Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέκοψε, αναχαίτισε την τάση που ολοένα δυνάμωνε εντός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για αύξηση των βασικών επιτοκίων μετά από σχεδόν μια δεκαετία.
Η ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος αναρριχήθηκε στο 5,8% στην Ευρωζώνη και οι εκτιμήσεις αναλυτών ότι θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για όλο το 2022, αποτελούν το ισχυρό διαπραγματευτικό «χαρτί», για το γερμανικό «μπλοκ» εντός της ΕΚΤ, που ζητά μετ’ επιτάσεως αύξηση των επιτοκίων-αλλαγή δημοσιονομικής πολιτικής. Τα πρακτικά από την τελευταία συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ που δημοσιοποιήθηκαν, κατέδειξαν ότι οι Κεντρικοί Τραπεζίτες οι οποίοι είναι οπαδοί της λεγόμενης σκληρής γραμμής, πιέζουν ασφυκτικά προκειμένου να πραγματοποιηθεί τάχιστα η στροφή της νομισματικής πολιτικής προς μία πιο συσταλτική κατεύθυνση. Και τούτο διότι εκτιμούν ότι είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος -πριν από τον πόλεμο όταν είχε πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση- να δημιουργηθεί ένα πληθωριστικό σπιράλ στην οικονομία μέσα από τις αυξήσεις των μισθών.
Ο πόλεμος, όμως, στην Ουκρανία βάζει νέα δεδομένα και αναμφίβολα περιπλέκει τον σχεδιασμό της ΕΚΤ για «σύσφιξη» της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ που θα διεξαχθεί την ερχόμενη Πέμπτη, θα βρεθεί ενώπιον δύσκολων αποφάσεων και ισχυρών διλημμάτων. Κοινός παρανομαστής όλων των σεναρίων, για τα επιτόκια και τον πληθωρισμό, που θα επεξεργαστούν οι ιθύνοντες της Κεντρικής τράπεζας, είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ο πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί πλησίον του 6%, τρεις φορές πάνω από τον ορισθέντα επίσημο στόχο και αν δεν είχε προκύψει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, θεωρείται μάλλον βέβαιο ότι η ΕΚΤ θα προχωρούσε σε επίσπευση της απόφασης για αύξηση των επιτοκίων και τερματισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Ακόμη και η Κριστίν Λαγκάρντ και άλλα μετριοπαθή μέλη του Δ.Σ της ΕΚΤ, διέβλεπαν ότι αυτό είναι αναπόφευκτο, αφού οι πληθωριστικές τάσεις δεν έχουν βραχύβιο χαρακτήρα και κυρίως παρουσιάζουν εκρηκτική άνοδο.
Τώρα, όμως, με το ενεργειακό κόστος να έχει εκτιναχθεί στα ύψη, τις τιμές των εμπορευμάτων να έχουν επίσης εκτοξευθεί, και τις προβλέψεις των ειδικών να κάνουν λόγο για επιβράδυνση της οικονομίας της Ευρωζώνης και των κρατών-μελών, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, η αύξηση των επιτοκίων θα έμπηγε καρφί στο ευάλωτο, ετούτη την ώρα, «σώμα» των ευρωπαϊκών χωρών. Εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ θα κόψει ταχύτητα φέτος κοντά στο 1%, ενώ για την Ελλάδα υπάρχουν σενάρια που «μιλούν» για επιβράδυνση που ενδέχεται να προσεγγίσει και το 2% στο φετινό ρυθμό…
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η νέα αβεβαιότητα, καθώς και οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, είναι ακόμα δύσκολο να περάσουν σε οικονομετρικά μοντέλα. Κατά συνέπεια, όπως εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές, πιθανότατα στη συνεδρίαση της ΕΚΤ της επόμενης εβδομάδας οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό που θα δημοσιοποιηθούν για το 2023 και το 2024, θα σηματοδοτούσαν, υπό άλλες συνθήκες την ανάληψη δράσης από την ΕΚΤ. Με δεδομένο όμως ότι πόλεμος αυξάνει τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή δημιουργεί συνθήκες για χαμηλή ανάπτυξη εντός της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ δεν αναμένεται να προχωρήσει στην αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της.
Διαφαίνεται, δηλαδή, τουλάχιστον προς ώρας, και παρά τις δυσμενείς προβλέψεις για τον πληθωρισμό, ότι η αύξηση των επιτοκίων θα μετατεθεί χρονιά για το εγγύς μέλλον, όταν και άπαντες θα έχουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα νέα οικονομικά δεδομένα και δη για τις ζημίες που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
