Παράταση 3,5 ετών στη δυνατότητα των κυκλωμάτων να υποκλέπτουν τον ΦΠΑ μέσω των μεθόδων των εξαφανισμένων εμπόρων δίδεται με απόφαση της Κομισιόν.
Την ώρα που η απάτη στον ΦΠΑ κοστίζει κάθε χρόνο πάνω από 130 δισ. ευρώ στην ΕΕ και πάνω από 5 δισ. ευρώ, στην Ελλάδα, η Κομισιόν αναβάλει την εφαρμογή του μέτρου της αντιστροφής της επιβάρυνσης σε όλα τα προϊόντα.
Πρόκειται για το μέτρο το οποίο εφαρμόζεται από το 2020, στις αγορές κινητών τηλεφώνων, τάμπλετ, παχνιδομηχανών και λάπτοπ, με το οποίο υπόχρεος της απόδοσης του ΦΠΑ επί του προϊόντος, είναι ο τελικός αγοραστής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δρομολογήσει την γενίκευση του συστήματος αυτού, σε όλα τα αγαθά, με ημερομηνία εφαρμογής την 1η Ιουλίου 2022.
Ωστόσο, διαπιστώνει, ότι δεν είναι εφικτή η εφαρμογή του νέου συστήματος, λόγω τεχνικών δυσκολιών και αναβάλει την εφαρμογή του, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025!
Στο πλαίσιο αυτό, τα κυκλώματα της ενδοκοινοτικής απάτης, των «καρουζέλ» και των εξαφανισμένων εμπόρων θα έχουν στη διάθεσή τους τρεισήμισι χρόνια για να υποκλέπτουν τον ΦΠΑ.
Ο ΦΠΑ που υποκλέπτεται ετησίως μέσα στην ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 7% του ΑΕΠ της ΕΕ και αποτελεί μία από τις κύριες πηγές εσόδων των κρατών μελών. Το 2019 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν έφτασε στα 134 δισ. ευρώ.
Στην Ελλάδα οι απώλειες από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε 5,3 δισ. ευρώ το 2019, ή στο 26% του συνόλου των εσόδων από τον ΦΠΑ και η Ελλάδα είναι στη δεύτερη χειρότερη θέση, μετά τη Ρουμανία που προηγείται με απώλειες ύψους 33%.
Τι συμβαίνει σήμερα
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης για παράταση του ισχύοντος, διάτρητου, καθεστώτος, οι υποκείμενοι στον φόρο, οι οποίοι πραγματοποιούν παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών, υποχρεούνται να καταβάλλουν ΦΠΑ. Κατά παρέκκλιση, ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης επιτρέπει να χαρακτηριστεί ο λήπτης της παράδοσης ή της παροχής ως ο υπόχρεος του ΦΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτού του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης, ο ΦΠΑ δεν χρεώνεται από τον προμηθευτή ή τον πάροχο αλλά οφείλεται από τον πελάτη (υποκείμενος στον φόρο) στη δήλωση ΦΠΑ του. Ο εν λόγω ΦΠΑ, στη συνέχεια, εκπίπτει στην ίδια δήλωση ΦΠΑ και, ως εκ τούτου, στο μέτρο που ο υποκείμενος στον φόρο έχει πλήρες δικαίωμα έκπτωσης, το αποτέλεσμα είναι μηδενικό.
Ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της απάτης και ειδικότερα της ενδοκοινοτικής απάτης του αφανούς εμπόρου (ΕΑΑΕ).
Αυτό το είδος απάτης διαπράττεται όταν ένας έμπορος αποκτά αγαθά που μεταφέρονται ή αποστέλλονται από άλλο κράτος μέλος στο πλαίσιο παράδοσης που απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ και τα μεταπωλεί περιλαμβάνοντας ΦΠΑ στο τιμολόγιο που παραδίδει στον πελάτη. Ο εν λόγω έμπορος, αφού εισπράξει το ποσό του ΦΠΑ από τον πελάτη, εξαφανίζεται προτού καταβάλει τον οφειλόμενο ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές.
Πρόκειται για τον «θεσμό» του εξαφανισμένου ή αφανούς εμπόρου, ο οποίος αποτελεί έναν κρίκο της αλυσίδας απάτης, ο οποίος, αφού εισπράξει τον ΦΠΑ, εξαφανίζεται!
Ταυτόχρονα, ο πελάτης που ενεργεί καλόπιστα μπορεί, κατά κανόνα, να εκπέσει τον ΦΠΑ που κατέβαλε στον προμηθευτή μέσω της δήλωσης ΦΠΑ. Συνεπώς, στο πλαίσιο του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης, ο ΦΠΑ δεν καταβάλλεται πραγματικά στον προμηθευτή.
Η εφαρμογή του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης βάσει του άρθρου 199α της οδηγίας ΦΠΑ, είναι προαιρετική για τα κράτη μέλη.
Τους δίνει τη δυνατότητα να καταπολεμήσουν αυτό το είδος απάτης σε προκαθορισμένους ευαίσθητους τομείς όταν αυτό λαμβάνει χώρα στο έδαφός τους.
Εφόσον οι προμηθευτές ή πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιήσουν τον μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις εν λόγω εγχώριες παραδόσεις ή παροχές, δεν μπορούν να χρεώσουν ΦΠΑ στο τιμολόγιό τους.
Στη συνέχεια, δεν θα λάβουν το ποσό του ΦΠΑ από τον πελάτη τους και, συνεπώς, οι εν λόγω έμποροι δεν μπορούν να εξαφανιστούν μετά την είσπραξη του ποσού του ΦΠΑ. Ο ΜΤΑ που προβλέπεται στο άρθρο 199β είναι ένα έκτακτο μέτρο το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να θεσπίσουν ταχέως, σε περιπτώσεις επιτακτικής επείγουσας ανάγκης, έναν προσωρινό μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης για παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών σε τομείς στους οποίους έχει εντοπιστεί αιφνίδια και εκτεταμένη απάτη και οι οποίοι δεν απαριθμούνται στο άρθρο 199α της οδηγίας ΦΠΑ.
Η διαδικασία αυτή είναι έκτακτη και εξαιρετικά ταχεία, καθώς η Επιτροπή πρέπει να αντιδράσει εντός ενός μηνός, είτε για να διατυπώσει αρνητική γνώμη είτε για να επιβεβαιώσει γραπτώς στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος ότι δεν έχει αντίρρηση με το μέτρο. Το κράτος μέλος μπορεί να θεσπίσει το ειδικό μέτρο του ΜΤΑ από την ημερομηνία παραλαβής της εν λόγω επιβεβαίωσης.
Με τον εν λόγω μηχανισμό, τα κράτη μέλη μπορούν να καλύψουν το διάστημα που απαιτείται για την απόκτηση «κανονικής» παρέκκλισης σύμφωνα με το άρθρο 395 της οδηγίας ΦΠΑ, που μπορεί να διαρκέσει έως έξι μήνες. Για την εν λόγω παρέκκλιση απαιτείται απαιτείται πρόταση της Επιτροπής και ομόφωνη έγκριση από το Συμβούλιο.
Κοντολογίς, καθώς πρέπει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, το σύστημα καταπολέμησης της απάτης στον ΦΠΑ αναβάλλεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025.