Νέο ιστορικό ρεκόρ ενδέχεται να σημειώσουν φέτος οι ελληνικές εξαγωγές, καθώς παραμένουν σε ανοδική τροχιά, μετά τη μεγάλη αύξηση που παρουσίασαν τον Σεπτέμβριο. Οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές, ενώ θετικές προοπτικές διαγράφονται για τη επόμενη χρονιά, με δεδομένη και την πρόβλεψη της Κομισιόν ότι θα αυξηθούν σημαντικά οι εισαγωγές των χωρών της ΕΕ, οι οποίες αποτελούν τις μεγαλύτερες αγορές για τα ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα.
Πάντως, παρά τη μεγάλη αύξηση του Σεπτεςμβρίου, στο 9μηνο η συνολική αξία εξαγωγών είναι μειωμένη κατά 3,7% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό 9μηνo - κατά το οποίο μάλιστα υπήρξαν προβλήματα λόγω επιβολής των capital controls..
Σύμφωνα με τα στοιχεία ανάλυσης του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ) και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), η συνολική αξία των εξαγωγών στο 9μηνο ήταν 18,31 δισ. ευρώ (έναντι 19,02 δισ. ευρώστο εννεάμηνο του 2015).
Η κάμψη οφείλεται αποκλειστικά στις μειωμένες εξαγωγές πετρελαιοειδών. Χωρίς αυτά, οι εξαγωγές μας ήταν +1,2% σε σχέση με πέρυσι και ανήλθαν σε 13,4 δισ. ευρώ.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν
Οπως δήλωσε η πρόεδρος του ΠΣΕ Χριστίνα Σακελλαρίδη, «αν και τα στοιχεία των εξαγωγών, (χωρίς πετρελαιοειδή), προοιωνίζουν νέο ιστορικό ρεκόρ σε επίπεδο αξίας κατά δεύτερο συνεχόμενο έτος, πρέπει να σημειωθεί ότι οι μέχρι σήμερα επιδόσεις περιλαμβάνουν συγκρίσεις με περυσινές περιόδους μη κανονικότητας στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας, όπως ήταν ειδικά το τρίμηνο Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος του 2015, λόγω της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων στο τραπεζικό σύστημα.
Η εικόνα του εξωτερικού εμπορίου της χώρας εξακολουθεί να επηρεάζεται ακόμη από τις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου, τις εκτιμήσεις για την πορεία της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου, σε συνάρτηση και με τις πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ, καθώς και με επιμέρους συνθήκες σε κρίσιμες αγορές-στόχους για τα ελληνικά προϊόντα (Βρετανία, ευρωζώνη, Μέση Ανατολή, κτλ).
Διεθνείς οργανισμοί και η Κομισιόν εκτιμούν ότι οι εξαγωγές θα αποτελέσουν το βασικό πυλώνα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας την προσεχή διετία.
Ο ΠΣΕ εκτιμά ότι το όφελος; για την ελληνική οικονομία από την αναμενόμενη αύξηση των εξαγωγών, μπορεί να μεταφραστεί σε αύξηση του ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 1,5%, το 2017.
Προϋπόθεση αποτελεί να ενισχυθούν οι εξωστρεφείς επιχειρήσεις της χώρας:
- από το κράτος με επιτάχυνση καταβολής των οφειλών του Δημοσίου και της ουσιαστικής ενεργοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως το ΕΣΠΑ, ο Αναπτυξιακός Νόμος και το πακέτο Γιούνκερ
- από το χρηματοπιστωτικό σύστημα με προγράμματα παροχής ρευστότητας
Οι πρωταγωνιστές
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, για πρώτη φορά την τελευταία διετία, εμφάνισαν θετικά πρόσημα όλοι οι κλάδοι εξαγωγικών προϊόντων, καταγράφοντας, μάλιστα, στην πλειοψηφία τους διψήφια ποσοστά ανόδου.
Ωστόσο, χαρακτηριστικό των πιέσεων που είχαν δεχθεί οι ελληνικές εξαγωγές από τις αρχές του έτους, είναι το γεγονός ότι με βάση τα στοιχεία σε επίπεδο εννεαμήνου, οι 6 στους 10 κλάδους καταγράφουν ακόμη απώλειες. Οι κλάδοι των τροφίμων και των ποτών-καπνού παραμένουν πρωταγωνιστές, ενώ διατηρείται δυναμική που έχουν αναπτύξει οι κλάδοι μηχανημάτων και διάφορων βιομηχανικών προϊόντων.
Από τις αρχές του έτους, οι συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας καταγράφουν αύξηση 1,5% προς τις χώρες της ΕΕ, ενώ υποχωρούν κατά -9,9% προς τον υπόλοιπο Κόσμο.
Συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, το μερίδιο των χωρών της Ένωσης αυξάνεται στα επίπεδα του 57,1% έναντι ποσοστού 42,9% των Τρίτων Χωρών (από 54,1% και 45,9%, το πρώτο εννεάμηνο του 2015, αντίστοιχα).
Ο χάρτης των εξαγωγών
Όπως προκύπτει από την ανάλυση του ΠΣΕ, επί των στοιχείων της ΕΛ-ΣΤΑΤ, σε επίπεδο εννεαμήνου 2016, η Ιταλία εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στη 2η θέση παραμένει στη σχετική κατάταξη η Γερμανία. Ακολουθούν στην 3η θέση η Κύπρος και στην 4η η Βουλγαρία, οι οποίες από το αντίστοιχο περυσινό εννεάμηνο αναρριχήθηκαν κατά μία θέση (ήταν σε 4η και 5η, αντίστοιχα). Αντίθετα, η Τουρκία, ελέω πετρελαιοειδών, υποχωρεί κατά 2 θέσεις και βρίσκεται 5η πλέον στην κατάταξη. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν κατά σειρά το Ηνωμένο Βασίλειο (από 7η θέση), οι ΗΠΑ (από 6η), ο Λίβανος (από 9η), η Ρουμανία (από 11η) και η Αίγυπτος (από 8η).
Τα προϊόντα
Ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η συνολική μείωση οφείλεται στη συνεχιζόμενη πτωτική πορεία των εξαγωγών καυσίμων (κατά -15%). Σημαντικά μειωμένες εμφανίζονται και οι εξαγωγές πρώτων υλών (-8%) και οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές της κατηγορίας Είδη & συναλλαγές μη ταξινομημένα (κατά -16,3%), ενώ οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων που αποτελούν πλέον το 44,9% των συνολικών εξαγωγών, παραμένουν ουσιαστικά αμετάβλητες σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό εννεάμηνο (0,1%). Στον αντίποδα, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων εμφανίζονται σημαντικά αυξημένες κατά 7,2%.
Στις επιμέρους κατηγορίες, αν και δεν προκύπτουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, ξεχωρίζουν οι επιδόσεις προϊόντων, όπως τα ψάρια, τα τυριά, τα πορτοκάλια, τα καπνά και τα τσιμέντα, που αναρριχήθηκαν στις θέσεις της κατάταξης, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
Στο ίδιο πλαίσιο, ως νέες είσοδοι στη λίστα των 100 κυριότερων εξαγόμενων προϊόντων της χώρας καταγράφονται: Οι ζωγραφικοί πίνακες, τα καπνιστά ψάρια, τα παγωτά, τα δίχτυα, το ρύζι, τα κοσμήματα και τα είδη υγιεινής.
Οι εισαγωγές
Όσον αφορά στις εισαγωγές, η αναθέρμανση της εμπορικής δραστηριότητας, τον Σεπτέμβριο, οδήγησε σε διακοπή της πτωτικής τους τάσης. Σε επίπεδο εννεαμήνου, οι συνολικές εισαγωγές της χώρας εμφανίζονται στα ίδια επίπεδα με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (0,1%), στα 31,24 δισ. ευρώ έναντι 31,21 δισ. ευρώ του εννεαμήνου του 2015. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εισαγωγές εμφανίζονται σημαντικά αυξημένες κατά 9,9% (ή κατά 2,2 δισ. ευρώ περίπου), σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, λόγω, κυρίως, αυξημένων εισαγωγών πλοίων και μηχανημάτων τους προηγούμενους μήνες.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των κινήσεων ήταν να αυξηθεί το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά 6,1%, στα 12,93 δισ. ευρώ (από 12,19 δισ. ευρώ, στο εννεάμηνο του 2015). Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε κατά σχεδόν 18,2%.