Τρεις στους τέσσερις καταναλωτές απέφυγαν να μπουν σε διαδικασία επιλογής τιμολογίου ρεύματος και έμειναν στο πράσινο τιμολόγιο, ενώ ένας όχι αμελητέος αριθμός καταναλωτών προτίμησαν μπλε τιμολόγιο, θέλοντας να αποφύγουν εκπλήξεις στο μέλλον, έστω και αν θα πληρώνουν κάτι παραπάνω. Όμως, στις αρχές Φεβρουαρίου εκτός απροόπτου θα φανεί ότι κερδισμένοι, εξασφαλίζοντας τις χαμηλότερες χρεώσεις, θα είναι όσοι πήραν το ρίσκο με τα κίτρινα (κυμαινόμενα) τιμολόγια, όπου η τιμή χρέωσης δεν είναι εκ προτέρων γνωστή και καθορίζεται μετά το τέλος του μήνα.
Οι πάροχοι έχουν προσφέρει στους καταναλωτές δύο κατηγοριών κίτρινα τιμολόγια: αυτά που εμφανίζονται και στους δημοσιευμένους πίνακες της ΡΑΑΕΥ και είναι μόλις πέντε με καθορισμένες τιμές είναι τα κίτρινα τιμολόγια όπου η τιμή χρέωσης δίνεται από τους παρόχους εκ των προτέρων, στην αρχή κάθε μήνα. Σε αυτή την κατηγορία τιμολογίων τα φθηνότερα προϊόντα είναι τρία, ένα της ΔΕΗ και δύο της Protergia, με τιμές μεταξύ 124 και 140 €/MWh.
Όμως, αυτά δεν είναι τα φθηνότερα κυμαινόμενα τιμολόγια, αφού σε αυτές τις περιπτώσεις οι πάροχοι αναλαμβάνουν ένα ρίσκο για τις τιμές της χονδρικής αγοράς, κάτι που μεταφράζεται σε ακριβότερες χρεώσεις. Τα πιο φθηνά κίτρινα τιμολόγια αναμένεται ότι θα είναι αυτά που ως τώρα παραμένουν... αφανή στους πίνακες της ΡΑΑΕΥ και είναι τα κυμαινόμενα τιμολόγια με εκ των υστέρων καθορισμό της τιμής χρέωσης.
Αυτή η κατηγορία κυμαινόμενων τιμολογίων θυμίζει πολύ τα παλιά τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής, που «έκαψαν» τους καταναλωτές όταν ανέβηκαν απότομα οι τιμές της χονδρικής. Με μια μεγάλη διαφορά: ότι σήμερα οι τιμές της χονδρικής βρίσκονται σε πτωτικό κανάλι και αυτό μετατρέπει τις ρήτρες αναπροσαρμογής της τρέχουσας περιόδου σε σύμμαχο και όχι σε εχθρό των καταναλωτών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΡΑΑΕΥ για τις τιμές χονδρικής του ρεύματος στην Ευρώπη και στην ελληνική αγορά, μέχρι στιγμής τον Ιανουάριο η μέση τιμή χονδρικής διαμορφώνεται στην Ελλάδα χαμηλότερα από τα 100 ευρώ/μεγαβατώρα, στα 96 ευρώ. Πρόκειται για μια τιμή που γυρίζει την αγορά πίσω στο πρώτο εξάμηνο του 2021, καθώς έκτοτε μόνο για μια πολύ μικρή περίοδο το 2023 είχαμε τιμές κάτω από τα 100 €/MWh, ενώ το 2022 η τιμή της χονδρικής είχε ξεφύγει πολύ πάνω και από τα 400 €/MWh.
Οι τιμές στη χονδρική, που είναι χαμηλές επειδή έχει υποχωρήσει περίπου στα 30 €/MWh η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου, αποτελούν ευχάριστη έκπληξη και για τους ίδιους τους παρόχους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στις αρχές Δεκεμβρίου, όταν έκαναν τους πρώτους υπολογισμούς τους για τις τιμές λιανικής του Ιανουαρίου, είχαν θέσει ως βάση υπολογισμού τιμή χονδρικής που ξεπερνούσε τα 120 €/MWh.
Πώς ευνοούνται, όμως, οι καταναλωτές που έχουν επιλέξει κίτρινα τιμολόγια με εκ των υστέρων καθορισμό της τιμής από τις χαμηλές τιμές χονδρικής του ρεύματος. Οι τιμές χονδρικής αποτελούν τη βάση υπολογισμού της προσαύξησης που παίρνουν τα τιμολόγια αυτής της κατηγορίας και όσο χαμηλότερες είναι, τόσο μικρότερη θα είναι και η τελική τιμή χρέωσης, που θα γίνει γνωστή στους καταναλωτές στις αρχές Φεβρουαρίου.
Για να υπολογίσει κανείς κατά προσέγγιση την τιμή που θα διαμορφωθεί σε ένα κίτρινο τιμολόγιο θα πρέπει να κάνει μια υπόθεση για τη μέση τιμή χονδρικής του μήνα, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά ένα στοίχημα. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να γνωρίζει ποια είναι η βασική τιμή χρέωσης σε κάθε κίτρινο τιμολόγιο, ποια είναι η ανώτατη τιμή, πέραν της οποίας ενεργοποιείται ο μηχανισμός διακύμανσης, δηλαδή η νέα μορφή της ρήτρας αναπροσαρμογής, καθώς και ποιος είναι ο συντελεστής προσαύξησης που έχει υιοθετήσει η εταιρεία σε κάθε προϊόν κίτρινου τιμολογίου (ένας αριθμός λίγο μεγαλύτερος από τη μονάδα).
Για παράδειγμα, αν μια εταιρεία δηλώνει ότι επιβάλλει προσαύξηση όταν η μέση τιμή χονδρικής του μήνα υπερβεί τα 60€/MWh, αυτό σημαίνει ότι με μια τιμή χονδρικής στα 95 €/MWh θα επιβληθεί μια προσαύξηση 35 €/MWh. Αυτή την προσαύξηση, θα πρέπει να την πολλαπλασιάσει ο καταναλωτής με τον συντελεστή προσαύξησης, που θα μπορούσε να είναι 1,2, δίνοντας μια συνολική προσαύξηση 42 €/MWh. Αυτή η προσαύξηση αθροίζεται με τη βασική τιμή χρέωσης του προμηθευτή, για παράδειγμα 80 €/MWh και η τελική τιμή διαμορφώνεται στα 122 €/MWh. Σε αυτή την τιμή υπολογίζονται και οι εκπτώσεις, συνήθως συνέπειας, που δίνουν οι πάροχοι και κατεβαίνει ακόμη χαμηλότερα.
Αν οι τιμές της χονδρικής δεν παρουσιάσουν κάποια απρόβλεπτη αύξηση, τα τιμολόγια αυτής της κατηγορίας φαίνεται ότι θα αποδειχθούν φέτος τα φθηνότερα, αναφέρουν πηγές της αγοράς, αναγνωρίζοντας πάντως ότι απαιτείται αρκετή έρευνα από πλευράς καταναλωτή και πάντα θα πρέπει να έχει υπόψιν ότι στην αγορά του ρεύματος μπορεί να υπάρχουν και δυσάρεστες εκπλήξεις...