Την ώρα που οι τιμές των ακινήτων γνωρίζουν άνευ προηγουμένου κατάρρευση, στην αγορά ανθούν οι εικονικές συναλλαγές, που υποκρύπτουν φοροδιαφυγή μεγάλης κλίμακας, καθώς διαμερίσματα εμφανίζονται να αλλάζουν χέρια για… μια χούφτα ευρώ.
Το φαινόμενο δεν είναι άγνωστο στις φορολογικές αρχές, αλλά αποκαλύφθηκε με εντυπωσιακό τρόπο χθες, όταν άνοιξε για κάθε πολίτη ηλεκτρονική υπηρεσία Μητρώου Μεταβιβάσεων Αξιών Ακινήτων, στην ιστοσελίδα της γενικής γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (www.gsis.gr).
Για τις μεταβιβάσεις που εμφανίζονται στο ηλεκτρονικό μητρώο αναγράφεται η ίδια τιμή μεταβίβασης που έχει αναγραφεί στο συμβόλαιο πώλησης κάθε ακινήτου, ανεξάρτητα από το ύψος της αντικειμενικής του αξίας.
Στις πιο ακραίες περιπτώσεις, παλιά διαμερίσματα, κυρίως του κέντρου της Αθήνας, που έχουν πράγματι τιμές στην αγορά πολύ χαμηλότερες από τις αντικειμενικές, εμφανίζονται να έχουν αλλάξει ιδιοκτήτη ακόμη και για ποσά χαμηλότερα των 100 ευρώ, ενώ η αντικειμενική τους αξία μπορεί να είναι 80.000 ευρώ!
Τέτοιες ακραίες αποκλίσεις δεν αποτελούν τον κανόνα, όμως παράγοντες της αγοράς ακινήτων επισημαίνουν ότι στις περισσότερες καταγεγραμμένες αγοραπωλησίες οι τιμές των συμβολαίων έχουν τεράστιες διαφορές από τις εμπορικές τιμές αυτής της περιόδου.
Αυτό υποκρύπτει, όπως τονίζουν έμπειροι φοροτεχνικοί, κυρίως την προσπάθεια των αγοραστών να μην αποκαλυφθεί στην εφορία ότι κατέχουν κεφάλαια που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από τα δηλωμένα τους εισοδήματα.
Οι αλλαγές που έχουν γίνει στη φορολογική νομοθεσία το 2014, προκειμένου να προσαρμοσθεί στην πραγματικότητα της μεγάλης απόκλισης των εμπορικών τιμών από τις αντικειμενικές, πριμοδοτούν τις εικονικές συναλλαγές: για τον υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος και για το πόθεν λαμβάνονται υπόψη πλέον οι τιμές που αναγράφονται στα συμβόλαια μεταβίβασης ακινήτων και όχι οι αντικειμενικές, οι οποίες τώρα χρησιμοποιούνται μόνο για τον υπολογισμό του φόρου μεταβίβασης.
Έτσι, ο αγοραστής ενός ακινήτου έχει κάθε λόγο, αν δεν δικαιολογείται από τα εισοδήματά του η απόκτηση του ακινήτου, να συμφωνήσει με τον πωλητή για την εγγραφή στο συμβόλαιο μιας εικονικά χαμηλής τιμής, την οποίο συνήθως πληρώνει μετρητοίς, ώστε να μη μείνουν τραπεζικά «ίχνη» της συναλλαγής.
Η ηλεκτρονική βάση δεδομένων, όπου καταγράφονται πλέον όλες οι συναλλαγές βάσει των συμβολαίων που κατατίθενται στην εφορία, δεν δημιουργήθηκε για να ψυχαγωγούνται οι πολίτες και οι δημοσιογράφοι, βρίσκοντας παράξενες καταχωρημένες συναλλαγές, που προσφέρονται για συζητήσεις στα καφενεία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προσανατολίζεται να χρησιμοποιήσει τη βάση δεδομένων ως οδηγό για διενέργεια φορολογικών ελέγχων σε αγοραστές ακινήτων, στις περιπτώσεις που καταγράφονται υπερβολικές αποκλίσεις μεταξύ αντικειμενικών τιμών και τιμών στα συμβόλαια.