο ως προς τις ευθύνες των μελών των διοικητικών στελεχών των ανωνύμων εταιρειών, σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής και μη απόδοσης στο δημόσιο φόρων ή τελών.
Ειδικότερα, το Δικαστήριο, ερμηνεύοντας τις διατάξεις του άρθρου 46 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) έκρινε ότι επί διαπιστώσεως διαπράξεως από ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες φοροδιαφυγής κατά την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 55 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, μπορούν να επιβληθούν μέτρα διασφαλίσεως σωρευτικώς στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία από την τέλεση της παραβάσεως και μέχρι την επιβολή των μέτρων είχαν μια από τις ιδιότητες που απαριθμούνται στην παρ. 6 του άρθρου 46 του εν λόγω Κώδικα, ήτοι είχαν την ιδιότητα του προέδρου, αντιπροέδρου κλπ. του διοικητικού συμβουλίου της ανώνυμης εταιρείας, υπό την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα αυτά ήταν, κατά τον κρίσιμο χρόνο, εντεταλμένα στην διοίκηση ή διαχείριση ή εκπροσώπηση της ανώνυμης εταιρείας, είτε αμέσως από τον νόμο είτε από ιδιωτική βούληση (βλ. ΣτΕ 2326/2017, 546/2018).
Επομένως, το δικαστήριο της ουσίας κρίνοντας μη νόμιμη την επιβολή σε βάρος των αναιρεσίβλητων, υπό την ιδιότητά τους ως Αντιπροέδρου Α’ και Β’ του Διοικητικού Συμβουλίου ανώνυμης ποδοσφαιρικής εταιρείας, των προβλεπόμενων από το άρθρο 46 του ν. 4174/2013 μέτρων λόγω μη αποδόσεως από την εταιρεία διαφόρων φόρων, δεν υπέπεσε σε εσφαλμένη ερμηνεία των προαναφερόμενων διατάξεων, και τούτο διότι δεν αρκούσε για την επιβολή των μέτρων η ως άνω ιδιότητα των αναιρεσίβλητων, αλλά όφειλε η φορολογική αρχή, επιπλέον, να αποδείξει ότι οι τελευταίοι είχαν, κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήτοι κατά τον χρόνο τέλεσης των παραβάσεων, πράγματι ασκήσει καθήκοντα διοικήσεως, διαχειρίσεως ή εκπροσωπήσεως της ελεγχομένης εταιρείας.
Με το σκεπτικό αυτό το δικαστήριο ορθά δέχθηκε τον οικείο λόγο προσφυγής των αναιρεσίβλητων περί του ότι οι ίδιοι, αν και συμμετείχαν, κατά την κρίσιμη περίοδο, στο Διοικητικό Συμβούλιο ως Αντιπρόεδρος Α’ και Β’ αντίστοιχα, ουδέποτε είχαν την ιδιότητα προσώπου εντεταλμένου από οιαδήποτε αιτία στην διοίκηση, διαχείριση ή εκπροσώπηση της ελεγχομένης εταιρείας, δεδομένου ότι την πλήρη διαχείριση και τα δικαιώματα εκπροσωπήσεως και δεσμεύσεως αυτής είχε, σύμφωνα με σχετικά πρακτικά του Διοικητικού της Συμβουλίου, ο εκάστοτε Διευθύνων Σύμβουλος και Πρόεδρος του εν λόγω Συμβουλίου.
Ποια είναι τα περιοριστικά μέτρα
Ο ν. 4174/ 2013 καθορίζει τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται σε βάρος των στελεχών των εταιρειών που έχουν την ιδιότητα του «εντεταλμένου». Ειδικότερα η σχετική διάταξη αναφέρει:
Εφόσον η Φορολογική Διοίκηση διαπιστώνει μη απόδοση, ανακριβή απόδοση, συμψηφισμό, έκπτωση ή διακράτηση Φ. Π. Α., Φ. Κ. Ε., φόρου ασφαλίστρων, παρακρατούμενων, επιρριπτόμενων φόρων, τελών και εισφορών με σκοπό τη μη πληρωμή συνολικά στο Δημόσιο ποσού πάνω από 150.000 ευρώ, καθώς και είσπραξη επιστροφής των παραπάνω φόρων κατόπιν παραπλάνησης της Φορολογικής Διοίκησης με την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή με την αθέμιτη παρασιώπηση ή απόκρυψη αληθινών γεγονότων, μπορεί, βάσει ειδικής έκθεσης ελέγχου, να επιβάλλει σε βάρος του υπόχρεου παραβάτη προληπτικά ή διασφαλιστικά του δημοσίου συμφέροντος μέτρα άμεσου και επείγοντος χαρακτήρα. Ειδικότερα η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να μην παραλαμβάνει και να μην χορηγεί έγγραφα που απαιτούνται για τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων.
Στην περίπτωση αυτή δεσμεύεται το πενήντα τοις εκατό (50%) των καταθέσεων, των πάσης φύσεως λογαριασμών και παρακαταθηκών και του περιεχομένου των θυρίδων του υπόχρεου παραβάτη. Το μη χρηματικό περιεχόμενο θυρίδων και οι μη χρηματικές παρακαταθήκες, δεσμεύονται στο σύνολό τους».
Ως προς τα πρόσωπα στα οποία μπορούν να επιβληθούν τα μέτρα αναφέρει:
«Τα παραπάνω μέτρα επιβάλλονται σωρευτικά σε βάρος των ομορρύθμων εταίρων προσωπικών εταιριών, καθώς και σε βάρος κάθε προσώπου εντεταλμένου από οποιαδήποτε αιτία στη διοίκηση ή διαχείριση ή εκπροσώπηση οποιουδήποτε νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας από τη γένεση της υποχρέωσης απόδοσης ή από το χρόνο της διάπραξης, κατά περίπτωση, και μέχρι την ενεργοποίηση των μέτρων, ανεξάρτητα αν έχουν αποβάλει την ιδιότητα αυτή με οποιονδήποτε τρόπο ή για οποιαδήποτε αιτία».