Σαν να διαμορφώνονται σε... διαφορετικό πλανήτη από την υπόλοιπη Ευρώπη συμπεριφέρονται οι τιμές χονδρικής του ρεύματος στην Ελλάδα (και) τις πρώτες ημέρες του 2023, με πολλούς γνώστες της αγοράς να βλέπουν ακραία κερδοσκοπικά παιχνίδια κυρίως με το εισαγόμενο ρεύμα, που έφθασε να καλύπτει ακόμη και το 55% της ζήτησης στη χώρα, σαν να έκανε την εμφάνισή της ξαφνικά μια... καχεξία στην ενεργειακή παραγωγή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για την αυριανή ημέρα, 3 Ιανουαρίου, η τιμή χονδρικής στην Ελλάδα είναι πάλι η ακριβότερη στην Ευρώπη, καθώς ανέβηκε κι άλλο, κατά 4%, και ανήλθε στα 269,48 ευρώ/μεγαβατώρα, ενώ σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαμορφώθηκε σε επίπεδα κάτω των 150 ευρώ.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που συνεχίζεται από τα μέσα Δεκεμβρίου και παρατηρήθηκε με μεγάλη ένταση ακόμη και μέσα στις ημέρες των Χριστουγέννων, όπου σε όλη την Ευρώπη οι τιμές έπεσαν κοντά στο μηδέν, λόγω της απότομης πτώσης της παραγωγής των εργοστασίων, που υποχρέωσε τις εταιρείες παραγωγής ουσιαστικά να χαρίζουν το ρεύμα για να μην υποχρεωθούν να αναστείλουν τη λειτουργία μονάδων, διαδικασία που έχει πολύ υψηλό κόστος.
Σχολιάζοντας αυτό το παράδοξο φαινόμενο στα τέλη του περασμένου μήνα, κύκλοι του υπουργείου Ενέργειας σημείωναν ότι το πρόβλημα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι παραγωγοί ενέργειας χρησιμοποιούν φυσικό αέριο που αγοράσθηκε με τις τιμές του προηγούμενου μήνα, κάτι που σημαίνει ότι δεν προλάβαιναν τον Δεκέμβριο να περάσουν στις τιμές του ρεύματος οι μεγάλες μειώσεις τιμών του φυσικού αερίου, οι οποίες συνεχίσθηκαν και σήμερα, με την ευρωπαϊκή τιμή να υποχωρεί κάτω από τα 80 ευρώ/μεγαβατώρα, δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Τις πρώτες ημέρες, όμως, του Ιανουαρίου αυτή η δικαιολογία δεν φαίνεται πολύ πειστική, καθώς θα έπρεπε ήδη να επηρεάζονται οι τιμές του ρεύματος από τις μειωμένες τιμές αερίου του προηγούμενου μήνα. Κάτι που δεν συμβαίνει, αλλά αντίθετα η τιμή χονδρικής παραμένει σε αδιανόητα υψηλά επίπεδα.
Γεγονός είναι ότι στην ελληνική αγορά παρατηρούνται δύο φαινόμενα που θα έλεγε κανείς ότι αποτελούν... βούτυρο στο ψωμί όσων ισχυρών παικτών της αγοράς θέλουν να κερδοσκοπήσουν:
- Η παραγωγή ρεύματος είναι πολύ χαμηλή, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σοβαρή ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης, που οδηγεί σε αύξηση των τιμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η παραγωγή τη χθεσινή ημέρα μετά βίας αρκούσε για να καλυφθεί η μισή ζήτηση. Η ΔΕΗ, παρά τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού για διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής, κρατά στο ελάχιστο τη λιγνιτική παραγωγή, ενώ η παραγωγή από ΑΠΕ είναι χαμηλή και η παραγωγή από φυσικό αέριο δεν αυξάνεται αρκετά για να καλύψει τα κενά.
- Το κενό παραγωγής καλύπτεται με εισαγωγές ρεύματος, που έχουν φθάσει σε ποσοστά που παραπέμπουν μάλλον σε υπανάπτυκτη χώρα με «αναιμική» παραγωγή ενέργειας, παρά σε μια ώριμη ενεργειακή αγορά με πολλούς «παίκτες» και πολλές μονάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, με βάση τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, υπήρξε χρονική στιγμή όπου οι εισαγωγές έφθασαν να καλύπτουν ακόμη και το 55% του συνολικού ισοζυγίου παραγωγής και διασυνδέσεων.
Ποιος βγαίνει κερδισμένος από αυτές τις ανισορροπίες; Σίγουρα, όσοι έχουν προλάβει να κλείσουν μέσω του χρηματιστηρίου «χώρο» για εισαγωγές ενέργειας. Επιπλέον, κερδισμένοι είναι οι εναλλακτικοί παραγωγοί με μονάδες φυσικού αερίου, που πουλάνε σε πολύ υψηλές τιμές, ενώ η ίδια η ΔΕΗ βγαίνει χαμένη, επειδή αγοράζει ρεύμα από τη χονδρική για να καλύπτει τις ανάγκες των πελατών της στη λιανική. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το παιχνίδι με τις τιμές δείχνει ανεπαρκή λειτουργία της ελληνικής ενεργειακής αγοράς που θα έπρεπε να προκαλέσει την παρέμβαση της ΡΑΕ, όπως επισημαίνουν ειδικοί.
