Με απλή αναλογική θα κατανέμονται οι έδρες στα δημοτικά και περιφεριακά συμβούλια, χωρίς να υπάρχει μίνιμουμ ποσοστό συμμετοχής για τους συνδυασμούς. Οι δήμαρχοι θα εκλέγονται με απόλυτη πλειοψηφία σε έναν ή δύο γύρους εκλογών. Η θητεία τους θα είναι τετραετής και θα ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου, ενώ οι εκλογές θα γίνονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου. Οι επόμενες θα γίνουν στις 13 Οκτωβρίου 2019.
Οι δήμαρχοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται μόνο μέσω συνδυασμών - δεν θα υπάρχουν δηλαδή ανεξάρτητοι μεμμωμένοι υποψήφιοι.
Δεν θα μπορούν να είναι υποψήφιοι όποιοι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 500 ευρώ σε δήμους ή σε δημοτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Αυτές είναι οι βασικές διατάξεις στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών «Κλεισθένης 1» για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, το οποίο κατατίθεται στις κοινοβουλευτικές επιτροπές σήμερα και προγραμματίζεται να εισαχθεί στην Ολομέλεια της Βουλής στις 12 Ιουλίου.
Δεν υιοθετήθηκαν τελικά προτάσεις για θέσπιση κατώτατου ορίου (όπως το 3% στις εθνικές εκλογές) για κατάληψη εδρών στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Επικράτησε η άποψη ότι αυτό θα αλλοίωνε την αναλογικότητα του νέου εκλογικού συστήματος.
Οι έδρες των αυτοδιοικητικών συμβουλίων θα κατανέμονται αναλογικά με βάση τις ψήφους που συγκεντρώνει κάθε συνδυασμός στον πρώτο γύρο. Εάν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία (50%+1), τη δεύτερη Κυριακή θα αναμετρώνται οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι επικεφαλής συνδυασμών, για την ανάδειξη δημάρχου.
Αν και πιο συνεπής στην απλή αναλογική θεωρείται η εκλογική διαδικασία με έναν γύρο, η πρόβλεψη για δεύτερο γύρο επελέγη, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, για δύο λόγους:
- Λόγω της ιδιαίτερης θέσης που κατέχουν στις τοπικές κοινωνίες ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης ως οι πολιτικοί εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας
- Προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα παραταξιακής ή προσωπικής συναλλαγής, που καταλήγουν στην ανάδειξη προσώπων που δεν έχουν τη νομιμοποίηση του εκλογικού σώματος.
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης με τα συλλογικά αυτοδιοικητικά όργανα, το τελικώς προωθούμενο κείμενο του «Κλεισθένη» έχει υποστεί αλλαγές σε ορισμένα σημεία, συγκριτικά με το κείμενο που αναρτήθηκε στο opengov.gr. Οι βασικότερες:
● Οι υποψήφιοι σύμβουλοι ανά συνδυασμό θα είναι τουλάχιστον ίσοι με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως 30% (αρχικά προβλεπόταν 10%).
● Καθιερώνεται ενιαίο ψηφοδέλτιο σε μικρές κοινότητες έως 300 κατοίκων (500 κάτοικοι ήταν η αρχική πρόβλεψη).
●Δεν εντάσσονται οι υπηρεσίες πρασίνου στις ανταποδοτικού χαρακτήρα υπηρεσίες.