Διανύοντας τις πρώτες ώρες του 2020 το Politico κάνει τις προβλέψεις του για τις μεγαλύτερες προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο νέο έτος:
Κινεζοποίηση της Ευρώπης
Εάν δεν μπορείς να τους νικήσεις, γίνε σαν αυτούς. Ο προστατευτισμός παύει να είναι μία «βρόμικη» λέξη για την Ε.Ε.. Μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, η Γαλλία και η Γερμανία πιέζουν τις Βρυξέλλες για μία βιομηχανική πολιτική βασισμένη σε κρατική στήριξη, κεντρικό σχεδιασμό και ευρωπαίους υπέρμαχους.
Αυτό θα σημαίνει βέτο σε μεγάλες εξαγορές από την Κίνα και αποκλεισμό ασιατικών εταιρειών από δημόσιες επενδύσεις, καθώς η Ε.Ε. επιλέγει την επόμενη γενιά «ντόπιων» πρωταθλητών σε τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, το υδρογόνο και η υγεία. Εξαιρούνται οι τεράστιες συγχωνεύσεις στις τηλεπικοινωνίες και άλλες παλαιάς μορφής τεχνολογίες.
Τα φιλελεύθερα κράτη (οι Σουηδοί και οι Ολλανδοί) και εκείνα που έχουν μεγάλες κινεζικές επενδύσεις (Ελλάδα και Πορτογαλία) θα κατηγορήσουν τη γαλλογερμανική πρόταση για υποκρισία. Όμως το Παρίσι και το Βερολίνο δεν θα ακούσουν τα παράπονά τους. Θα είναι ένα πολυδιαφημισμένο βήμα στις ένδοξες εποχές της εποχής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μια νέα οικονομική κρίση
Οι τεκτονικές πλάκες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος γεμίζουν ένταση και είναι κοντά στο ατύχημα. Περισσότερο από μία δεκαετία μετά την τελευταία κρίση, υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας για τέτοια γεγονότα. Όμως η επόμενη κρίση είναι πάντα διαφορετική, όπως συνηθίζουν να λένε οι οικονομολόγοι.
Οικονομική αξιωματούχοι και οικονομολόγοι κοιτούν με αμηχανία προς το σκιώδες τραπεζικό σύστημα της Κίνας. Εναλλακτικές μορφές πίστωσης, μακριά από τις τράπεζες, έχουν ανθήσει μαζί με την οικονομία.
Οι αξιωματούχοι δεν έχουν αξιολογήσει το φαινόμενο με την απαραίτητη προσοχή. Καθώς η οικονομία της Κίνας ταλαντεύεται, αυτή η μορφή πίστωσης δείχνει επισφαλής.
Ακόμη και μία μικρή αύξηση στις απώλειες μπορεί να εξαφανίσει δανειστές με μικρό μαξιλαράκι.
Η ανακωχή στον εμπορικό πόλεμο από τον Τραμπ έχει ήδη γίνει δεκτή με ανακούφιση, όμως η ειρήνη αυτή και η οικονομία της Κίνας παραμένουν εύθραυστες και οποιοδήποτε πολιτικό λάθος θα μπορούσε να φέρει νέα εχθρικότητα που θα υποβαθμίσει τις προοπτικές για ανάπτυξη.
Όλα αυτά τη στιγμή που οι προειδοποιήσεις χτυπούν κόκκινο σε αγορές και αναλυτές. Αρκετές μετοχές και ομόλογα διακινούνται σε υψηλές τιμές. Αυτές οι δύο δυνάμεις είναι έτοιμες να ταρακουνήσουν τον οικονομικό κόσμο το 2020.
Το Brexit γίνεται ακόμη πιο βρόμικο
Οι συζητήσεις για τη μετά Brexit εμπορική συμφωνία θα γίνουν ακόμη πιο σκληρές το 2020 με τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον να πιέζει για μεγαλύτερη ελευθερία από τους κανόνες της Ε.Ε.
Με το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρεί από την Ένωση στις 31 Ιανουαρίου υπάρχει μία σκληρή ερώτηση: Ποια θα είναι η σχέση που θέλει να έχει με την Ε.Ε., ενώ το χρονοδιάγραμμα απαιτεί λύση μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2020.
Όποιοι πιστεύουν ότι ο Τζόνσον θα πουλήσει τους οπαδούς του σκληρού Brexit και θα προχωρήσει σε εμπορική συμφωνία κοντά στην ενιαία αγορά και τους τελωνειακούς ελέγχους της Ε.Ε. θα πρέπει να το σκεφτούν ξανά. Ο Βρετανός πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του θέλουν πραγματικά να απομακρυνθούν από τους κανόνες της Ένωσης, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι οικονομικές υπηρεσίες και η τεχνητή νοημοσύνη. Και ελπίζει σε Γαλλία και Γερμανία για μία συμφωνία για τρόφιμα και αυτοκίνητα, με καλύτερους όρους από αυτούς που του προσφέρουν αυτή τη στιγμή.
Ένας παράγοντας είναι το αν θα κρατήσει ή όχι την υπόσχεσή του να μην ζητήσει επέκταση πέρα από τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Εάν ο Τζόνσον θέλει να αποφύγει την πολιτική ντροπή θα πρέπει να ρίξει τις απαιτήσεις του ή να βρεθεί αντιμέτωπος με το οικονομικό σοκ του Brexit χωρίς εμπορική συμφωνία.
Και στις διαπραγματεύσεις Βρετανίας-Ε.Ε., όπως σε κάθε ευρωπαϊκή κρίση, αναμένεται ένα σκληρό διπλωματικό παιχνίδι για το ποιος θα υποχωρήσει πρώτος.
Η περιβαλλοντική ατζέντα στο επίκεντρο
Τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα φτάσουν σε νέα υψηλά το 2020. Δεν θα υπάρχει κανένα σημάδι πως η παγκόσμια αύξηση θερμοκρασίας έχει τεθεί υπό έλεγχο.
Ως αντίδραση η νέα πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, έχει υποσχεθεί η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής να κυριαρχήσει στο ευρωπαϊκό καλεντάρι επηρεάζοντας τα πάντα, από οικονομικούς κανόνες μέχρι τις οδηγίες για τη χρήση χημικών, τη φορολογία στα αεροπλάνα, τα επίπεδα ρύπανσης για τα αυτοκίνητα και τις εμπορικές σχέσεις της Ένωσης με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η πολιτική πίσω από την «Πράσινη Συμφωνία» σημαίνει ότι τα περισσότερα σημεία του σχεδίου θα περάσουν, όμως θα υπάρξουν μεγάλοι καβγάδες εντός του έτους.
Ένας από αυτούς αναμένεται να είναι εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Φρανς Τίμερμανς, ο Ολλανδός Σοσιαλδημοκράτης που είναι αντιπρόεδρος της Κομισιόν, να φέρει την ευθύνη να περάσει το πρόγραμμα, αλλά τον Βάλντις Ντομπρόφσκις, εκτελεστικό αντιπρόεδρο από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, να ασκεί ασφυκτικό έλεγχο.
Ο άλλος καβγάς είναι στο εσωτερικό της Ένωσης. Η Ευρώπη είναι χωρισμένη σε Δύση και Ανατολή με την Πολωνία να λέει ότι δεν μπορεί να ακολουθήσει τους στόχους για ουδετερότητα μέχρι το 2050 και θα αναγκάσει την Ε.Ε. να ρίξει πολύ χρήμα ώστε να πειστούν η Βαρσοβία και οι σύμμαχοί της. Δεν υπάρχει, όμως κανένα σημάδι ότι η Πολωνία προετοιμάζει ριζοσπαστικές αλλαγές στην οικονομία της.
Η τεχνολογία παίρνει τον έλεγχο
Το 2020 θα είναι το έτος που η Ευρώπη θα εγκαταλείψει την προσεκτική προσέγγιση στις νέες τεχνολογίες. Καθώς το μπλοκ στοχεύει σε μια βιομηχανική πολιτική με στόχο να ξεπεράσει τους διεθνείς ανταγωνιστές της, θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα με πως μία χαλαρή προσέγγιση στην τεχνητή νοημοσύνη (οχήματα χωρίς οδηγούς και άλλες φουτουριστικές τεχνολογίες) δεν είναι πια συμβατή με τις οικονομικές φιλοδοξίες.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι μία σειρά από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται ήδη σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η εργασία και η δικαιοσύνη χωρίς τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας ή ποινικό κώδικα. Τα οχήματα χωρίς οδηγό είναι σε χρήση σε πολλούς δημόσιους δρόμους του μπλοκ, μολονότι έχουν γίνει δοκιμές με περιορισμένο έλεγχο. Οι γίγαντες της αεροναυπηγικής όπως η Airbus και η Boeing, οι τεχνολογικές εταιρείες όπως η Uber ακόμη και τα McDonald’s αυξάνουν τις μεταφορές με drones και τα αεροταξί.
Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποδέχονται τις τεχνολογίες συστημάτων αναγνώρισης προσώπου χωρίς να ασχολούνται με τις μεγάλες ανησυχίες που εκφράζονται για παραβίαση προσωπικών ελευθεριών και δικαιωμάτων.
Οι Βρυξέλλες πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις με το Ιράν
Η ηγεσία της Τεχεράνης και οι Φρουροί της Επανάστασης θα προσπαθήσουν να παραμείνουν στην εξουσία με ακόμη πιο σκληρό τρόπο, καθώς συνεχίζουν να χάνουν την λαϊκή υποστήριξη. Χωρίς σημαντική ανάκαμψη στα έσοδα από το πετρέλαιο (εξαιτίας και των αμερικανικών κυρώσεων) οι ηγέτες της χώρας γνωρίζουν ότι η χρονιά θα είναι δύσκολη.
Οι Βρυξέλλες θα κληθούν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους με την Τεχεράνη και να ανησυχούν για το τί θα συμβεί στη συνέχεια.
Σε οριακό σημείο οι σχέσεις Βαρσοβίας-Βρυξελλών
Το κυβερνών κόμμα της Πολωνίας θα πιέσει για πιο βαθιά αναμόρφωση του νομικού του συστήματος, ρίχνοντας περισσότερο λάδι στη φωτιά στις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παρά τη νίκη στις εκλογές του 2019 το κόμμα του PiS παλεύει για το μέλλον του με φόντο τις φετινές προεδρικές εκλογές. Ο πρόεδρος Αντρέι Ντούντα, σύμμαχος του PiS, προηγείται στις δημοσκοπήσεις, όμως το ενδεχόμενο έκπληξης είναι ορατό. Εάν χάσει, τότε οι ριζοσπαστικές αλλαγές που θέλει να κάνει ο Γιάροσλαβ Καζίνσκι θα μπλοκαριστούν.
Αυτό ωθεί την κυβέρνηση στο να πιέσει για τις μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη ώστε να ασκήσει περισσότερο πολιτικό έλεγχο. Οι Βρυξέλλες προειδοποιούν ότι τέτοια βήματα παραβιάζουν τους κανόνες της Ε.Ε., όμως η Βαρσοβία δεν ακούει.