Σχεδόν δύο χρόνια πέρασαν από τότε που η ΕΚΤ σταμάτησε την έκδοση χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ. Κι όμως, σήμερα κυκλοφορούν χωρίς έχουν χάσει την αξία τους - μάλιστα είναι πιο περιζήτητα από ποτέ. Που οφείλεται αυτό;
Μόνο στη Γερμανία κυκλοφορούν σήμερα 300 εκατομμύρια χαρτονομίσματα αξίας 500 ευρώ με την υπογραφή της Μπούντσεμπανκ. Αυτό προκύπτει από απάντηση του υπουργείου Οικονομικών σε σχετικό ερώτημα που κατέθεσε ο βουλευτής των Φιλελευθέρων (FDP) Μάρκους Χέρμπραντ. Η προηγούμενη καταμέτρηση, τον Απρίλιο, έδειχνε ότι κυκλοφορούσαν 350 εκατομμύρια χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. Συμπέρασμα: Ο αριθμός των χαρτονομισμάτων αυτών μειώνεται σταδιακά, αλλά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς απ' ότι περίμεναν οι ειδικοί. Σε τελική ανάλυση "τα στοιχεία δείχνουν ότι τα χαρτονομίσματα των 500 ευρώ θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν για πολύ καιρό", εκτιμά ο ίδιος ο Χέρμπραντ.
Άλλωστε δεν υπάρχει λόγος βιασύνης. Μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) το 2016 να αποφάσισε ότι θα σταματήσει την έκδοση του μωβ χαρτονομίσματος "προς τα τέλη του 2018", αλλά στη Γερμανία και στην Αυστρία οι κεντρικές τράπεζες συνέχιζαν να το εκδίδουν μέχρι τα τέλη Απριλίου του 2019. Επιπλέον η ΕΚΤ ξεκαθάρισε ότι τα τραπεζογραμμάτια που ήδη κυκλοφορούν δεν χάνουν την αξία τους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο πληρωμής και αποθήκευσης αξίας και μπορούν να ανταλάσσονται από τις κεντρικές τράπεζες όλων των χωρών που συμμετέχουν στο ευρωσύστημα για απεριόριστο χρονικό διάστημα.
"Παράθυρο" για παράνομες δραστηριότητες;
Αλλά που είναι το πρόβλημα με το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ (αν εξαιρέσουμε βεβαίως το πρακτικό πρόβλημα ότι σπανίως τυγχάνει να το δουν οι κοινοί θνητοί); Η ΕΚΤ είχε αποφασίσει να σταματήσει την έκδοση, λαμβάνοντας υπόψη ανησυχίες ότι το εν λόγω τραπεζογραμμάτιο θα μπορούσε να διευκολύνει παράνομες δραστηριότητες. Oι ειδικοί θεωρούν ότι εξυπηρετεί όσους χρηματοδοτούν τρομοκρατικές πράξεις, ξεπλένουν βρώμικο χρήμα, φοροδιαφεύγουν ή καταφεύγουν σε αδήλωτη εργασία. Και αυτό γιατί όποιος θέλει να μεταφέρει ή να αποκρύψει από τις αρχές ένα μεγάλο ποσό θεωρητικά μπορεί να το επιτύχει πιο εύκολα με λίγα χαρτονομίσματα των 500 ευρώ, παρά με μία ολόκληρη δεσμίδα μικρότερων χαρτονομισμάτων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Υπολογίζεται ότι ένα εκατομμύριο ευρώ σε χαρτονομίσματα των 500 ευρώ ζυγίζει μόλις 2,2 κιλά. Το ίδιο ποσό σε χαρτονομίσματα των 100 ευρώ έχει σχεδόν πενταπλάσιο βάρος και συγκεκριμένα 10,2 κιλά.
Στελέχη της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Europol) δηλώνουν στο πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) ότι κακοποιοί επιχειρούν να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες των μωβ χαρτονομισμάτων και προσφέρουν σοβαρό "μπόνους" για να τα αποκτήσουν. Δεν λείπουν όμως και οι συλλέκτες που καταφεύγουν στην ίδια τακτική. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στο Ebay αγγελίες για αγορά παλαιότερων εκδόσεων χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ σε τιμή που μπορεί να φτάνει ακόμη και τα 650 ευρώ. Πηγές της Μπούντεσμπανκ εκτιμούν ότι το ένα στα τρία χαρτονομίσματα των 500 ευρώ που κυκλοφορούν σήμερα στη Γερμανία έχει καταλήξει σε θυρίδες και θησαυροφυλάκια ως αποταμίευση.
Ο "ελβετικός δρόμος"
Στη γειτονική Ελβετία κυκλοφορεί αδιαλείπτως από το 1907 ακόμη και χαρτονόμισμα των 1.000 φράγκων (928 ευρώ με τη σημερινή ισοτιμία). Η ελβετική κεντρική τράπεζα όχι μόνο δεν βλέπει λόγο να το καταργήσει, αλλά αντιθέτως, το 2019 κυκλοφόρησε μία ανανεωμένη έκδοση του μωβ χαρτονομίσματος σε μικρότερο μέγεθος, με 15 νέα χαρακτηριστικά ασφαλείας. Σύμφωνα με έρευνα της κεντρικής τράπεζας το 2017 το 60% των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούσαν σε ολόκληρη την Ελβετία ήταν εκείνα των 1.000 φράγκων. Μάλιστα το 2016 δύο στελέχη του εθνολαϊκιστικού κόμματος SVP, ο Φίλιπ Μπρούνερ και ο Μάνουελ Μπράντενμπεργκ, πρότειναν να κυκλοφορήσει και χαρτονόμισμα των 5.000 φράγκων (4.639 ευρώ με τη σημερινή ισοτιμία) - αίτημα που όμως δεν έγινε δεκτό.
Πηγή: DW