Στα “υπόψιν” του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου παραμένει το ενδεχόμενο να καταστεί απολύτως αναγκαία η λήψη πρόσθετων μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέσα στους αμέσως προσεχείς μήνες – εντός του τρέχοντος έτους ή στο πρώτο δίμηνο της επόμενης χρονιάς. Ομως σχεδιασμοί δεν γίνονται και οι συζητήσεις έχουν παγώσει, καθώς λογαριασμοί δεν μπορεί να γίνουν “χωρίς τον... ξενοδόχο”.
Ο “ξενοδόχος” εν προκειμένω είναι η διεθνής αγορά φυσικού αερίου, δεδομένου ότι οι τιμές που διαμορφώνονται εκεί είναι η βασική παράμετρος διαμόρφωσης όχι μόνον του ενεργειακού κόστους, αλλά και των πληθωριστικών πιέσεων, της ακρίβειας και των πολλαπλών επιβαρύνσεων που επωμίζονται καταναλωτές και επιχειρήσεις,
Η ταχεία αποκλιμάκωση της τιμής του αερίου τις δύο προηγούμενες εβδομάδες και η – εξαιρετικά πρόσκαιρη, όπως απεδείχθη – υποχώρηση κάτω από τα 100 ευρώ, δημιούργησε ελπίδες ότι οι πιέσεις μπορεί να αμβλυνθούν. Τόσο ώστε να μη χρειασθεί να ληφθούν πρόσθετα μέτρα, ή να είναι αρκετές κάποιες διορθωτικές παρεμβάσεις.
Προβλέψεις για ακριβότερο φυσικό αέριο
Ομως τα δεδομένα αλλάζουν πάλι και η αβεβαιότητα επανέρχεται εντονότερη. Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις περαιτέρω κλιμάκωσης του πολέμου στην Ουκρανία, ούτε διαγράφεται σοβαρός κίνδυνος να μείνει η Ευρώπη χωρίς επαρκές φυσικό αέριο τον χειμώνα, οι αγορές φαίνεται να προεξοφλούν μεγάλη άνοδο της τιμής του, προβλέποντας ίσως άλλες εξελίξεις.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ενέργειας του Αμστερναμ, οι τιμές των συμβολαίων παράδοσης φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες, κινούνται πολύ υψηλότερα από την τιμή του τρέχοντος συμβολαίου (Νοεμβρίου).
Την Παρασκευή το συμβόλαιο Δεκεμβρίου έκλεισε στα 140,5 ευρώ, περίπου 27% υψηλότερα από το αντίστοιχο του Νοεμβρίου, που διαμορφώθηκε στα 109,5 ευρώ. Ακόμη πιό υψηλές είναι οι τιμές για τους επόμενους μήνες: 146,1 ευρώ του Ιανουαρίου, 147,3 του Φεβρουαρίου, 147,1 ευρώ του τριμηνιαίου που λήγει τον Μάρτιο.
"Βλέποντας και κάνοντας"
Στις εισηγήσεις του προς τον πρωθυπουργό ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας πρότεινε να μη βιαστεί η κυβέρνηση να προϊδεάσει για μέτρα που μπορεί “να φανούν αχρείαστα ή να είναι ανεπαρκή”. Θεωρεί προτιμότερο να περιμένει και να πράξει ανάλογα με τα δεδομένα που θα διαμορφωθούν τις επόμενες εβδομάδες, ενδεχομένως έως τις αρχές Δεκεμβρίου.
Στις -πολλές – σχετικές συζητήσεις που έχουν γίνει στους κόλπους του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου και σε συσκέψεις με τον πρωθυπουργό έχει επισημανθεί ότι τα όποια νέα μέτρα αποφασιστούν - αν κριθεί αναγκαία, θα πρέπει να είναι προσεκτικά μελετημένα και στοχευμένα, ώστε να αποφέρουν ελαφρύνσεις σε καταναλωτές και επιχειρήσεις χωρίς να επιφέρουν μεγάλη δημοσιονομική επιβάρυνση.
Υπάρχει άλλωστε η δεσμευτική απόφαση του Eurogroup, που επιβάλλει να ενισχύονται μόνο οι οικονομικά ευάλωτοι για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και να μην διατίθενται κονδύλια για “οριζόντια” μέτρα γενικής εφαρμογής.
Σ' αυτόν τον “στενό κορσέ” επιμένουν και οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί, που κατά την πρώτη αξιολόγηση μετά το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας, επισήμαναν ότι πολλά από τα μέτρα που ελήφθηαν στην Ελλάδα δεν ήταν στοχευμένα αλλά “οριζόντια” και δεν είχαν ρήτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Τώρα επανέρχονται, υποδεικνύοντας να μην επαναληφθεί το ίδιο αν η κυβέρνηση αποφασίσει νέα μέτρα.
Οι επιδοτήσεις
Πάντως τα πρώτα σχέδια που έχει στα “συρτάρια” του το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο, δεν περιλαμβάνουν πολλές και ουσιαστικές παρεμβάσεις.
- Πρώτον διότι δεν υπάρχουν σημαντικά δημοσιονομικά περιθώρια και
- δεύτερον επειδή δεν μπορεί να γίνει σοβαρός σχεδιασμός με υποθέσεις για την πορεία της τιμών του φυσικού αερίου, των υγρών καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Μια νέα οριζόντια επιδότηση στα καύσιμα (fuel pass 3) αποκλείεται εκ προοιμίου διότι το μέτρο είναι υπερβολικά "οριζόντιο" (επιδοτεί τους πάντες, “έχοντες” και μη).
Συζητήσιμη είναι η επαναφορά της επιδότησης του πετρελαίου κίνησης στην αντλία. Η τελική απόφαση θα ληφθεί σε συνάρτηση με την πορεία των τιμών των υγρών καυσίμων.
Προς το παρόν, το υπουργείο Οικονομικών επικεντρώνεται στην αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ για φέτος: Αυξημένο επίδομα θέρμανσης, επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης στην αντλία (25 λεπτά ανά λίτρο), δεύτερη “επιταγή ακρίβειας” και επιδοτήσεις για ζωοτροφές και λιπάσματα.