Μέσα στο Σαββατοκύριακο, δηλαδή στο «παρά πέντε» της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τοποθετούνται οι ραγδαίες εξελίξεις για τη διαμόρφωση συμφωνίας-πλαίσιο με τους δανειστές, που θα επιτρέψει το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο χρηματοδοτικό σκέλος του ελληνικού προγράμματος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διαβούλευση στο τρίγωνο Αθήνας-Βρυξελλών-Ουάσιγκτον βρίσκεται σε προχωρημένο σημείο για την οριστικοποίηση των βασικών σημείων της συμφωνίας. Το τελικό κείμενο συντάσσεται από την Κομισιόν, αλλά ενσωματώνει θέσεις του ΔΝΤ και λαμβάνει υπόψη τις ελληνικές θέσεις, γι’ αυτό και δεν έχει χαρακτήρα τελεσιγράφου από τους δανειστές (“take it or leave it”), αλλά σχεδίου κοινής αποδοχής.
Σώζονται οι συντάξεις, χάνεται το αφορολόγητο
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, το πλαίσιο του συμβιβασμού για τις απαιτήσεις του ΔΝΤ περί προληπτικής νομοθέτησης μέτρων 4,5 δισ. ευρώ διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να ισχυρισθεί ότι έδωσε «μάχη» και προστάτεψε τις συντάξεις, αν και χάνεται η «μάχη» για την προστασία του αφορολόγητου ορίου.
Ειδικότερα, για τις συντάξεις γίνεται δεκτό ότι δεν θα υπάρξει προληπτική νομοθέτηση για την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς από το 2019, ενώ βρίσκεται υπό συζήτηση το αν θα γίνει τελικά αναφορά σε αυτό το μέτρο, στο πλαίσιο του «κόφτη», ο οποίος θα ενεργοποιείται εάν υπάρχουν αποκλίσεις από το στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα.
Για το αφορολόγητο, η κυβέρνηση δεν αποφεύγει τελικά την επαχθή για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα μείωση της επιστροφής φόρου, που σήμερα είναι μειωμένη στα 1.950 ευρώ. Για κάθε 300 ευρώ μείωσης της έκπτωσης, τα εκτιμώμενα έσοδα είναι 900 εκατ. ευρώ (περίπου μισή μονάδα του ΑΕΠ) και συζητείται να νομοθετηθεί η σταδιακή μείωση από το 2018. Το σωρευτικό ποσό της μείωσης τη διετία 2018-2019 μπορεί να φθάσει και τα 900 ευρώ, ανάλογα με τον εισπρακτικό στόχο που θα συμφωνηθεί, σε συνάρτηση και με τις αλλαγές που θα γίνουν στον ΦΠΑ.
Το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να επιτύχει μια καλύτερη συμφωνία για το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο, καθώς η πρόταση, στην οποία συγκλίνουν οι δύο πλευρές των δανειστών (3,5% για πέντε χρόνια, 3% για τα επόμενα πέντε) δεν θεωρείται ικανοποιητική. Για το θέμα αυτό, πάντως, υπάρχει ισχυρή αντίσταση από την Γερμανία, καθώς η μείωση του μεσοπρόθεσμου στόχου συνδέεται άρρηκτα με τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.
Deal για το χρέος
Με τη συμφωνία για τα μέτρα εγγύησης του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου και τον ακριβή ορισμό των σχετικών υποχρεώσεων της Ελλάδας για τη δεκαετία μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος, θα ανοίξει το δρόμο για να διαπραγματευθεί το ΔΝΤ με τους Ευρωπαίους δανειστές τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, που απαιτούνται για να συνταχθεί νέα, θετική έκθεση για τη βιωσιμότητα του χρέους και να εγκριθεί νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας από το Ταμείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο πλευρές των δανειστών έχουν καταλήξει ήδη στο περίγραμμα της μεταξύ τους συμφωνίας για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, η οποία προβλέπει ότι θα περιγραφούν με αρκετή ακρίβεια τα επιμέρους μέτρα, χωρίς όμως να προσδιορίζεται εκ των προτέρων σε ποιο βαθμό θα χρησιμοποιηθούν.
Οι Ευρωπαίοι δανειστές θα αναλάβουν την υποχρέωση να ενεργοποιήσουν στο τέλος του προγράμματος όλα τα απαιτούμενα μέτρα, στο βαθμό που θα κρίνεται από το ΔΝΤ, με βάση νέα έκθεση βιωσιμότητας χρέους, ότι αυτό είναι απαραίτητο. Αυτή η εποικοδομητικά ασαφής διατύπωση της συμφωνίας εκτιμάται ότι θα επιτρέψει στο Ταμείο να κάνει νέους υπολογισμούς για το χρέος, συνεκτιμώντας πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης, ενώ όσες χώρες έχουν πρόβλημα με τα εθνικά του κοινοβούλια δεν θα χρειασθεί να ζητήσουν άμεσα την έγκρισή τους για τα μέτρα ελάφρυνσης, αφού αυτά θα ενεργοποιηθούν το 2018.
Χάνονται οι "κόκκινες γραμμές"
Σε ό,τι αφορά τα θέματα της δεύτερης αξιολόγησης, με αιχμή τα εργασιακά και τα θέματα της ενέργειας, είναι σαφές ότι το διαπραγματευτικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί δεν ευνοεί την προσπάθεια της κυβέρνησης να εκμαιεύσει υποχωρήσεις των δανειστών, καθώς ενδεχόμενη αντιπαράθεση για κάποια επιμέρους ζητήματα θα προκαλέσει τριγμούς σε ολόκληρο το οικοδόμημα της συμφωνίας για συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα και κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.
Αποδεικνύεται, έτσι, ότι ήταν εντελώς εσφαλμένη η τακτική της κυβέρνησης να αφήνει σε εκκρεμότητα επιμέρους θέματα της αξιολόγησης, μέχρι να κλείσει το συνολικό «πακέτο», καθώς αυτή η τακτική της στερεί τώρα κάθε περιθώριο να επιμείνει στην υπεράσπιση «κόκκινων γραμμών».
Πάντως, εάν τελικά η κυβέρνηση πετύχει μια συμφωνία που θα διασώζει τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις από επώδυνο «κούρεμα» και, ταυτόχρονα, επιτρέπει το «ξεκλείδωμα» της χρηματοδότησης από τους δανειστές, την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και την εξασφάλιση νέων δεσμεύσεων για την ελάφρυνση του χρέους, θα μπορεί να ισχυρισθεί ότι σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες επιτυγχάνει μια συμφωνία που δίνει νέα προοπτική στην οικονομία.