Μέσα στις συνθήκες κρίσης που έχει δημιουργήσει η πανδημία κορονοϊού, μια ωρολογιακή βόμβα είναι έτοιμη να εκραγεί στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, προκαλώντας καταστροφικό ντόμινο στις αγορές, στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στις γεωπολιτικές ισορροπίες σε "εύφλεκτες" περιοχές του πλανήτη. "Πυροκροτητής" σ' αυτή την περίπτωση είναι η αντιπαράθεση των δύο μεγαλύτερων παραγωγών αργού πετρελαίου - Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας - που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο... μηδέν(!) τις διεθνείς τιμές.
Προ του μεγάλου κινδύνου οι δύο χώρες προσπαθούν να εξουδετερώσουν τη "βόμβα'΄", χωρίς όμως να βάζουν οριστικό τέλος στην αντιπαράθεση, που έχει πολλαπλά κίνητρα και πολλές σκοπιμότητες, πέραν της διανομής των μεριδίων αγοράς.
Κι ενώ η μεγάλη πτώση των τιμών αργού ζημιώνει όλες τις πετρελαιοεξαγωγικές χώρες, καθιστώντας μάλιστα ασύμφορη την εκμετάλλευση σχιστολιθικών και ασφαλτούχων κοιτασμάτων στις ΗΠΑ, η πρωτόγνωρη αναταραχή που έχουν προκαλέσει η πανδημία και ο «πόλεμος» μεταξύ των μεγάλων παραγωγών, φέρνει μεγάλα κέρδη σε επιθετικά funds των commodities και σε ναυτιλιακές εταιρείες με τάνκερς. Πολλές από αυτές ανήκουν σε Ελληνες εφοπλιστές.
Τα επόμενα 24ωρα είναι εξαιρετικά κρίσιμα για την πορεία των τιμών του πετρελαίου. Στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας έκαναν άλμα, μετά την αισιοδοξία που καλλιέργησε με δηλώσεις του ο Ντόναλντ Τραμπ για μείωση παραγωγής κατά 10 – 15 εκατ. βαρέλια ημερησίως, Χθες όμως υποχώρησαν κατά 2 – 3%, καθώς μέσα στο Σαββατοκύριακο έγινε σαφές ότι οι διπλωματικές προσπάθειες για ανακωχή μεταξύ Σ. Αραβίας και Ρωσίας παρουσιάζουν πολύ υψηλό βαθμό δυσκολίας, ενώ ο Λευκός Οίκος διαμηνύει ότι η αμερικανική βιομηχανία πετρελαίου δεν πρόκειται να συμπράξει σε συμφωνίες για μειώσεις παραγωγής.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε χθες ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να συνεργασθεί για τη σταθεροποίηση της αγοράς πετρελαίου και απέδωσε σε τεχνικούς λόγους την καθυστέρηση των συνομιλιών στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ+. Η Σαουδική Αραβία έχει διαμηνύσει ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μείωση παραγωγής, αλλά μόνο στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προσπάθειας των παραγωγών. Ο Τραμπ από την πλευρά του, όχι μόνο δεν δέχεται να μπει στη συζήτηση για μειώσεις παραγωγής η αμερικανική βιομηχανία παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου, αλλά εξετάζει να την υποστηρίξει με οικονομικές ενισχύσεις ή ακόμη και με δασμούς στο εισαγόμενο αργό.
Η πίεση για γρήγορη μείωση παραγωγής εντείνεται, καθώς η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε ένα φαινόμενο που έχει να παρατηρηθεί από το 1998, τότε που οι διεθνείς τιμές είχαν καταρρεύσει στα 8,5 δολάρια το βαρέλι, προκαλώντας, μεταξύ άλλων, και τη χρεοκοπία της Ρωσίας:
- Ενώ η πανδημία προκαλεί τεράστια μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης και ζήτησης πετρελαίου, ο «πόλεμος» Σ. Αραβίας – Ρωσίας έχει οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής.
Εξαντλούνται οι αποθήκες
Ενα τεράστιο πλεόνασμα παραγωγής αργού οδηγείται σε αποθήκευση και οι διαθέσιμοι αποθηκευτικοί χώροι εξαντλούνται με πολύ μεγάλη ταχύτητα.
Ήδη οι επίγειοι αποθηκευτικοί χώροι πλησιάζουν στα όρια της δυναμικότητάς τους, ενώ τεράστιες ποσότητες αποθηκεύονται στη θάλασσα, σε δεξαμενόπλοια που δεν χρησιμοποιούνται πλέον για μεταφορά αργού, αλλά ως αποθήκες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς πετρελαίου και αναλυτών, οι διαθέσιμοι αποθηκευτικοί χώρα σε ξηρά και θάλασσα θα έχουν εξαντληθεί τον Ιούνιο, εάν μέχρι τότε δεν αλλάξει κάτι στη σχέση προσφοράς – ζήτησης,
Τι θα συμβεί αν φθάσουμε σε αυτό το οριακό σημείο;
- Οι διεθνείς τιμές θα αρχίσουν να πιέζονται προς το... απόλυτο μηδέν, καθώς οι εταιρείες εμπορίας πετρελαίου θα «παγώσουν» εντελώς τις αγορές, αφού δεν θα έχουν διαθέσιμο χώρο αποθήκευσης του πετρελαίου.
- Τότε, η αγορά θα επιβάλλει βίαια, μέσω του μηχανισμού τιμών, το άμεσο κλείσιμο παραγωγικών εγκαταστάσεων, αφού πλέον δεν θα υπάρχει τρόπος να διατεθεί η παραγωγή τους.
Αν αυτό γίνει χαοτικά, δηλαδή χωρίς συνεργασία μεταξύ των μεγάλων παραγωγών, θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη βλάβη στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου.
Η αντιμετώπιση αυτής της ανισορροπίας είναι πολύ δύσκολη υπόθεση, καθώς οι παραγωγοί θα πρέπει να κάνουν μεγάλες θυσίες. Υπολογίζεται ότι το πλεόνασμα παραγωγής φθάνει πλέον τα 35 εκατ. βαρέλια την ημέρα, που κάνουν να ωχριά μπροστά του ακόμη και η προσπάθεια Σ. Αραβίας και Ρωσίας να συμφωνήσουν σε μια μείωση κατά 10 – 15 εκατ. βαρέλια.
Αναλυτές τονίζουν ότι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος παγκοσμίως είναι οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου. Αν δεν βρεθεί τρόπος να μειώσουν και εκείνες την παραγωγή τους, ακόμη και μια συμφωνία μεταξύ Σ. Αραβίας και Ρωσίας δεν θα είναι επαρκής για να δημιουργηθεί μια «γέφυρα» μέχρι να εξομαλυνθεί η ζήτηση πετρελαίου, με αποτέλεσμα να παραμένει ορατή η απειλή της εξάντλησης των αποθηκευτικών χώρων.
Κερδισμένοι οι traders και οι εφοπλιστές
Πάντως, ακόμη και σε αυτή την πρωτοφανή κρίση, υπάρχουν κάποιοι που βγαίνουν κερδισμένοι: οι traders πετρελαίου και οι ναυτιλιακές εταιρείες με μεγάλα δεξαμενόπλοια, μεταξύ των οποίων πολλές ελληνικές γνωστών εφοπλιστικών ονομάτων (Προκοπίου, Μαρινάκης κ.α.).
Οι traders εκμεταλλεύονται την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις spot τιμές του αργού και τις υψηλότερες προθεσμιακές τιμές για να αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες και να αποκομίζουν κέρδη.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες, που αρχικά είχαν επηρεασθεί αρνητικά από τη μείωση της ζήτησης πετρελαίου, βλέπουν τώρα τους ναύλους των τάνκερ να εκτοξεύονται κατά 700%, καθώς τα δεξαμενόπλοια προσφέρονται στην αγορά ως αποθηκευτικοί χώροι για μεγάλες ποσότητες αργού.