Μηχανισμό αποτροπής της ιδιωτικοποίησης ΔΕΚΟ με στρατηγική σημασία για την οικονομία θα αποτελέσει το Υπερταμείο (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας – ΕΕΣΥΠ), παρότι στη δημόσια συζήτηση, με αφορμή την κατάθεση του πολυνομοσχεδίου για τα προαπαιτούμενα, γίνεται συχνά λόγος για ιδιωτικοποίηση ΔΕΚΟ μέσω του Υπερταμείου.
Όπως χαρακτηριστικά λένε κυβερνητικά στελέχη, ο κανόνας για τη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας είναι απλός: «Ό,τι πηγαίνει στο Υπερταμείο, μένει στο Υπερταμείο και αξιοποιείται. Μόνο ό,τι πηγαίνει στο ΤΑΙΠΕΔ ιδιωτικοποιείται».
Απλοποίηση δομής
Η μοναδική σημαντική αλλαγή που φέρνει το πολυνομοσχέδιο, σε σχέση με τον ιδρυτικό νόμο της ΕΕΣΥΠ είναι, στην πραγματικότητα, τεχνικού/διαχειριστικού χαρακτήρα: Αρχικά προβλεπόταν να δημιουργηθεί κάτω από την «ομπρέλα» της ΕΕΣΥΠ μια Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών, στην οποία θα εντάσσονταν οι συμμετοχές του Δημοσίου σε ΔΕΚΟ.
Τελικά, συμφωνήθηκε με τους δανειστές ότι ήταν αχρείαστη και δημιουργούσε αδικαιολόγητη πολυπλοκότητα η δημιουργία αυτής της θυγατρικής και, με το πολυνομοσχέδιο, ορίζεται ότι οι ΔΕΚΟ θα περάσουν απευθείας στην «ομπρέλα» της ΕΕΣΥΠ, δηλαδή τον πρώτο λόγο για την εποπτεία τους θα έχει το διοικητικό συμβούλιο, υπό την Ράνια Αικατερινάρη, η οποία αναβαθμίζεται, με αυτό τον τρόπο, σε ένα είδος υπερυπουργού για τις ΔΕΚΟ.
Με το πολυνομοσχέδιο, επίσης, εξαιρούνται τέσσερις ΔΕΚΟ από τη λίστα εκείνων που θα περάσουν αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου στην ΕΕΣΥΠ: πρόκειται για τις Αττικό Μετρό, ΟΣΕ, Κτιριακές Υποδομές και ΕΛΒΟ, ενώ το Ολυμπιακό Στάδιο θα ενταχθεί μετά τη μετατροπή του σε ανώνυμη εταιρεία.
Στη λίστα των συμμετοχών που θα μεταβιβασθούν διατηρούνται οι συμμετοχές του Δημοσίου σε ΔΕΗ (34% των μετοχών), ΟΑΣΑ (με τις θυγατρικές ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ), ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ (50,3%), ΕΥΑΘ (51%), Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (25%), Οργανισμό Κεντρικής Αγοράς Αθηνών (132), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, Ελληνικές Αλυκές, ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, Διώρυγα Κορίνθου, ΔΕΘ-Hellexpo, και Kαταστήματα Aφορολογήτων Eιδών (μειοψηφικό ποσοστό).
Mετακινήσεις προσωπικού
Για το καθεστώς των εργαζομένων στις υπό μεταβίβαση εταιρείες ρητά ορίζεται στο πολυνομοσχέδιο (άρθρο 380) ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές λόγω της μεταβίβασης των μετοχών, δηλαδή θα παραμείνουν στο καθεστώς που καθιερώθηκε με το σχετικό νόμο του 2005 (νόμος Αλογοσκούφη για τις ΔΕΚΟ).
Αυτό που όντως θα αλλάξει είναι ο τρόπος διαχείρισης του προσωπικού, που θα γίνεται κεντρικά, υπό την εποπτεία της διοίκησης της ΕΕΣΥΠ. Όπως αναφέρεται στο πολυνομοσχέδιο, θα μπορούν να γίνονται μετακινήσεις προσωπικού εκτός του θεσμικού πλαισίου για τις μετατάξεις στο Δημόσιο, τόσο μεταξύ της ΕΕΣΥΠ και των ΔΕΚΟ-θυγατρικών της, όσο και μεταξύ των ίδιων των θυγατρικών.
Η σημαντικότερη αλλαγή, με τη μετακίνηση των ΔΕΚΟ από την «ομπρέλα» του Δημοσίου στο Υπερταμείο είναι η καθιέρωση νέων, αυστηρών κανόνων εποπτείας των διοικήσεων των ΔΕΚΟ από την ΕΕΣΥΠ, η οποία θα προσλάβει, για το σκοπό αυτό, ειδικό σύμβουλο από τον ιδιωτικό τομέα.
Χαλινάρι στις διοικήσεις
Σε πρώτη φάση, θα αξιολογηθούν και πιθανόν να αλλάξουν οι διοικήσεις των εταιρειών, αρχής γενομένης από τις μεγαλύτερες, που έχουν και τα σοβαρότερα οικονομικά προβλήματα, όπως τα ΕΛΤΑ. Παράλληλα, οι διοικήσεις θα κληθούν να εφαρμόσουν επιχειρησιακά σχέδια για τη βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης, με βάση τα βέλτιστα πρότυπα των χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ θα αξιολογούνται με βάση αυστηρά οικονομικά κριτήρια.
Πρόκειται για μια αλλαγή στην οποία είχαν επιμείνει έντονα οι δανειστές και πολλοί αναγνωρίζουν ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να συντελεσθεί, καθώς το μοντέλο που εφαρμοζόταν ως τώρα, όπου ουσιαστικά οι διοικήσεις των ΔΕΚΟ λογοδοτούσαν σε εποπτεύοντες υπουργούς με απροσδιόριστα κριτήρια αξιολόγησης, με αποτέλεσμα να αποτελούν οι δημόσιες επιχειρήσεις μόνιμες εστίες κακοδιαχείρισης, πελατειακών εξυπηρετήσεων και, τελικά, παραγωγής ζημιών, που μεταφέρονταν στον κρατικό προϋπολογισμό.
Η καθιέρωση αυστηρών κανόνων για τις ΔΕΚΟ εξυπηρετεί, εξάλλου, ένα στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης: να βελτιωθεί η διαχείρισή της, ώστε να σταματήσουν οι πιέσεις των δανειστών για «λουκέτα» ή ιδιωτικοποιήσεις εταιρειών. «Η εξυγίανση των ΔΕΚΟ είναι μονόδρομος, αν θέλουμε να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο», τονίζουν χαρακτηριστικά κυβερνητικά στελέχη.
Κέρδη για επενδύσεις
Με το πολυνομοσχέδιο λύνεται και ο γρίφος του πώς θα αξιοποιηθούν τα έσοδα του Υπερταμείου από τα μερίσματα που θα λαμβάνει.
Πέραν του 50% αυτών των κερδών, που προορίζονται για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, τα υπόλοιπα θα μοιρασθούν εξίσου για τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (δηλαδή και για τη χρηματοδότηση του εθνικού σκέλους του ΕΣΠΑ) και για επενδύσεις που θα γίνονται από το ίδιο το Υπερταμείο στις ΔΕΚΟ που θα ελέγχει.