Πολιτική

Πώς το φθηνό πετρέλαιο μπορεί να πλήξει την ρωσική οικονομία


Όταν το 2000 ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανέλαβε την προεδρίας της Ρωσίας, το πετρέλαιο διαπραγματευόταν στα 28,40 δολάρια το βαρέλι. 

Ενώ για πέντε χρόνια η τιμή του αργού είχε εκτοξευτεί σχεδόν στα 100 δολάρια το βαρέλι, παρατηρούμε πως σχεδόν τα τελευταία δύο χρόνια ο μαύρος χρυσός έχει διολισθήσει ξανά σε επίπεδα κατώτερα των 30 δολαρίων. 

Ειδικά μέσα στις τελευταίες εβδομάδες, οι τιμές έχουν χάσει περίπου 16%, πράγμα που σημαίνει πως το φθηνό πετρέλαιο διευρύνει το ρωσικό έλλειμμα και πυροδοτεί τον πληθωρισμό, πιέζοντας μια οικονομία που βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο εμπόρευμα για τα έσοδά της. 

Το Υπουργείο Οικονομικών στη Μόσχα έχει ήδη προειδοποιήσει για ένα υψηλότερο έλλειμμα σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί η περικοπή δαπανών και άλλα μέτρα, ενόψει φθηνότερου αργού.

Όπως είναι ήδη γνωστό, η Ρωσία η οποία βασίζεται στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για τα έσοδά της, κατέγραψε ένα έλλειμμα προϋπολογισμού της τάξης του 2,6% το 2015, το υψηλότερο των τελευταίων πέντε χρόνων. Αυτή τη στιγμή κινδυνεύει να ξεπεράσει αυτό το επίπεδο καθώς οι τιμές πέφτουν κι άλλο, όπως προειδοποίησε ο υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ.

Ο φετινός προϋπολογισμός αρχικά σχεδιάστηκε βάσει μιας μέσης τιμής 50 δολαρίων το βαρέλι και ενός ελλείμματος 3% του ΑΕΠ. Μέτρα λιτότητας συνολικής αξίας 1,5 τρισ. ρουβλίων (18,9 δισ. δολαρίων) είναι απαραίτητα για την αποφυγή ενός ελλείμματος άνω του 6% της παραγωγής φέτος.

Την ίδια στιγμή, παρόλο που οι καταναλωτές εξακολουθούν να αποτελούν την κινητήριο δύναμη της  ρωσικής οικονομίας εδώ και ρισσότερο από μια δεκαετία, η χαλαρή εγχώρια ζήτηση έχει πλέον εξελιχθεί σε κύριο εμπόδιο για την ανάπτυξη.

Καθώς το φθηνότερο πετρέλαιο αποδυναμώνει τη ρωσική οικονομία, παράλληλα οδηγεί το ρούβλι σε υποτίμηση. Αυτό σημαίνει πως οι Ρώσοι καταναλωτές πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα για να διατηρήσουν τα επίπεδα της κατανάλωσης.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις είναι ακόμα ένας παράγοντας της αποδυνάμωσης του ρουβλιού. Το ρωσικό νόμισμα έχασε σχεδόν το 50% της αξίας του μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από το Βλαντιμίρ Πούτιν το Μάρτιο του 2014 και τις δυτικές κυρώσεις που επέφερε η κίνηση.

Η αδυναμία του νομίσματος επιτάχυνε τον πληθωρισμό σε 16,9%, δηλαδή σε υψηλά 13 ετών, το Μάρτιο του 2015. Οι ετήσιες τιμές καταναλωτή χαλάρωσαν σε 12,9% το Δεκέμβριο, αλλά και πάλι τρεις φορές πιο πάνω από το στόχο της κεντρικής τράπεζας.

Τον Απρίλιο του 2001 ο Ρώσος πρόεδρος απευθυνόμενος στο ρωσικό κοινοβούλιο τόνισε πως το 30% των εσόδων της χώρας προέρχονται από το πετρέλαιο, το αέριο, τα μέταλλα και άλλα εμπορεύματα, και  μεγαλύτερη διαφοροποίηση στη ρωσική οικονομία. 

Ωστόσο, το 2015 αυτό το ποσοστό άγγιξε το 44%. 

Αποτελεσματικά, και με γνώμονα την ολοένα συνεχιζόμενη πτώση του αργού, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως η οικονομία της χώρας κινδυνεύει να συρρικνωθεί για δεύτερη χρονιά.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων, η οικονομία μειώθηκε σχεδόν κατά 3,7% το 2015 –ήταν η βαθύτερη πτώση από το 2009- και ενδέχεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% μέσα στο 2016.