Η τολμηρή κίνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν να ταχθεί υπέρ της απελευθέρωσης των πατεντών των εμβολίων κατά του κορονοϊού, πήρε τα εύσημα χωρών και οργανισμών, ενώ άναψε φωτιές στην φαρμακοβιομηχανία, με τους παγκόσμιους leaders να δείχνουν αποφασισμένοι για πόλεμο, καθώς το οικονομικό διακύβευμα είναι τεράστιο.
Τα δύο στρατόπεδα διαμορφώθηκαν ξεκάθαρα λίγες ώρες μετά την ηχηρή παρέμβαση Μπάιντεν. Στην καμπάνια άρσης της πατέντας στοιχίζονται πολλές χώρες (σ.σ. η πρόταση αρχικά έγινε από την Ινδία και τη Νότια Αφρική, τον περασμένο Οκτώβριο, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία), ενώ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε πως η Κομισιόν είναι έτοιμη να συζητήσει την πρόταση των ΗΠΑ, για την παραίτηση από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια COVID. Σημειώνεται, ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκαθάρισε ότι η Ρωσία «αναμφίβολα θα υποστηρίζει μια τέτοια προσέγγιση», ενώ υπέρ της πρότασης Μπάιντεν τάχθηκε και ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν.
Στην άλλη πλευρά, ο πρόεδρος-γενικός διευθυντής του αμερικανικού κολοσσού Pfizer, δίνοντας το στίγμα των προθέσεων των φαρμακοβιομηχανιών που έχουν τις πατέντες, δήλωσε χθες ότι δεν τάσσεται «καθόλου» υπέρ της απόφασης των ΗΠΑ να στηρίξουν την άρση των πατεντών για τα εμβόλια για την Covid-19, εκτιμώντας ότι θα ήταν προτιμότερο να αυξηθεί η παραγωγή στις υπάρχουσες μονάδες. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άλμπερτ Μπουρλά τόνισε ότι το άνοιγμα μονάδων παραγωγής του εμβολίου των BioNTech/Pfizer σε άλλα μέρη, πέρα από αυτά που ήδη υπάρχουν στις ΗΠΑ και την ΕΕ (Βέλγιο και Γερμανία), θα ήταν περίπλοκο, λόγω της έλλειψης πρώτων υλών, με κίνδυνο να μειωθεί ο αριθμός των παραγόμενων δόσεων.
«Πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας» στα εργοστάσια που παράγουν ήδη το εμβόλιο και «έχουν επαρκή ικανότητα να παρασκευάσουν δισεκατομμύρια δόσεις και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα διαταράσσεται (η παραγωγή) με πολιτικά υποκινούμενες ανακοινώσεις. Αυτές είναι κενές υποσχέσεις», τόνισε.
Απέναντι στους υποστηρικτές της άρσης των πατεντών τάχθηκε και η γερμανική κυβέρνηση, με εκπρόσωπό της να δηλώνει χθες ότι η πρόταση των ΗΠΑ θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή, ότι οι κύριοι παράγοντες είναι η ικανότητα παραγωγής και οι ποιοτικές προδιαγραφές, παρά τα πνευματικά δικαιώματα. «Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι πηγή καινοτομίας και έτσι πρέπει να παραμείνει στο μέλλον», ανέφερε η εκπρόσωπος στην ανακοίνωσή της.
Υπάρχει δρόμος
Όπως γράφει ο Guardian, υποστηρικτές της καμπάνιας για την απελευθέρωση της πατέντας ναι μεν χαιρετίζουν ενθουσιασμένοι την απόφαση του Αμερικανού προέδρου, αλλά επισημαίνουν ότι από μόνη της δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα της έλλειψης εμβολίων. Το πρώτο βήμα θα είναι ο ΠΟΥ να υιοθετήσει την πρόταση και καθώς ο Οργανισμός αποφασίζει με συναίνεση, επισημαίνουν ότι υπάρχουν ακόμα χώρες που αντιδρούν. Η νέα θέση της Ουάσιγκτον μπορεί να μεταπείσει μερικές και να υπάρξει κάποια είδους συμφωνία που θα προχωρημένη σε σχέση με ό,τι ισχύει σήμερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ολοκληρωτική παραίτηση από τα πνευματικά δικαιώματα των εμβολίων.
Έπειτα, οι φόρμουλες των εμβολίων είναι εξαιρετικά περίπλοκες με αποτέλεσμα ακόμα και οι ίδιες οι φαρμακευτικές να αντιμετωπίζουν προβλήματα στην παραγωγή τους. Η διαδικασία παρασκευής είναι εξ ίσου σημαντική με τη «συνταγή» του εμβολίου- σημειώνει ο Guardian- και ο ΠΟΥ δεν έχει την εξουσία να υποχρεώσει τις εταιρείες, όπως η Pfizer και η Moderna να μοιραστούν την τεχνολογία και την τεχνογνωσία που χρησιμοποιούν για τα σκευάσματά τους.
Οι κυβερνήσεις όμως την έχουν. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, μπορούν να πιέσουν τις εταιρείες τους τους να μοιραστούν όχι μόνο τη πατέντα, αλλά και την τεχνολογία, με φαρμακοβιομηχανίες σε ολόκληρο τον κόσμο, πράγμα που μπορεί να μην επισπεύσει άμεσα την διαθεσιμότητα των εμβολίων παντού, αλλά θα έχει καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον και στις επόμενες πανδημίες.
Παραγωγή εμβολίων στην Ελλάδα
Τουλάχιστον 12 έως 16 μήνες θα απαιτούνταν για την παραγωγή εμβολίων κατά του κορονοϊού στην Ελλάδα, στην περίπτωση που εγκριθεί η άρση της πατέντας τους, εκτιμά ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας Θεόδωρος Τρύφων. Οπως δήλωσε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, «η δυνατότητα του να φτιάξει κανείς ένα εργοστάσιο από το μηδέν, ακόμα κι αν έχει την τεχνογνωσία, θέλει ένα διάστημα ώστε να είμαστε σίγουροι ότι το ελληνικό προϊόν θα βασίζεται σε όλα τα ευρωπαϊκά, αμερικανικά ή παγκόσμια στάνταρ και απαιτούνται τουλάχιστον 12 με 16 μήνες». Σημείωσε δε, ότι «ακόμα και εταιρείες εμβολίων που συνεργάζονται με τις εταιρείες που έχουν τα πνευματικά δικαιώματα ή τις πατέντες θέλουν τουλάχιστον 6 με 8 μήνες προσαρμογή. Στην Ελλάδα δεν παράγεται συναφές εμβόλιο».
Ο Θ. Τρύφων προέβλεψε ότι «θα γίνει μια διαπραγμάτευση για τις πατέντες που θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, ανάλογα με το αν κάποιο κράτος έχει χρηματοδοτήσει εξαρχής την έρευνα για το εμβόλιο ή κάποιο άλλο εμβόλιο όπως της Pfizer έχει χρηματοδοτηθεί από πόρους της Pfizer. Μπορεί να καταλήξει σε διαπραγμάτευση Αμερικής και Pfizer ή Moderna σε ποια τιμή μπορούν να δώσουν αυτά τα πνευματικά δικαιώματα. Για εμένα είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα τα δώσουν δωρεάν».
