Ατμόσφαιρα... ψυχρού πολέμου μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών επικρατεί από χθες, καθώς ο Χρήστος Σταϊκούρας, επιχειρώντας να ξεπεράσει το αδιέξοδο με τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια που δεν μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα Γέφυρα 2 για να επιδοτηθούν και τη δυστοκία από πλευράς τραπεζών στη ρύθμιση των δανείων αυτής της κατηγορίας, εξήγγειλε υποχρεωτικά «κουρέματα» τόκων ή ακόμη και κεφαλαίου, προκαλώντας έντονο αναβρασμό στην πλευρά των τραπεζών.
Ο υπουργός Οικονομικών επικρίνεται από τραπεζικούς κύκλους για το γεγονός ότι ξεπέρασε μια λεπτή κόκκινη γραμμή του τραπεζικού συστήματος, την οποία είχε υπερβεί στο παρελθόν και η Λούκα Κατσέλη, προκαλώντας τότε την επίθεση των τραπεζών: όπως λέγεται, ο κ. Σταϊκούρας επιχειρεί να παρέμβει από την πλευρά της Πολιτείας στην ιδιωτική σχέση των τραπεζών με τους πελάτες τους και να υπαγορεύσει τρόπους ρύθμισης δανείων. Για το θέμα αυτό, μάλιστα, δεν έχει υπάρξει κάποια προηγούμενη συνεννόηση μεταξύ υπουργείου Οικονομικών και τραπεζών, οι οποίες αναζητούν τώρα τρόπο αντίδρασης, ζητώντας κατ' αρχάς διευκρινίσεις από τον υπουργό για τις χθεσινές του δηλώσεις.
Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα που επιχειρεί να διευθετήσει ο κ. Σταϊκούρας είναι υπαρκτό και σοβαρό και ανάγεται, σε μεγάλο βαθμό, στη διστακτικότητα από την πλευρά των τραπεζών να ρυθμίσουν επιχειρηματικά δάνεια, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την επιδότηση των δόσεών τους από το κράτος με το πρόγραμμα Γέφυρα 2. Όπως έγραψε από τις 13 Απριλίου το Σin, όσοι επιχειρηματίες έχουν κόκκινα δάνεια και θέλουν να ζητήσουν επιδότηση από το πρόγραμμα Γέφυρα 2 βρίσκονται «με το μαχαίρι στο λαιμό», καθώς είναι υποχρεωμένοι, για να πάρουν την επιδότηση, να διαπραγματευθούν πρώτα μια ρύθμιση του δανείου με την τράπεζα, η οποία βρίσκεται σε θέση απόλυτης διαπραγματευτικής ισχύος, καθώς ο δανειολήπτης γνωρίζει ότι μόνο αν συμφωνήσει με την τράπεζα θα επιδοτηθεί.
Μέχρι στιγμής, και ενώ ο χρόνος περνάει και η δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα φθάνει στη λήξη της, είναι πολύ λίγοι οι κόκκινοι δανειολήπτες που καταφέρνουν να κλείσουν συμφωνίες με τις τράπεζες. Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα προβλέπει ότι, εάν το επιχειρηματικό δάνειο είναι μη εξυπηρετούμενο, τότε ο οφειλέτης θα πρέπει πρώτα να ρυθμίσει το δάνειό του, το αργότερο έως τις 15 Ιουλίου, και εν συνεχεία θα γίνει η καταβολή της επιδότησης, η οποία ξεκινά 1 μήνα μετά τη σύναψη σύμβασης ρύθμισης δανείου με την τράπεζα ή τον διαχειριστή δανείου.
Μπροστά στον κίνδυνο πλήρους αποτυχίας του προγράμματος Γέφυρα 2, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το σκέλος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία οφείλονται κατά τεκμήριο από επιχειρήσεις που βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική κατάσταση, ο υπουργός Οικονομικών παρενέβη με χθεσινή του δήλωση, για να ανακοινώσει ότι πέτυχε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον τρόπο ρύθμισης των δανείων που θα επιδοτηθούν.
Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε σύγχυση στις τράπεζες, καθώς χαρακτηρίζεται ως αντιφατική: από τη μια, γίνεται λόγος για «δυνατότητα διαγραφής οφειλής», ενώ σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης τονίζεται ότι «οι πιστωτές πρέπει να προβούν υποχρεωτικά (...)» σε ευνοϊκή ρύθμιση. Από νομικής πλευράς, το ζήτημα της υποχρεωτικότητας/προαιρετικότητας της ρύθμισης είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις τράπεζες και θα πρέπει να διευκρινισθεί με βάση ποιο θεσμικό πλαίσιο θα κληθούν οι τράπεζες να προχωρήσουν υποχρεωτικά σε ρυθμίσεις δανείων. Ένα ερώτημα που τίθεται, ως εκ τούτου, είναι αν το υπ. Οικονομικών θα προχωρήσει σε σχετική νομοθετική ρύθμιση.
Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε χθες ότι:
- «Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους με τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα, το υπουργείο Οικονομικών πέτυχε την ενσωμάτωση μίας σειράς νέων ευνοϊκών μέτρων στο Πρόγραμμα “ΓΕΦΥΡΑ 2”. Μέτρα ιδιαίτερα ωφέλιμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την πανδημία του κορωνοϊού, καθώς πλέον παρέχεται η δυνατότητα διαγραφής οφειλής (“κούρεμα” τόκων και κεφαλαίου), μείωσης επιτοκίου, διατήρησης προσυμφωνηθείσας δόσης και επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής.
- Πρόκειται για μέτρα που ενεργοποιούνται πρώτη φορά στη χώρα μας και είναι προς όφελος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και για τη διατήρηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, διασφαλίζοντας έτσι την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Όπως αναφέρει το υπ. Οικονομικών στην ίδια ανακοίνωση, «στο πλαίσιο του προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ 2», οι πιστωτές πρέπει να προβούν υποχρεωτικά στις ακόλουθες ενέργειες προς όφελος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην περίπτωση ρύθμισης μη εξυπηρετούμενου δανείου:
1. Να παρέχουν μείωση του επιτοκίου ρύθμισης, κατά τουλάχιστον 10%, συγκριτικά με το επιτόκιο που ίσχυε πριν την αναδιάρθρωση του δανείου, με διάρκεια 8 μηνών (δηλ. όσο διαρκεί η επιδότηση) και
2. να παρέχουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
α. μείωση του επιτοκίου ρύθμισης, για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης αποπληρωμής, ή/και
β. διαγραφή ποσοστού τόκων υπερημερίας και εξωλογιστικών τόκων, ή/και
γ. διαγραφή ποσοστού κεφαλαίου (εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια, όπως ότι το χρέος είναι μεγαλύτερο της εμπορικής άξιας της περιουσίας του οφειλέτη, συνοφειλετών και εγγυητών, δεν προκύπτει περίσσευμα εσόδων από τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία κλπ), ή/και
δ. επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, και
3. να μην αυξήσουν τη δόση του δανείου μετά τη λήξη της επιδότησης και μέχρι την οριστική αποπληρωμή του δανείου».
Το πρόγραμμα Γέφυρα 2 «καρκινοβατεί», καθώς λιγότερες από 34.000 επιχειρήσεις έχουν υποβάλει αιτήσεις, παρότι έχει δοθεί και παράταση της προθεσμίας, έναντι των 150.000 επιχειρήσεων που αναμενόταν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Σε μεγάλο βαθμό, αυτή η εξέλιξη οφείλεται στο πρόβλημα που υπάρχει με τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια.