Καθώς βρισκόμαστε στην τελική ευθεία ολοκλήρωσης του Euro 2020, ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν αυτούς τους ποδοσφαιρικούς αγώνες ήταν και η κατάρρευση μέσα στον αγωνιστικό χώρο του Δανού ποδοσφαιριστή Κρίστιαν Έρικσεν, προκαλώντας παγκόσμιο σοκ στην ποδοσφαιρική κοινότητα.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα Δανίας-Φινλανδίας, ο 29χρονος ποδοσφαιριστής Κρίστιαν Έρικσεν κατέρρευσε ξαφνικά στον αγωνιστικό χώρο, σε μια ανύποπτη στιγμή. «Η καρδιά του είχε σταματήσει να χτυπά, ”είχε φύγει”. Ήταν καρδιακή ανακοπή. Κάναμε καρδιακή αναζωογόνηση. Τον φέραμε πίσω μετά από τη χορήγηση μιας απινίδωσης» όπως είπε ο γιατρός της ομάδας της Δανίας Morten Boesen.
Μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για αυτό το γεγονός, η Ελένη Πολύζου, MD MSc, αναισθησιολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ ΓΝ Τρικάλων, Διδάσκουσα ΤΕΦΑΑ ΠΘ, Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας και Θεραπευτικής Άσκησης, Διευθύντρια Σεμιναρίων BLS Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης σημειώνει ότι «η καρδιακή ανακοπή-ΚΑ είναι οξεία απειλή για την ανθρώπινη ζωή και μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο. Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι μια τραγωδία, σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν συμβεί και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, αλλά είναι ίσως πιο τραγικό όταν αφορά έναν αθλητή, το άτομο που αντιπροσωπεύει την υγεία και τον υγιεινό τρόπο ζωής».
Όσον αφορά τα κρίσιμα βήματα που έγιναν, η ερευνήτρια επισημαίνει, πως αναγνωρίστηκε άμεσα η κρισιμότητα της κατάστασης από τους συμπαίκτες του, που βρέθηκαν κοντά, ζητώντας από το ιατρικό τιμ να τρέξει. Η ανταπόκριση ήταν ταχύτατη και μαζί, έφεραν στον τόπο του συμβάντος απινιδωτή. Όταν αναγνωρίστηκε η ΚΑ εφαρμόστηκε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση-ΚΑΡΠΑ, χρησιμοποιήθηκε ο απινιδωτής και χορηγήθηκε απινίδωση.
Εφαρμόσθηκε ΚΑΡΠΑ και χορηγήθηκε απινίδωση, εντός του χρόνου των 3-5 λεπτών από την κατάρρευση, όπως και συστήνεται από τις κατευθυντήριες οδηγίες για την αναζωογόνηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης κι έτσι δόθηκε στον αθλητή η βέλτιστη ευκαιρία για να επανέλθει στη ζωή και με καλή νευρολογική λειτουργία.
Αυτά, σύμφωνα με την ίδια, κατέστησαν εφικτά γιατί υπήρχε η κατάλληλη προετοιμασία και υπήρχε και απινιδωτής.
Η κ. Πολύζου εξηγεί πώς μπορεί να αποφευχθεί ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος στους αθλητικούς χώρους.
Για την πρωτογενή πρόληψη, εκ των ων ουκ άνευ είναι ο κατάλληλος καρδιολογικός έλεγχος. O αρχικός-βασικός περιλαμβάνει κλινική εξέταση, οικογενειακό ιστορικό, ηλεκτροκαρδιογράφημα και ανάλογα με τα ευρήματα απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις, έως και μαγνητική τομογραφία καρδιάς, όπως θα ορίσει ο εξειδικευμένος ιατρός.
Είναι επίσης σημαντικό εάν κάποιος δεν αισθάνεται καλά, να μη συμμετέχει σε άσκηση, ειδικά εάν πρόκειται για έντονη άσκηση ή ανταγωνιστικό άθλημα.
Κανένας ωστόσο προληπτικός έλεγχος δεν είναι σε θέση να προλάβει το 100% των περιστατικών αιφνιδίου καρδιακού θανάτου αθλητών και νέων. Παρά τις σύγχρονες και τις μελλοντικές προόδους στην πρόληψη, θα υπάρχει πάντοτε η ανάγκη βελτιστοποίησης της αντιμετώπισης, όταν η ΚΑ συμβεί. Και βέβαια ΚΑ στους αθλητικούς χώρους μπορεί να συμβεί σε προπονητές ή άλλους παράγοντες που συμμετέχουν, αλλά και σε θεατές,
Για να σωθεί μια ζωή μετά από ΚΑ στους αθλητικούς χώρους απαιτείται εξειδικευμένη προετοιμασία και κατάλληλο σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης, που περιλαμβάνει:
* Εκπαίδευση όλων των πιθανών πρώτων ανταποκριτών, για ταχεία αναγνώριση, άμεση εφαρμογή ΚΑΡΠΑ και χρήση αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή-ΑΕΑ. Πρώτοι ανταποκριτές μπορεί να είναι εκτός από το ιατρικό προσωπικό της ομάδας ή της διοργάνωσης, οι προπονητές, διαιτητές, γυμναστές, τεχνικοί, άλλοι αθλητές. Είναι επιβεβλημένη η εκπαίδευση όλων στη Βασική Υποστήριξη της Ζωής – BLS.
* Διαθεσιμότητα αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή-AEA, για πρώιμη χορήγηση απινίδωσης, εντός 3-5 λεπτών από την κατάρρευση. Οι AEA πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμοι και προσβάσιμοι, σε όλους τους αθλητικούς χώρους, τοποθετημένοι στρατηγικά και κατάλληλη σήμανση να υποδεικνύει τη θέση τους. Οι συσκευές δεν θα πρέπει ποτέ να είναι κλειδωμένες ή απρόσιτες, ειδικά κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή του αγώνα. Οι ΑΕΑ μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάθε παρευρισκόμενο.
* Ύπαρξη ενός αποτελεσματικού συστήματος επικοινωνίας, για την ενεργοποίηση των διασωστών και τη μεταφορά του ΑΕΑ, στο σημείο του συμβάντος.
Η ανάπτυξη και η δοκιμή ενός σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης, ειδικό για το συγκεκριμένο χώρο, είναι ουσιώδης για να εξασφαλίσει μια συντονισμένη αποτελεσματική ανταπόκριση και τη βέλτιστη ευκαιρία για επιβίωση με καλή νευρολογική έκβαση.
Τέλος ο αθλητής είναι αναγκαίο να είναι προστατευμένος όχι μόνο με την πρωτογενή πρόληψη, τον κατάλληλο καρδιολογικό έλεγχο και παρακολούθηση, αλλά επίσης με την εκπαίδευση όλων στο περιβάλλον του αθλητή στη Βασική Υποστήριξη της Ζωής και την ύπαρξη ΑΕΑ στους αθλητικούς χώρους.
Και καταλήγει τονίζοντας για το ποια μηνύματα πρέπει να πάρουμε από το συμβάν με τον Έρικσεν:
«Στους αθλητικούς χώρους μπορεί να συμβεί μια καρδιακή ανακοπή, ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση, αφορά νέα άτομα και θέτει σε υψηλό κίνδυνο τη ζωή τους. Με την κατάλληλη προετοιμασία μπορεί να μετατραπεί από τραγικό γεγονός σε επιβιώσιμο συμβάν και να σωθεί μια ζωή. Είναι επιτακτική ανάγκη όλοι οι πιθανοί πρώτοι ανταποκριτές να είναι εκπαιδευμένοι στη Βασική υποστήριξη της Ζωής και να υπάρχει αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής, άμεσα διαθέσιμος.
Το σύνθημα ABC του ποδοσφαίρου, της FIFA: A = AED (αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής), B = Blow the whistle (σφύριξε τη σφυρίχτρα), C = Commence the game (ξεκινά ο αγώνας), είναι η πρόκληση του μέλλοντος για την αθλητική κοινότητα».