Μια νέα θεραπεία με βλαστοκύτταρα για τη νόσο του Πάρκινσον μόλις χορηγήθηκε σε έναν άνθρωπο για πρώτη φορά - και αν λειτουργήσει όπως ελπίζουν οι επιστήμονες, θα μπορούσε να ξαναδώσει σε εκατομμύρια ανθρώπους τον έλεγχο του σώματός τους και να φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί αντιμετωπίζουν την ασθένεια.
"Ισως έχουμε μια θεραπεία που μπορούμε να προσφέρουμε στους ασθενείς στην αρχή της νόσου, όπως μια θεραπεία εφάπαξ, και που θα διαρκέσει για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς και θα καταστήσει δυνατή τη μείωση της φαρμακευτικής αγωγής που χρειάζονται", λέει η κύρια ερευνήτρια Γκεζίν Πολ Βίς από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας.
Υπολογίζεται ότι 8,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τη νόσο του Πάρκινσον, μια προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή που προκαλείται από την απώλεια των εγκεφαλικών νευρώνων που παράγουν τη ντοπαμίνη, η οποία βοηθά στο συντονισμό της κίνησης.
Η έλλειψη ντοπαμίνης οδηγεί στα χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον, όπως τρέμουλο, δυσκαμψία και μειωμένο συντονισμό. Τα φάρμακα μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ντοπαμίνης, αλλά μπορούν επίσης να προκαλέσουν παρενέργειες, να επηρεάσουν άλλα φάρμακα και να γίνουν λιγότερο αποτελεσματικά με την πάροδο του χρόνου.
"Η χρήση βλαστοκυττάρων, θεωρητικά, θα μας επιτρέψει να παράγουμε απεριόριστες ποσότητες νευρώνων ντοπαμίνης" (Ρότζερ Μπάρκερ)
Αντί να βασίζονται σε φάρμακα, η Πολ Βις και οι συνεργάτες της στη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο ελπίζουν να αντικαταστήσουν πραγματικά τα νευρικά κύτταρα που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο ασθενών με Πάρκινσον, χρησιμοποιώντας εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, τα οποία μπορούν να εξελιχθούν σε σχεδόν οποιοδήποτε τύπο κυττάρου στο το σώμα.
Για τη θεραπεία τους, STEM-PD, οι ερευνητές προγραμμάτισαν βλαστοκύτταρα που προέρχονται από δωρεά έμβρυα να μετατραπούν σε νευρικά κύτταρα ντοπαμίνης. Όταν μεταμοσχεύθηκαν στον εγκέφαλο τρωκτικών με νόσο του Πάρκινσον, τα κύτταρα αναπτύχθηκαν όπως ήλπιζαν και τα κινητικά συμπτώματα των ζώων αντιστράφηκαν.
Οι ερευνητές χορήγησαν τώρα τη θεραπεία σε έναν άνθρωπο για πρώτη φορά και μέχρι το τέλος της νέας δοκιμής STEM-PD που ξεκίνησε, οκτώ άτομα με μέτρια νόσο του Πάρκινσον θα υποβληθούν στη θεραπεία.
Ο πρωταρχικός στόχος της δοκιμής είναι να αξιολογήσει την ασφάλεια του STEM-PD, αλλά οι ερευνητές θα ψάξουν επίσης να δουν εάν η θεραπεία βελτιώνει τα συμπτώματα, μειώνει την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή ή οδηγεί στην ανάπτυξη νέων νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας δεν θα είναι εμφανής αμέσως. «Αυτά τα κύτταρα που μεταμοσχεύουμε είναι στην πραγματικότητα ανώριμα, επομένως χρειάζονται λίγο χρόνο για να ωριμάσουν στον ενήλικο εγκέφαλο και αυτό θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα χρόνο, ίσως και περισσότερο», είπε η Πολ Βις. «Οπότε δεν θα περιμένουμε να δούμε οποιεσδήποτε αλλαγές πριν περάσει ένας χρόνος».
Οι θεραπείες που λειτουργούν σε ζώα συχνά δεν μεταφράζονται με τον ίδιο τρόπο στους ανθρώπους, αλλά εάν το STEM-PD αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι τεράστιος, δεδομένου ότι τα βλαστοκύτταρα μπορούν να διπλασιαστούν απεριόριστες φορές.
«Η χρήση βλαστοκυττάρων, θεωρητικά, θα μας επιτρέψει να παράγουμε απεριόριστες ποσότητες νευρώνων ντοπαμίνης και έτσι ανοίγει η προοπτική παραγωγής αυτής της θεραπείας σε έναν ευρύ πληθυσμό ασθενών», δήλωσε ο κλινικός επικεφαλής Ρότζερ Μπάρκερ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη νόσο του Πάρκινσον».
