Αν και αισθητά αποδυναμωμένο πλέον, το τραπεζικό λόμπι αρχίζει πόλεμο παρασκηνίου κατά της κυβέρνησης, για το σχέδιο εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών των επιχειρήσεων, που αποτελεί και ένα από τα βασικά σημεία διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης.
Του Νώντα Χαλδούπη
Η κυβέρνηση κινείται με αρκετά γρήγορους ρυθμούς για την ολοκλήρωση αυτής της μεταρρύθμισης, σε βαθμό που να επικρίνεται από τραπεζικά στελέχη, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, ότι επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.) συνεδρίασε χθες, υπό την προεδρία του Γιάννη Δραγασάκη και ενέκρινε τα βασικά σημεία του νομοθετήματος, που έχει επεξεργασθεί το υπουργείο Ανάπτυξης.
Το σχέδιο Σταθάκη, που προορίζεται να αντικαταστήσει τον ανενεργό νόμο Δένδια, βρίσκει αντίθετους τους τραπεζίτες, επειδή, κατά τη δική τους αντίληψη, «κρατικοποιεί» την εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης χρεών, δίνοντας κεντρικό ρόλο στην, «κοιμώμενη» ως τώρα, Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και στους συντονιστές από το Μητρώο Διαμεσολαβητών του υπουργείου Δικαιοσύνης, ενώ δεν δίνει λόγο στις τράπεζες για το σημαντικότερο σημείο της όλης διαδικασίας, που είναι η αξιολόγηση βιωσιμότητας των μεσαίων και μεγαλύτερων εταιρειών.
Οι ενδιαφερόμενοι για ρύθμιση οφειλών, όπως ανακοινώθηκε από την αντιπροεδρία της κυβέρνησης, θα υποβάλλουν τις αιτήσεις τους στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ηλεκτρονικά, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά και τα απαιτούμενα έγγραφα. Στη συνέχεια, εφόσον κρίνεται ότι καλύπτονται από το νόμο, ο ειδικός διαμεσολαβητής θα κάνει διαπραγματεύσεις με όλους τους πιστωτές (τράπεζες, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, ιδιώτες πιστωτές/προμηθευτές) και, εφόσον υπάρχει η συμφωνία των πιστωτών με τουλάχιστον 60% του συνολικού χρέους, η συμφωνία αναδιάρθρωσής του θα καταλήγει σε δικαστήριο και, με δικαστική απόφαση θα καθίσταται δεσμευτική για όλους τους πιστωτές.
Κλειδί της διαδικασίας θα είναι η αξιολόγηση βιωσιμότητας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Για τις μικρές επιχειρήσεις (σε αυτό τον ορισμό περιλαμβάνονται και ατομικές επιχειρήσεις, αλλά και ελεύθεροι επαγγελματίες), η αξιολόγηση βιωσιμότητας θα γίνεται αυτοματοποιημένα, με προκαθορισμένα κριτήρια, ενώ για τις μεγαλύτερες θα γίνεται από ανεξάρτητο εκτιμητή.
Πενήντα αποχρώσεις... επικρίσεων
Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι οι πρόνοιες αυτού του σχεδίου είναι άκρως επικίνδυνες για τα πιστωτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με την πιο ήπια εκδοχή κριτικής, το νέο σύστημα χαρακτηρίζεται υπερβολικά γραφειοκρατικό και γίνεται η εκτίμηση ότι δεν θα πετύχει το σκοπό για τον οποίο δημιουργείται, δηλαδή την ταχεία μείωση των προβληματικών δανείων προς τον επιχειρηματικό τομέα.
Περισσότερο από την υποτιθέμενη «δύσκαμπτη» και γραφειοκρατική οργάνωση της διαδικασίας, αυτό που ανησυχεί τους τραπεζίτες είναι ότι ο δικός τους ρόλος στη διαδικασία είναι πρωτοφανώς περιορισμένος. Σε αντίθεση με όσα όριζε ο νόμος Δένδια, που έδινε στις τράπεζες τον πρώτο και τελευταίο λόγο για τη ρύθμιση των χρεών, με το σχέδιο Σταθάκη οι τράπεζες θα συμμετέχουν στις διαβουλεύσεις μόνο ως απλοί πιστωτές, όπως το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία ή οι ιδιώτες προμηθευτές και οι εργαζόμενοι.
Και αυτό, όπως λένε τραπεζικές πηγές, παρότι ο αρχικός σκοπός του νόμου είναι να ρυθμισθούν οι οφειλές των βιώσιμων επιχειρήσεων προς τις τράπεζες, γι’ αυτό και στο νόμο δεν θα επιτρέπεται να ενταχθούν επιχειρήσεις που χρωστούν, για παράδειγμα, μόνο στο Δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία.
Επίσης, μέσα από τις διαδικασίες που προβλέπονται στο αρχικό σχέδιο Σταθάκη, οι τραπεζίτες βλέπουν ότι δεν θα έχουν τον παραμικρό έλεγχο στην αξιολόγηση βιωσιμότητας των εταιρειών-οφειλετών τους και μπορεί να καταλήξουν να ρυθμίζουν χρέη επιχειρήσεων που δεν τις θεωρούν βιώσιμες και θα προτιμούσαν να εκκαθαρισθούν. Είναι σαφές, ότι οι τράπεζες δεν έχουν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στους ανεξάρτητους εκτιμητές και φοβούνται ότι μπορεί να υπάρξουν πολιτικές ή άλλου είδους παρεμβάσεις στο έργο τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι τραπεζίτες θεωρούν ότι αποτελεί σοβαρή παραβίαση των κανόνων της τραπεζικής λειτουργίας το να υποχρεωθούν να προσφέρουν ευνοϊκές ρυθμίσεις οφειλών σε επιχειρήσεις που οι ίδιες οι τράπεζες δεν θεωρούν ότι είναι βιώσιμες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από την πρώτη στιγμή που «διέρρευσαν» προς τις τράπεζες στοιχεία για το σχέδιο Σταθάκη, κινητοποιήθηκαν για να ασκήσουν επιρροή στους δανειστές, σε μια προσπάθεια να προκαλέσουν παρέμβαση των θεσμών για την αλλαγή του σχεδίου προς πιο... «τραπεζοκεντρική» κατεύθυνση. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, τις θέσεις των τραπεζιτών αναμένεται να υποστηρίξει προς τους θεσμούς και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Οι θεσμοί θα αρχίσουν να δείχνουν τις προθέσεις τους από την επόμενη εβδομάδα, όταν αρχίσουν οι συζητήσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι το σχέδιο Σταθάκη συνάδει με τις κατευθύνσεις που έχουν δώσει οι θεσμοί για την εξωδικαστική ρύθμιση χρεών και θα υπάρξει συμφωνία, ίσως με μερικές διαφοροποιήσεις ήσσονος σημασίας. Είναι, πάντως, πολύ νωρίς για να βγουν συμπεράσματα, δεδομένου ότι αρκετά σχέδια της κυβέρνησης ως τώρα, τα οποία άπτονται του τραπεζικού τομέα, ακυρώθηκαν από τις πιέσεις των θεσμών.