Τα πρώτα αποτελέσματα των νέων μέτρων για τον έλεγχο του πληθωρισμού στα τρόφιμα θα αρχίσουν να φαίνονται από αύριο στα ράφια των σούπερ μάρκετ, καθώς ήδη έχουν αποσταλεί νέοι τιμοκατάλογοι με μειώσεις 5% έως 15% σε πολλές κατηγορίες προϊόντων. Όμως, προς το παρόν το μόνο βέβαιο είναι ότι θα εμφανισθεί από τον Μάρτιο μια σημαντική μείωση στη στατιστική καταγραφή του πληθωρισμού τροφίμων, χωρίς να είναι βέβαιο ποιες θα είναι οι πραγματικές μειώσεις που θα φθάσουν στους καταναλωτές και ειδικά στους οικονομικά ασθενέστερους, που κυνηγούν τις προσφορές.
Όπως τόνισε ο πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο σήμερα, «εξελίσσεται ήδη εδώ και αρκετούς μήνες μία διαρκής παρέμβαση για να έχουμε ακόμα πιο προσιτές τιμές στο ράφι, καθώς ο πληθωρισμός δείχνει να αντιστέκεται, ειδικά σε κάποια συγκεκριμένα είδη. Έχουμε ήδη θέσει όριο στο κέρδος των εταιρειών στο βρεφικό γάλα, όπου οι αυξήσεις πράγματι ήταν μεγάλες και, θα έλεγα, συχνά αδικαιολόγητες. Ταυτόχρονα, περιορίζουμε κατά 30% τις παροχές των προμηθευτών προς τα σούπερ μάρκετ, ώστε η διαφορά αυτή να μπορεί να μετακυληθεί και ως όφελος προς τον καταναλωτή.
Τα αποτελέσματα των νέων παρεμβάσεων θα φανούν σταδιακά, καθώς πρόκειται για μία βαθιά, διαρθρωτική παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς. Τα πρώτα μηνύματα, όμως, είναι ενθαρρυντικά και προσδοκούμε οι αρχικές τιμές -το τονίζω- σε παραπάνω από 1.500 προϊόντα από τις αρχές Μαρτίου να είναι μειωμένες. Και προφανώς επί αυτών των αρχικών τιμών θα καθορίζονται και οι τελικές».
Πράγματι, οι πληροφορίες από τα σούπερ μάρκετ αναφέρουν ότι υπάρχουν ουσιαστικές μειώσεις στα περίπου 1.500 προϊόντα που ανέφερε ο πρωθυπουργός, οι οποίες αφορούν τις τιμές στους τιμοκαταλόγους. Είναι, όπως αναγνωρίζεται στην αγορά, ίσως η πρώτη φορά που παρατηρούνται γενικευμένες μειώσεις στις αρχικές τιμές (τιμές τιμοκαταλόγου), αφού ακόμη και στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης οι προμηθευτές έδωσαν μάχη για να αποφύγουν μειώσεις, προτιμώντας την οδό των προσφορών, ώστε να μην υπάρξει μια μόνιμη συμπίεση των τιμών.
Ωστόσο, παρά τις μειωμένες τιμές στους τιμοκαταλόγους, παραμένει αβέβαιο και θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες ποιες θα είναι οι μειώσεις που θα φθάσουν στους καταναλωτές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι στα χαρτιά της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) θα φανεί γρήγορα ένα σημαντικό αποτέλεσμα, καθώς:
- Η ΕΛΣΤΑΤ, ακολουθώντας τους κανόνες της Eurostat, δεν λαμβάνει υπόψη στις καταγραφές της τις προσφορές μικρής διάρκειας στα προϊόντα των σούπερ μάρκετ. Έτσι, ενώ καταγράφεται από ιδιωτικούς οίκους ανάλυσης ότι σχεδόν τα μισά προϊόντα οι καταναλωτές προτιμούν να τα αγοράζουν σε προσφορά, αυτές οι χαμηλές τιμές δεν επηρεάζουν τη μέτρηση του πληθωρισμού στα τρόφιμα, ο οποίος αποτελεί παγίως το μεγάλο αγκάθι στη γενική διαμόρφωση του πληθωρισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ιδιωτικές εταιρείες ανάλυσης μετρούν τον πληθωρισμό τροφίμων, υπολογίζοντας και τις προσφορές, ακόμη και δύο ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από την αντίστοιχη καταγραφή της ΕΛΣΤΑΤ.
- Με τους νέους, «ψαλιδισμένους» τιμοκαταλόγους και ανάλογα με τη βαρύτητα που έχει το κάθε προϊόν με μειωμένη τιμή στη σύνθεση του καλαθιού της ΕΛΣΤΑΤ, αναμένεται από τον Μάρτιο να ασκηθεί ισχυρή πίεση στη στατιστική καταγραφή του πληθωρισμού τροφίμων, κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την κυβέρνηση, ώστε να κερδίσει πόντους στο επικοινωνιακό παιχνίδι, αλλά και να μετριάσει τις δυσμενείς διεθνείς εντυπώσεις που έχει δημιουργήσει ο υψηλός πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα: είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα, σε ανάλυση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα εμφανίσθηκε να έχει τον δέκατο υψηλότερο πραγματικό πληθωρισμό τροφίμων παγκοσμίως -ως πραγματικό η Παγκόσμια Τράπεζα ορίζει τον πληθωρισμό τροφίμων μετά την αφαίρεση του γενικού πληθωρισμού και στην Ελλάδα μετρήθηκε στο 6%.
Ωστόσο, πέρα από τους τιμοκαταλόγους, το πόσα πραγματικά θα κερδίσουν οι καταναλωτές θα εξαρτηθεί από την εμπορική πολιτική των προμηθευτικών εταιρειών, οι οποίες θα θελήσουν να «πατσίσουν», τουλάχιστον εν μέρει, τις μειώσεις στις αρχικές τιμές με κάποιες μειώσεις στις προσφορές τους. Για παράδειγμα,
- Ένα προϊόν με τιμή καταλόγου 10 ευρώ μπορεί να έχει μια μείωση αρχικής τιμής στα 8 ευρώ. Όταν η τιμή του ήταν 10 ευρώ, η εταιρεία το έδινε με προσφορά στην τιμή των 7 ευρώ, εφαρμόζοντας μια έκπτωση 30%. Με τη νέα τιμή καταλόγου των 8 ευρώ, δεν είναι βέβαιο ότι η εταιρεία θα διατηρήσει το ίδιο ποσοστό έκπτωσης. Αν το μειώσει, για παράδειγμα, στο μισό (15%), τότε η νέα τιμή προσφοράς θα διαμορφωθεί στα 6,8 ευρώ, με πολύ μικρή διαφορά από την τιμή προσφοράς πριν τη μείωση στην τιμή καταλόγου.
Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι τις επόμενες εβδομάδες θα αναζητηθεί από τις εταιρείες και τα σούπερ μάρκετ ένα νέο επίπεδο ισορροπίας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι στο νέο σκηνικό της αγοράς που θα διαμορφωθεί, αφενός θα καταγραφεί μια στατιστική μείωση του πληθωρισμού και, αφετέρου, θα κλείσει η ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές καταλόγου και στις τιμές των προϊόντων σε προσφορά.
