Να συμφωνήσουν τι θα κάνουν με το ελληνικό χρέος, εάν η Αθήνα περάσει έγκαιρα το σκόπελο της δεύτερης αξιολόγησης, καλούνται οι επίσημοι πιστωτές της Ελλάδας, που θα συναντηθούν στο περιθώριο της φθινοπωρινής διάσκεψης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που αρχίζει την Παρασκευή και ολοκληρώνεται την Κυριακή.
Του Νώντα Χαλδούπη
Ο συνήθης... καταστροφέας τέτοιων συναντήσεων, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, αυτή τη φορά προσέρχεται χωρίς την αύρα της παντοδυναμίας, καθώς τις ίδιες ημέρες θα κρίνεται από τους Αμερικανούς και η τύχη της Deutsche Bank.
Η συμφωνία ΔΝΤ - Βερολίνου, που επέτρεψε να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, τον Μάιο, προετοιμάσθηκε στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του Ταμείου, σε συνάντηση του Washington Group, όπου μετέχουν εκπρόσωποι όλων των επίσημων πιστωτών μας.
Η συμφωνία του Μαΐου προέβλεπε ότι ως το τέλος του έτους, εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει να εφαρμόζει το πρόγραμμα, οι πιστωτές θα συμφωνήσουν για μέτρα που θα καταστήσουν βιώσιμο το χρέος, ώστε το Ταμείο να μπορέσει να εγκρίνει ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης της χώρας, για το οποίο παραμένει σε εκκρεμότητα σχετική αίτηση της Αθήνας.
Αυτή την φορά, παρότι η Ελλάδα τυπικά δεν συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Washington Group, αναμένεται να υπάρξει διεξοδική διαπραγμάτευση για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και θα υπάρχει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με την πολυπληθή αντιπροσωπεία του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, με επικεφαλής τον Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Ενδεικτικό της σοβαρότητας των συζητήσεων είναι ότι στην ελληνική αποστολή θα συμμετάσχει το «βαρύ πυροβολικό» του ΥΠΟΙΚ στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, δηλαδή ο Γ. Χουλιαράκης και ο Φρ. Κουτεντάκης, αλλά και ο ειδικός χρηματοοικονομικός σύμβουλος της κυβέρνησης, Γκλεν Κιμ, που έπαιξε σημαντικό ρόλο και στην 17ωρη διαπραγμάτευση για το τρίτο μνημόνιο.
Σύμφωνα με τις ως τώρα διαθέσιμες πληροφορίες, η προεργασία που έχει γίνει σε τεχνικό επίπεδο, μεταξύ Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και ΔΝΤ, έχει καταλήξει σε ένα «πακέτο» μέτρων για το χρέος που θα ήταν αρκετά για να επιτρέψουν στο Ταμείο να συντάξει θετική έκθεση βιωσιμότητας χρέους για να εγκριθεί ένα νέο πρόγραμμα, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αποφανθεί ότι το χρέος είναι βιώσιμο, ώστε να αρχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα, στο πλαίσιο του προγράμματος πιστωτικής χαλάρωσης.
Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, δεν τοποθετεί ψηλά τον πήχη για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, γνωρίζοντας ότι αυτό που έχει σημασία στην παρούσα φάση είναι να συμφωνηθούν μέτρα που θα πείσουν το ΔΝΤ και, ακολούθως την ΕΚΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους, καθώς που μετράει, στην παρούσα φάση, είναι σταλούν από αυτούς τους δύο οργανισμούς προς τις αγορές σαφή μηνύματα εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα, ώστε να αρχίσουν οι απολύτως αναγκαίες για την ανάκαμψη εισροές κεφαλαίων.
Αυτό που προσδοκά, επίσης, η κυβέρνηση είναι ότι η ελάφρυνση χρέους θα συμβαδίσει με μείωση του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου από το 3,5% του ΑΕΠ στο 2%, από το 2019 και μετά, ώστε να μπορέσει να γίνει ορατό το τέλος στη λιτότητα.
Ο Σόιμπλε στα σχοινιά...
Ο μεγάλος «πονοκέφαλος» και αυτής της διαπραγμάτευσης είναι η στάση της γερμανικής πλευράς, καθώς ο Β. Σόιμπλε σε επανειλημμένες δημόσιες παρεμβάσεις του επιχείρησε να μπλοκάρει τις αποφάσεις για το χρέος ως τις γερμανικές εκλογές. Παρ’ όλα αυτά, επιμένει να διαβεβαιώνει τους Γερμανούς βουλευτές, που αξιώνουν να γίνει πράξη η υπόσχεση για συμμετοχή του Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα, ότι το ΔΝΤ θα παραμείνει.
Από την πλευρά του Ταμείου, καθίσταται σαφές με συνεχείς δηλώσεις της Κρ. Λαγκάρντ, αλλά και του Π. Τόμσεν, ότι οι κανόνες του καταστατικού του οργανισμού δεν πρόκειται να αλλάξουν ειδικά για την Ελλάδα, δηλαδή να χρηματοδοτηθεί η χώρα χωρίς να κρίνεται βιώσιμο το χρέος.
Ταυτόχρονα, όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, η κ. Λαγκάρντ αναμένεται να ξεκαθαρίσει στην Ουάσιγκτον στον Β. Σόιμπλε ότι δεν θα πρέπει να περιμένει πως το Ταμείο θα συνεχίσει μετά τον Δεκέμβριο να συμμετέχει σε πρόγραμμα του ΕΜΣ σε ρόλο συμβούλου, αν έχει γνωμοδοτήσει ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο, κάτι που θα καταρράκωνε τη διεθνή του αξιοπιστία.
Σε αυτή την περίπτωση, η μόνη επιλογή που θα δοθεί στην Γερμανία από το ΔΝΤ θα είναι να εξαγοράσει ο ΕΜΣ το ελληνικό χρέος προς το Ταμείο και η Ελλάδα να συνεχίσει την πορεία της αποκλειστικά με ένα πρόγραμμα του ΕΜΣ.
Πρόκειται για μια επιλογή, που θα προκαλούσε πολιτικό σάλο στην Γερμανία, δεδομένου ότι όλα τα δάνεια στήριξης που έχουν εγκριθεί ως τώρα, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο υπό την προϋπόθεση της συμμετοχής του ΔΝΤ. Επιπλέον, το Βερολίνο βρίσκεται σε συνεχή αντιπαράθεση με την Κομισιόν του Ζ. Κ. Γιούνκερ, που θέλει να αναβαθμίσει το ρόλο της, και το σενάριο αποχώρησης του ΔΝΤ από την Ελλάδα θα οδηγούσε, εκ των πραγμάτων, στην αναβάθμιση της Κομισιόν ως κύριου φορέα επιτήρησης της εφαρμογής του προγράμματος.
Εκτός από αυτούς τους πονοκεφάλους, ο Β. Σόιμπλε έχει έναν ακόμη, ίσως εντονότερο, ενόψει αυτής της διαπραγμάτευσης: την ώρα που θα προσπαθεί να εναντιωθεί στο ΔΝΤ και σε προτάσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους που υποστηρίζονται έντονα από το Αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, θα βρίσκεται στην αμερικανική πρωτεύουσα και ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, τυπικά για να μετάσχει στις εργασίες της συνόδου του Ταμείου, αλλά θα έχει και κρίσιμες επαφές για το πρόστιμο των 14 δισ. δολ. που έχει επιβάλει το υπουργείο Δικαιοσύνης στην τράπεζα.
Όπως τόνισε το Reuters σε σχετικό τηλεγράφημα, η Deutsche Bank κάνει αγώνα δρόμου για ένα συμβιβασμό για το πρόστιμο πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύει να μείνει η διαπραγμάτευση ανοικτή για πολύ καιρό και να συνεχίσει να δοκιμάζεται η εμπιστοσύνη των αγορών στην τράπεζα.
Με αυτά τα δεδομένα, ο Β. Σόιμπλε εκτιμάται ότι δεν θα έχει πολλά περιθώρια ελιγμών στην Ουάσιγκτον για να επιβάλει την άποψή του ότι θα πρέπει να «παγώσουν» οι συζητήσεις για το ελληνικό χρέος, παρά τα όσα συμφωνήθηκαν τον Μάιο. Αν επιχειρήσει να κρατήσει πολύ σκληρή γραμμή, κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με δηλώσεις του ΔΝΤ περί επικείμενης αποχώρησης από το ελληνικό πρόγραμμα αλλά και να έχει αυτή η στάση του αρνητική αντανάκλαση στις προσπάθειες συμβιβασμού για το πρόστιμο της Deutsche Bank.
Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι ότι υποχρεωθεί να συναινέσει σε μια απόφαση για την οριστικοποίηση των μέτρων για το ελληνικό χρέος πριν από το τέλος του έτους, ελπίζοντας μόνο ότι η Αθήνα θα «στραβοπατήσει» στις διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση, ώστε ζητήσει αργότερα εκ νέου την αναβολή των αποφάσεων, ρίχνοντας την ευθύνη στην ελληνική πλευρά...