Ανοικτός πόλεμος ανάμεσα στη ΔΕΗ και στους ιδιώτες ανταγωνιστές της ξέσπασε με αφορμή την πρώτη δημοπρασία για τη διάθεση φθηνού ρεύματος στους εναλλακτικούς παρόχους. «Παράπλευρη απώλεια» των εχθροπραξιών είναι ο υπουργός Ενέργειας, Πάνος Σκουρλέτης, καθώς η διοίκηση της ΔΕΗ χαρακτηρίζει ζημιογόνο για την εταιρεία το μοντέλο απελευθέρωσης της αγοράς που έχει προκρίνει και αμφισβητεί τη σκοπιμότητα να δοθεί «μάχη» με τους δανειστές για να μην πωληθεί από το Δημόσιο το 17% των μετοχών. Η πρώτη δημοπρασία φθηνού ρεύματος από λιγνίτη και υδροηλεκτρικές μονάδες της ΔΕΗ, βάσει του γαλλικού μοντέλου NOME (Nouvelle Organisation du Marché de l’Electricité), ήταν η αρχή μιας γρήγορης πορείας προς τη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στην αγορά στο 50% ως το 2020, μέσω της παροχής φθηνού ρεύματος στους ιδιώτες προμηθευτές.
Του Νώντα Χαλδούπη
Η κυβέρνηση πρότεινε και έγινε δεκτό από τους δανειστές να εφαρμοσθεί αυτή η μέθοδος απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, για να αποφύγει τις διάφορες εκδοχές ιδιωτικοποίησης της ίδιας της ΔΕΗ -την περίοδο Σαμαρά είχε προκριθεί η λύση της διάσπασης της ΔΕΗ, για να περάσει σε ιδιώτες η λεγόμενη «μικρή ΔΕΗ».
Το μοντέλο NOME εφαρμόσθηκε στην Γαλλία το 2010 για να απελευθερωθεί η αγορά, με τη διάθεση φθηνής ισχύος από τις πυρηνικές μονάδες της κρατικής EDF στους εναλλακτικούς παρόχους. Κατ’ αναλογία προς το γαλλικό μοντέλο, η ΔΕΗ θα προσφέρει φθηνό ρεύμα λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις, μέσω διαγωνισμών που οργανώνει ο ΛΑΓΗΕ.
Όμως, η πρώτη δημοπρασία, για να διατεθούν σε ιδιώτες 460 μεγαβατώρες, προκάλεσε οξύτατη αντίδραση της διοίκησης της ΔΕΗ, με υπαινιγμούς για «στήσιμο» του διαγωνισμού από τους ιδιώτες παρόχους και προειδοποιήσεις ακόμη και για νομικά μέτρα προστασίας των συμφερόντων της επιχείρησης, κάτι που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ακόμη και ως προαναγγελία καταγγελίας στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Όπως ανακοινώθηκε από την ΔΕΗ,
- Με τα αποτελέσματα της πρώτης δημοπρασίας πακέτου λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής καθίσταται φανερή η ζημία της ΔΕΗ από την εφαρμογή των αποκαλούμενων ΝΟΜΕ δεδομένου ότι η μέση τιμή της δημοπρατηθείσας ενέργειας είναι σαφώς κάτω από το κόστος παραγωγής της και κοντά στην τιμή εκκίνησης.
- Προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση ως προς την ύπαρξη πραγματικού ανταγωνισμού το γεγονός ότι με τιμή εκκίνησης 37,37 ευρώ/MWh η υψηλότερη ήταν 37,50 ευρώ/MWh.
- Η Επιχείρηση επιφυλάσσεται για την προάσπιση των συμφερόντων της προς κάθε κατεύθυνση.
Μια πρώτη ανάλυση των στοιχείων του ΛΑΓΗΕ για το διαγωνισμό επιβεβαιώνει ότι σε συντριπτικό ποσοστό (87%) η διάθεση ισχύος μέσω του διαγωνισμού έγινε στη χαμηλότερη επιτρεπτή τιμή (37,37 ευρώ/ΜWh) ή ένα «κλικ» ακριβότερα (37,38 ευρώ). Δεδομένου ότι στη δημοπρασία συμμετείχαν συνολικά 12 εταιρείες (Elpedison, Greek Environmental & Energy Network, Interbeton, Novaera Energy, NRG Trading House, Protergia, Protergia Θερμοηλεκτρική, Volterra, Watt and Volt, Βιενέρ, ΕΛΤΑ, Ήρων) θα ανέμενε κανείς ότι ο μεταξύ τους ανταγωνισμός θα ανέβαζε τις τιμές.
Αντίθετα, κατά περίεργο τρόπο, εμφανίσθηκε ανεξήγητα μεγάλη συγκέντρωση προσφορών στα χαμηλότερα επίπεδα τιμών, που θα μπορούσε να ειπωθεί ότι εξηγείται μόνο αν υπήρχε κάποιου είδους συνεννόηση των διαγωνιζόμενων για τα «χτυπήματα» των ανταγωνιστών τους.
Ασφαλώς ουδέν συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί με ασφάλεια χωρίς προηγούμενη διερεύνηση από την αρμόδια αντιμονοπωλιακή αρχή. Οι δημόσιες καταγγελίες από τη διοίκηση της ΔΕΗ και τα τουλάχιστον περίεργα στοιχεία για τις προσφορές των διαγωνισθέντων θα πρέπει τουλάχιστον να κινήσουν την προσοχή της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που άλλωστε έχει πρόσφατη την τεράστια έρευνα για στημένους διαγωνισμούς από κατασκευαστικές εταιρείες.
«Ματώνει» η ΔΕΗ
Για την ίδια την ΔΕΗ, το σοβαρό, στρατηγικής σημασίας ζήτημα που ανακύπτει, είναι ότι, εάν και οι επόμενοι διαγωνισμοί NOME φέρουν τιμές χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής της, η διαδικασία της προγραμματισμένης μείωσης των μεριδίων αγοράς της θα εξελιχθεί σε μια «αιματοχυσία», από οικονομική άποψη.
Ο μόνος τρόπος για να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι να γίνει δεκτή από τους δανειστές η πρόταση της διοίκησης της ΔΕΗ για αλλαγή του ορισμού της αγοράς, με την αφαίρεση της κατανάλωσης ενεργοβόρων βιομηχανιών και ευπαθών καταναλωτών, ώστε να μειωθεί αντίστοιχα και η ισχύς που υποχρεωτικά θα διατίθεται στους ιδιώτες με δημοπρασίες.
Είναι αναγκαίο, όπως τόνισε χθες σε ομιλία του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, Εμμ. Παναγιωτάκης, «το ομαλό άνοιγμα της αγοράς με πρωταρχικό σήμερα τον ορισμό της αγοράς (market definition). Η ΔΕΗ δεν μπορεί να καλείται να στηρίζει τη βιομηχανική παραγωγή, χωρίς τις αντικειμενικές προϋποθέσεις του παρελθόντος, και αναφέρομαι στη λιγνιτική παραγωγή, και ταυτόχρονα να της καταλογίζεται το αντίστοιχο μερίδιο της αγοράς, όπως της καταλογίζεται και αυτό των ευάλωτων καταναλωτών».
Προς το παρόν, αν και η διοίκηση της ΔΕΗ έχει διαπραγματευθεί το θέμα με την Κομισιόν ξεχωριστά από τις συνομιλίες που γίνονται από την κυβέρνηση, το αίτημα αυτό δεν έχει γίνει δεκτό. Ο πρώτος διαγωνισμός NOME δίνει στην ΔΕΗ μια νέα ευκαιρία να προβάλει το ίδιο αίτημα, θεωρώντας ότι έχει δικαιωθεί στην κριτική που άσκησε. Ο κ. Παναγιωτάκης έκανε λόγο για «στρέβλωση και κινδύνους από τα κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενα ΝΟΜΕ», υπογραμμίζοντας ότι «δυστυχώς οι φόβοι μας επαληθεύτηκαν εμφατικά με το σημερινό αποτέλεσμα της δημοπρασίας του ΛΑΓΗΕ. Περιμένω με ενδιαφέρον τις τοποθετήσεις όλων των εμπλεκομένων».
Στην ίδια ομιλία, μάλιστα, ο κ. Παναγιωτάκης άσκησε σκληρή κριτική στον Π. Σκουρλέτη για την επιμονή του να μην πωληθεί από το ΤΑΙΠΕΔ το 17% των μετοχών της ΔΕΗ και να μεταφερθεί στο νέο υπερταμείο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, που ήδη κατέχει το 34% των μετοχών. Όπως τόνισε, «το κράτος και με το 51% και με το 34% τον ίδιο έλεγχο θα ασκεί στην εταιρεία. Και βέβαια πέραν της σημειολογίας των αριθμών όλες σχεδόν οι πολιτικές δυνάμεις έχουν αποδεχθεί, τουλάχιστον σε διακηρυκτικό επίπεδο, ότι η ΔΕΗ θα είναι Ανώνυμη Εταιρεία».
Αυτές οι τοποθετήσεις από την πλευρά της ΔΕΗ έχουν ιδιαίτερη αξία, ενόψει του ανασχηματισμού, καθώς το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο πρωθυπουργός θα αντικαταστήσει τον Π. Σκουρλέτη με ένα υπουργό, ο οποίος θα συμπλεύσει με τη ΔΕΗ στο θέμα της απελευθέρωσης της αγοράς και της ιδιωτικοποίησης, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην αλλαγή των όρων των δημοπρασιών NOME και λιγότερη στη συμβολική αντίσταση στην πώληση του 17%.