«Βουτιά» σε χαμηλότερα επίπεδα κάνουν σήμερα οι τιμές του πετρελαίου, σε μια κίνηση που ερμηνεύεται από πολλούς ως προοίμιο σταδιακής εκτόνωσης της ακραίας αναταραχής που προκάλεσαν στον ενεργειακό τομέα ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι σκληρές οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία. Από την πλευρά της Δύσης, η αναταραχή στην ενέργεια οδηγεί και σε ενδιαφέρουσες γεωπολιτικές μετατοπίσεις, με ανοίγμα στο Ιράν και τη Βενεζουέλα, που θα μπορούσαν να παίξουν καταλυτικό ρόλο για την εξισορρόπηση προσφοράς - ζήτησης.
Η τιμή του μπρεντ «γκρεμίζεται» σήμερα 7% χαμηλότερα, στα 105 δολ., ενώ πριν από λίγες ημέρες είχε εκτιναχθεί στα 139 δολ., στο υψηλότερο επίπεδο από το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί το 2008, εν μέσω της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Η τιμή του «μαύρου χρυσού» παραμένει περίπου 40% υψηλότερη σε βάση 12μήνου, καθώς η Ρωσία, δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας μετά τη Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε ένα ιδιόμορφο καθεστώς αποκλεισμού από την παγκόσμια αγορά: οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει εντελώς τις εισαγωγές, η Βρετανία τις μειώνει σταδιακά, η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει αποφύγει προς το παρόν ανάλογες κινήσεις, λόγω υψηλής εξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο, ενώ οι συναλλασσόμενοι να αποφεύγουν αγορές ρωσικού πετρελαίου, είτε για να μην έχουν προβλήματα αρνητικής δημοσιότητας, ή επειδή φοβούνται ότι οι πολλαπλές κυρώσεις στη Ρωσία μπορεί να εμποδίσουν την εκτέλεση των συμβολαίων.
Όμως, δεν παύουν να υπάρχουν ελπίδες ότι οι τιμές θα ακολουθήσουν πτωτική πορεία ή θα σταθεροποιηθούν, στη χειρότερη περίπτωση. Οι traders παρακολουθούν στενά τις διπλωματικές διεργασίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και διαπιστώνουν ότι, παρόλο που οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίζονται και κλιμακώνονται, οι δύο πλευρές αρχίζουν να συγκλίνουν σε ορισμένα κρίσιμα σημεία, κάτι που ενδεχομένως να άνοιγε το δρόμο για μια συμφωνία διπλωματικής εκτόνωσης της κρίσης. Για παράδειγμα, η Ρωσία έχει αποσύρει την αρχική απαίτηση αλλαγής κυβέρνησης στην Ουκρανία, ενώ η πλευρά της Ουκρανίας εμφανίζεται πρόθυμη να σταματήσει την προσπάθεια ένταξης στο NATO.
Ακόμη, όμως, και αν η διπλωματική λύση δεν έλθει γρήγορα, οι αναλυτές της αγοράς πετρελαίου παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις από την Ουάσιγκτον και, συνολικότερα, την πλευρά της Δύσης, που έχουν ως κοινό παρονομαστή την προσπάθεια να «ξεκλειδώσουν» οι εξαγωγές πετρελαίου χωρών όπως το Ιράν και τη Βενεζουέλα, οι οποίες ως τώρα βρίσκονται στη «μαύρη λίστα», αλλά οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις που συντελούνται με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία ενισχύουν τη θέση τους στη διεθνή σκακιέρα:
- Σε ό,τι αφορά το Ιράν, τις τελευταίες εβδομάδες έχουνε επιταχυνθεί δραστικά οι διαβουλεύσεις για μια συμφωνία για τα πυρηνικά, στα πρότυπα της προηγούμενης που ακυρώθηκε από τον Τραμπ. Εάν κλείσει αυτή η συμφωνία, το εμπάργκο στο πετρέλαιο του Ιράν θα αρθεί άμεσα και θα μπορέσει να συνεχίσει τις εξαγωγές, καλύπτοντας ένα σημαντικό ποσοστό του ελλείμματος που έχει δημιουργήσει η κατάσταση με τη Ρωσία. Πληροφορίες από τις διαβουλεύσεις των Αμερικανών, των Ευρωπαίων και των Ρώσων με το Ιράν ανέφεραν ότι η συμφωνία έχει ουσιαστικά κλείσει, όμως με μια αιφνιδιαστική κίνηση της τελευταίας στιγμής οι Ρώσοι την μπλόκαραν, προβάλλοντας νέες αξιώσεις που συνδέονται με το δικό τους καθεστώς διεθνών κυρώσεων.
- Για τη Βενεζουέλα, η διοίκηση Μπάιντεν δείχνει έτοιμη να αναθεωρήσει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική των ΗΠΑ έναντι του καθεστώτος Μαδούρο, χαλαρώνοντας τις κυρώσεις που έχει επιβάλει η Ουάσιγκτον επί ημερών Τραμπ. Από την πλευρά της Βενεζουέλας έχει δηλωθεί ότι είναι έτοιμη να αρχίσει να αυξάνει τις εξαγωγές, αμέσως μόλις οι κυρώσεις χαλαρώσουν. Αμερικανικές πηγές σημειώνουν, πάντως, ότι για να επανέλθει η Βενεζουέλα ουσιαστικά στην αγορά θα χρειασθούν επενδύσεις που θα αποκαταστήσουν την παραγωγική δυναμικότητα της πετρελαϊκής της βιομηχανίας.
Παράλληλα με τις κινήσεις προς τους «παρίες» της διεθνούς σκηνής, η Ουάσιγκτον προσπαθεί να προσεγγίσει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ώστε να πεισθούν να αυξήσουν την παραγωγή του ΟΠΕΚ, ξεπερνώντας τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συνεργασία με τη Ρωσία στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ+. Σοβαρά πολιτικά θέματα, όπως η δολοφονία Κασόγκι και η έλλειψη υποστήριξης από τον Μπάιντεν στον πόλεμο της Σ. Αραβίας στην Υεμένη δεν έχουν επιτρέψει προς το παρόν να υπάρξει μια σύγκλιση με τη Σ. Αραβία, ενώ πλέον τη σκυτάλη των διπλωματικών πρωτοβουλιών έχει πάρει το Λονδίνο.
Ένας νέος παράγοντας που έχει προστεθεί στην εξίσωση της διαμόρφωσης των διεθνών τιμών και πιέζει στην πτώση τους είναι οι εξελίξεις με την πανδημία του κορονοϊού στην Κίνα, καθώς ήδη, λόγω της έξαρσης των κρουσμάτων, οι κινεζικές αρχές προχώρησαν στο πρώτο lockdown σε μια επαρχία με 17 εκατ. κατοίκους. Τα περιοριστικά μέτρα εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν στη μείωση κατανάλωσης στη χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές πετρελαίου.
Στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, εν τω μεταξύ, η εκτόνωση των ανοδικών πιέσεων στις τιμές έγινε έντονα αισθητή και σήμερα, με την τιμή στην Ολλανδία να υποχωρεί σχεδόν κατά 15%, στα 110 ευρώ/μεγαβατώρα. Η αγορά διαπιστώνει ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν υπάρχει κίνδυνος παύσης ή μεγάλης μείωσης των ρωσικών εξαγωγών. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβεβαιώνει ότι ακόμη και στο χειρότερο σενάριο, τα αποθέματα είναι επαρκή για να τελειώσει η χειμερινή περίοδος, την ώρα μάλιστα που οι μετεωρολογικές προβλέψεις δείχνουν ότι ο καιρός το επόμενο διάστημα θα βελτιωθεί, μειώνοντας τη ζήτηση για φυσικό αέριο για θέρμανση.