Τη σκληρότερη, ως τώρα, οικονομική επίθεση στη Ρωσία, σε τρία μέτωπα, εξαπολύει από αύριο η Δύση, με την αποβολή ρωσικών τραπεζών από το SWIFT, την επιβολή «μπλόκου» στις διεθνείς συναλλαγές της κεντρικής τράπεζας και τη σύσταση ειδικής ομάδας που θα «κυνηγήσει» σε όλο τον κόσμο περιουσιακά στοιχεία Ρώσων αξιωματούχων και ολιγαρχών.
Μέσα σε λίγα 24ωρα, η Δύση ξεπέρασε τις επιφυλάξεις για τη χρήση δύο πολύ βαριών οικονομικών μέτρων, που θα έχουν δυσμενέστατη επίδραση όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία και, πρωτίστως, στην Ευρώπη, που βασίζεται στις ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου και αργού πετρελαίου για την ενεργειακή της ισορροπία.
Σχετικά με το διεθνές διατραπεζικό σύστημα SWIFT, που αποτελεί την επικοινωνιακή «καρδιά» του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με συνδεδεμένες περίπου 11.000 τράπεζες για να ανταλλάσσουν μηνύματα για τις συναλλαγές τους, ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, είχαν μπλοκάρει την αποβολή της Ρωσίας, κρίνοντας ότι θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα και στις συναλλαγές για φυσικό αέριο και πετρέλαιο, βυθίζοντας στο χάος την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά.
Τελικά, υπό την πίεση των δραματικών εξελίξεων στα μέτωπα της Ουκρανίας, η Γερμανία αποδέχθηκε μια συμβιβαστική λύση: δεν θα αποβληθούν από το SWIFT όλες οι ρωσικές τράπεζες, αλλά θα γίνει μια επιλογή τραπεζών, κατά τρόπον ώστε να διατηρηθούν στο σύστημα όσες έχουν μεγάλη συμμετοχή στη διεκπεραίωση συναλλαγών σε ενεργειακά προϊόντα.
Έτσι, η Δύση ελπίζει ότι η Ρωσία θα υποστεί μεν ένα ισχυρό πλήγμα από την αποβολή πολλών τραπεζών από το διεθνές σύστημα, αλλά και η Ευρώπη δεν θα βρεθεί εκτεθειμένη σε διακοπή εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Ήδη, η Gazprom ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει να εφοδιάζει κανονικά την ευρωπαϊκή αγορά.
Το μπλόκο στην κεντρική τράπεζα
Στην πραγματικότητα, όπως τονίζουν αναλυτές, το πιο επικίνδυνο για τη Ρωσία «όπλο», που αποφάσισε η Δύση να χρησιμοποιήσει αιφνιδίως σε αυτή την κρίση, είναι η επιβολή κυρώσεων στη ρωσική κεντρική τράπεζα. Αυτό το μέτρο θα προκαλέσει άμεσο σφίξιμο του κλοιού στη ρωσική οικονομία, καθώς η κεντρική τράπεζα είχε συγκεντρώσει συναλλαγματικά αποθέματα της τάξεως των 640 δισ. δολ. ακριβώς για να υπάρχει μια γραμμή άμυνας σε περίπτωση επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία.
Το «μπλόκο» που έχουν στήσει οι δυτικοί έρχεται μέσω της απαγόρευσης συναλλαγών με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, κάτι που σημαίνει ότι θα χάσει την πρόσβαση στα συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια και ευρώ και δεν θα μπορεί να υποστηρίξει το ρούβλι, ή να προσφέρει χρηματοδότηση σε συνάλλαγμα σε τράπεζες και επιχειρήσεις.
Κάπως έτσι, αρχίζει η «μάχη για το ρούβλι», το οποίο ήδη βρίσκεται σε μεγάλη πίεση αυτόν τον μήνα, έχοντας απώλειες σχεδόν 9% έναντι του δολαρίου, παρά το γεγονός μάλιστα ότι η κεντρική τράπεζα παρενέβη αυτή την εβδομάδα, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, για να υποστηρίξει το νόμισμα με μεγάλου ύψους πωλήσεις δολαρίων.
Το ρούβλι σε μεγάλη πτώση
Αναλυτές προβλέπουν ότι από αύριο η αγορά συναλλάγματος της Ρωσίας θα επανέλθει ουσιαστικά στη… σοβιετική εποχή. Ο πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, Σεργκέι Αλεξασένκο, προέβλεψε, μιλώντας στο Reuters, καταστροφικές εξελίξεις αύριο, Δευτέρα. Εκτίμησε ότι η κεντρική τράπεζα θα υποχρεωθεί να διακόψει τις συναλλαγές στην αγορά συναλλάγματος, λόγω της μεγάλης πίεσης που θα δέχεται το ρούβλι και θα ανακοινώσει μια τεχνητά διαμορφωμένη ισοτιμία, όπως συνέβαινε στη σοβιετική περίοδο.
Η πίεση στη ρωσική αγορά συναλλάγματος πιθανόν να οδηγήσει σε ντόμινο πληθωριστικών πιέσεων, ελλείψεων στην αγορά και επιβράδυνσης της ανάπτυξης. Το πιο επικίνδυνο, όμως, για την οικονομία θα είναι να προκληθεί κρίση εμπιστοσύνης στο ρούβλι και στο τραπεζικό σύστημα με μεγάλες απώλειες καταθέσεων.
Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, στην πρώτη της αντίδραση στην επιβολή κυρώσεων, ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει αδιατάρακτα να παρέχει ρούβλια στις τράπεζες, αλλά απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στην παροχή ρευστότητας σε συνάλλαγμα. Σχετικά με την αποβολή τραπεζών από το SWIFT ανέφερε ότι οι συναλλαγές εντός της Ρωσίας θα γίνονται χωρίς προβλήματα μέσω του ρωσικού αντίστοιχου συστήματος, που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και λειτουργεί στη χώρα, αλλά χρησιμοποιείται από ελάχιστες τράπεζες εκτός Ρωσίας.
Κυνηγώντας τους ολιγάρχες...
Τέλος, σε ό,τι αφορά τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων αξιωματούχων, ολιγαρχών και επιχειρήσεων που έχουν μπει στη διεθνή μαύρη λίστα, το επόμενο βήμα από τους δυτικούς είναι συγκρότηση μιας ειδικής επιτροπής, με διεθνή συμμετοχή, η οποία θα έχει την αποστολή να «εντοπίζει και να δεσμεύει περιουσιακά στοιχεία».
Σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μπορεί να περιλαμβάνονται ακόμη και πολυτελή σκάφη αναψυχής, αεροπλάνα, αυτοκίνητα και κατοικίες, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο. Επιπλέον, οι κυβέρνησης θα σταματήσουν να παρέχουν «χρυσά διαβατήρια» σε Ρώσους με μεγάλη οικονομική επιφάνεια.
Το νέο στοιχείο στις κυρώσεις αυτής της κατηγορίας είναι ότι θα πάψουν να επιβάλλονται με τυπικό, γραφειοκρατικό τρόπο, αλλά θα αρχίσουν διεθνείς έρευνες στις περίπλοκες οικονομικές δομές που δημιουργούν οι Ρώσοι ολιγάρχες για να κρύβουν τα περιουσιακά τους στοιχεία πίσω από εταιρείες – φαντάσματα και παρένθετα πρόσωπα.