Οι οικογενειακές επιχειρήσεις, αποτελούν ακόμη τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, όντας πάνω από το 80% του συνόλου, οι περισσότερες ωστόσο αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό θέμα, αυτό της... διαδοχής.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις συνεισφέρουν συνολικά τα δύο τρίτα του ΑΕΠ και μεγάλο ποσοστό των θέσεων εργασίας, ενώ έχουν επιδείξει αξιοσημείωτες αντοχές απέναντι στην κρίση.
Αυτό ακριβώς το θέμα της διαδοχής προσπαθεί να επιλύσει το πρόγραμμα FABUSS (FAmily BUsiness Successful Succession), ένα σημαντικό έργο του προγράμματος ERASMUS του τομέα Νεολαίας, διάρκειας 24 μηνών, με τη συμμετοχή οργανισμών από έξι χώρες και συντονιστή το ΕΒΕΑ.
Σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών παρουσιάστηκαν οι προτάσεις που εξήχθησαν από το FABUSS, σκοπός του οποίου ήταν να βοηθήσει νέους ανθρώπους που συνδέονται με οικογενειακές επιχειρήσεις να γίνουν ικανοί και αποτελεσματικοί διάδοχοι.
Μιλώντας στο συνέδριο ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων (ΚΕΕ) και του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνος Μίχαλος, επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι: «Μέσω της εκπαίδευσης του προγράμματος FABUSS, δόθηκε στους συμμετέχοντες η ευκαιρία να αποκτήσουν κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις για να μπορέσουν να διοικήσουν αποτελεσματικά και να αναπτύξουν τις οικογενειακές επιχειρήσεις, που θα αναλάβουν».
Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι πάνω από το 80% των ελληνικών επιχειρήσεων είναι οικογενειακές και συνεισφέρουν συνολικά τα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας.
«Οι επιχειρήσεις αυτές, είπε ο κ. Μίχαλος, καταφέρνουν όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια να αντέχουν στην κρίση, αξιοποιώντας μια σειρά από χαρακτηριστικά που τις διακρίνουν όπως:
- μια ενιαία εταιρική κουλτούρα, στηριγμένη σε κοινές αξίες
- μια μακρόπνοη προσέγγιση στο σχεδιασμό τους, που εστιάζει περισσότερο στη διάρκεια και λιγότερο στις βραχυπρόθεσμες επιδόσεις, αλλά και
- τις σχέσεις αφοσίωσης και εμπιστοσύνης, που δημιουργούν με το προσωπικό και τους συνεργάτες τους.
Από την άλλη, όμως, οι οικογενειακές επιχειρήσεις παρουσιάζουν και σοβαρές αδυναμίες, οι οποίες εμποδίζουν την ανάπτυξή τους. Είναι συνήθως η απροθυμία απέναντι στο ρίσκο, η επιφυλακτικότητα απέναντι στην αλλαγή και η απουσία τεχνοκρατικών κριτηρίων στη λειτουργία της επιχείρησης και άλλα».
Συμπεράσματα προγράμματος
"Μια από τις σημαντικότερες αδυναμίες σχετίζεται με τη διαδικασία διαδοχής, αφού πανευρωπαϊκά ένα πολύ μικρό ποσοστό των οικογενειακών επιχειρήσεων καταφέρνουν να επιβιώσουν κατά τη μετάβασή τους στη δεύτερη και την τρίτη γενιά", είπε ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ εξηγώντας την ανάγκη του προγράμματος FABUSS.
Σε αυτό το πλαίσιο, οργανώθηκε μια σύμπραξη φορέων από έξι χώρες: την Ελλάδα, την Ιταλία, την Κύπρο, τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία και τη FYROM, με το ΕΒΕΑ στο ρόλο του συντονιστή.
Συνολικά εκπαιδεύτηκαν 235 άτομα, που συμμετείχαν δωρεάν σε σεμινάρια και διατυπώθηκαν δέκα προτάσεις για την αξιοποίηση της «παρακαταθήκης» του προγράμματος FABUSS στην Ελλάδα. Ειδικότερα:
- Μεταφορά του εκπαιδευτικού υλικού του FABUSS και σε ενδιαφερόμενους παρόχους στην περιφέρεια
- Νέοι Κύκλοι εκπαίδευσης, σε συνεργασία με την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, περιφερειακά επιμελητήρια και άλλες επαγγελματικές ενώσεις.
- Αξιοποίηση των προϊόντων FABUSS και από άλλους οργανισμούς, για συμπλήρωση των δικών τους προγραμμάτων
- Εκπαίδευση που αφορά θέματα «διαδοχής». Θα πρέπει να περιλάβει και να εξετάσει και εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς ιδιοκτησίας, π.χ. είσοδο επενδυτών, εκτός οικογένειας.
- Εκπαιδευτικό πρόγραμμα διαδόχων οικογενειακών επιχειρήσεων, για την «επόμενη μέρα», μετά την διαδοχή
- Ο Συντονισμός πρωτοβουλιών που αφορούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις να αναληφθεί από κατάλληλο φορέα
- Οικονομικά κίνητρα προς «οιονεί νέες» επιχειρήσεις που προκύπτουν από Διαδοχή.
- Δημιουργία φόρουμ οικογενειακών επιχειρήσεων, για συνεχή εξέταση θεμάτων και δραστηριότητες που αφορούν τις επιχειρήσεις αυτές. Να εκπονηθεί σχετικό Business Plan.
- Διαμόρφωση πλαισίου συνεργασίας οικογενειακών επιχειρήσεων με πιστοποιημένους εξωτερικούς συμβούλους.
- Δημιουργία «πλατφόρμας» για παροχή έγκυρης πληροφόρησης για πιστοποιημένους παρόχους εκπαίδευσης και συμβουλευτικών υπηρεσιών προς οικογενειακές επιχειρήσεις, για θεσμικά θέματα (εθνικά, Ευρωπαϊκά) και για πηγές υποστήριξης επιχειρήσεων αυτού του τύπου.