Στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, συνεισφέροντας τόσο στις οικονομικές επιδόσεις της χώρας όσο και στην κοινωνική ευημερία. Ομως, μόνο οι τρεις στις 10 (το 30%) περνουν στη δεύτερη γενιά ακι μόλις το 15% στην τρίτη.
Το επισήμανε ο Πρόεδρος του ΣΘΕΒ (Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών) Γιώργος Ρουπακιάς, μιλώντας σε εκδήλωση στη Λάρισα, όπου έγινε η παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή».
Το βιβλίο είναι μία μελέτη-ανάλυση του Χρήστου Γεωργίου, Γενικού Διευθυντή του Ερευνητικού Ινστιτούτου «ΙΝΣΒΕ» του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος. Πραγματεύεται τις συνθήκες, τις προϋποθέσεις και τους κανόνες για να υπάρξει επιτυχή διαδοχή στις οικογενειακές επιχειρήσεις, ώστε να συνεχίζουν απρόσπτα τη λειτουργία τους, παραμένοντας αποδοτικές. Ταυτόχρονα αποτελεί έναν πρακτικό οδηγό.
Την εκδήλωση συντόνισε η Γενική Διευθύντρια του ΣΘΕΒ Έλενα Καματέρη, η οποία επισήμανε ότι «η οικογενειακή επιχείρηση δεν δημιουργήθηκε μόνο με σκοπό το κέρδος. Είναι σαν τη σκυταλοδρομία, σου δίνουν τη σκυτάλη και εσύ πρέπει να τη δώσεις στον επόμενο. Ο χρονικός μας ορίζοντας δεν είναι το επόμενο τρίμηνο, αλλά η επόμενη γενιά».
Ο Πρόεδρος του ΣΘΕΒ Γιώργος Ρουπακιάς, τόνισε μεταξύ άλλων: «Στη Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, κατέχοντας αξιοσημείωτο ποσοστό στο σύνολο των ενεργών επιχειρήσεων. Η συνεισφορά τους τόσο στις οικονομικές επιδόσεις της χώρας όσο και στην κοινωνική ευημερία, είναι σημαντική. Δυστυχώς, όμως, μόνο το 30% περνά στη δεύτερη γενιά και μόλιςτο 15% στην τρίτη. Αυτό από μόνο του μας δείχνει πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία της διαδοχής αλλά και πόσο αυξάνει ο βαθμός δυσκολίας από γενιά σε γενιά».
Ο συγγραέας του βιβλίου Χρήστος Γεωργίου τόνισε στην ομιλία του ότι επιτυχημένη διαδοχή σε μια οικογενειακή επιχείρηση προϋποθέτει την ύπαρξη κανόνων, ώστε να επιλύονται οι αναπόφευκτες συγκρούσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας.
Οπως είπε, η διαδοχή μπορεί να υλοποιηθεί μέσω της εφαρμογής επιστημονικής μεθοδολογίας, γι’ αυτό και δεν αποτελεί ένα απλό γεγονός, αλλά μια μακροχρόνια διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής, που προετοιμάζει την οικογένεια και την επιχείρηση. Προέτρεψε τα μέλη των οικογενειών να ξεκινήσουν τη διαδικασία της διαδοχής χωρίς δισταγμούς, αφού σε μια οικογενειακή επιχείρηση το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει διαχρονικά είναι ο σχεδιασμός της διαδοχής.
Ο Ελευθέριος Σαΐτης, Πρόεδρος των εταιριών «Kronos», «Intercomm Foods», «Agrophoenix» ανέφερε μεταξύ άλλων πως: «Το θέμα της διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις είναι πολύπλοκο και ευαίσθητο. Πρέπει να βλέπουμε τη διαδοχή με ευρύτητα και οι ιδρυτές δεν πρέπει να την αναβάλουν. Σίγουρα ο συναισθηματισμός επηρεάζει κατά πολύ. Ομως ως διάδοχος πρέπει να επιλέγεται ο πιο ικανός για να μπορέσει η εταιρία να συνεχίσει να λειτουργεί. Ο συναισθηματισμός πρέπει να μετριασθεί αν θέλουμε η επιχείρηση να υπάρχει, προσαρμοζόμενη κάθε φορά στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται».
Ο Σταύρος Κουμεντάκης, Managing Partner της δικηγορικής εταιρίας «Κουμεντάκης και Συνεργάτες» στην παρουσίασή του πραγματεύτηκε τη σημασία των οικογενειακών επιχειρήσεων στην πραγματική οικονομία και εστίασε στις βάσεις και προϋποθέσεις για την ομαλή διαδοχή. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο νομικό υπόβαθρο: στις αναγκαίες, δηλαδή, καταστατικές ρυθμίσεις και στους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης.
Ο πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Γιάννης Χατζηδημητρίου, καθηγητής του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων τόνισε ιδιαίτερα πως οι γονείς-επιχειρηματίες πρέπει από πολύ νωρίς και με έξυπνο και διπλωματικό τρόπο να παρακινήσουν τα παιδιά τους να ενδιαφερθούν και να αγαπήσουν την ενασχόλησή τους με τα διοικητικά της οικογενειακής επιχείρησης. Αν οι γονείς βεβαιωθούν ότι τα παιδιά πράγματι ενδιαφέρονται και τους αρέσει να ασχοληθούν με την επιχείρηση, τότε χρειάζεται να τα εκπαιδεύσουν κατάλληλα εμπειρικά μέσα στην επιχείρηση, αλλά και επιστημονικά στη διοίκηση επιχειρήσεων. Σε περίπτωση που κανένα από τα παιδιά δεν θα ενδιαφερθεί να ασχοληθεί με την επιχείρηση, θα είναι τραγικό λάθος των γονιών να τους αναγκάσουν να ασχοληθούν.
Σε αυτή την περίπτωση, οι καλύτερές επιλογές είναι:
- Η πώληση της επιχείρησης, ή
- Η πρόσληψη άξιων και έμπειρων διοικητικών στελεχών από την αγορά, τα οποία σταδιακά θα αναλάβουν τη διοίκηση της επιχείρησης
