«Οι περισσότεροι από τους σημερινούς ηγέτες δεν αναγνωρίζουν στον εαυτό τους καμία ενοχή. Τα πάντα εγκρίνονται και επιτρέπονται. 'Ηρθε η ώρα να θυμίσουμε τις έννοιες της αρετής και της τιμής, δύο αξίες που βρίσκονται σε λήθαργο... Κι αυτό επιχειρεί να κάνει η παράσταση μας » λέει ο Ρίμας Τούμινας.
Το εγχείρημά του στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, μια ελληνορωσική σύμπραξη του φημισμένου θεάτρου Βαχτάνγκοφ της Μόσχας με το Εθνικό Θέατρο, ανεβαίνει στην Επίδαυρο στις 29 και 30 Ιουλίου. Ο Λιθουανός σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Βαχτάνγκοφ, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την προσέγγιση του στην αρχαία δραματουργία, τον ιστορικό θεατρικό οργανισμό που διευθύνει, αλλά και το μότο του : «Χωρίς Γιορτή δεν υπάρχει Θέατρο».
Ο Ρίμας Τούμινας νιώθει την αρχαία ελληνική τραγωδία σαν «μία αξεπέραστη, αθάνατη μελωδία» κι ετοιμάζεται να την… τραγουδήσει. Επέλεξε τον «Οιδίποδα Τύραννο», διότι θεωρεί ότι είναι «η κατάλληλη στιγμή γι' αυτό το έργο» και εξηγεί :«είναι μια ιστορία για έναν ηγέτη, έναν άνθρωπο αρκετά δυνατό ώστε να δεχθεί την τιμωρία για τις αμαρτίες του: εξορία και φτώχεια έως το τέλος της ζωής του. Ο Οιδίποδας τιμωρεί τον εαυτό του για το έγκλημά του. Είναι σχεδόν απίθανο να βρεις ένα τέτοιο πρόσωπο στις μέρες μας. Οι ηθικές αξίες του ήρωα είναι κάτι που έχουμε ξεχάσει. Ήρθε η ώρα λοιπόν να τις θυμηθούμε. Ο Οιδίποδας είναι ένας Τιτάνας για τη δύναμη της προσωπικότητας του. Τέτοιοι Τιτάνες υπήρχαν στη γενιά των γονιών μου, όχι πολύ καιρό πριν και όχι μόνο στην αρχαιότητα! 'Ανθρωποι που αναγνώριζαν τα λάθη τους και θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τους εαυτούς τους, αν πίστευαν ότι αυτό ήταν δικαιοσύνη».
Από τα φοιτητικά του χρόνια στο Ινστιτούτο Θεάτρου της Ρωσίας, τον Ρ. Τούμινας γοήτευε η δομή και η δύναμη της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, παρόλο που δεν είχε ιδέα, όπως αναφέρει, από τη μεταφορά αυτής της δραματουργίας στη σκηνή. «Με τα χρόνια, άρχισα να πλησιάζω θεατρικά αυτά τα κείμενα, να τα κατανοώ και να μου γίνονται πιο οικεία και σαφή. Απέκτησα κάποια σκηνοθετική εμπειρία του αρχαίου δράματος. Ανέβασα Λυσιστράτη του Αριστοφάνη σε ένα στάδιο στο Ελσίνκι και επίσης σκηνoθέτησα μια εκδοχή του "Οιδίποδα Τύραννου" στην Κρατική Ακαδημία Θεάτρου της Λιθουανίας».
«Τι σηματοδοτεί για εκείνον το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου;» τον ρωτάμε. «Είναι κάτι ιερό, κάτι φωτεινό. Και καθώς η Ελλάδα είναι η πατρίδα του θεάτρου το γεγονός ότι μας δίνεται η ευκαιρία να παίξουμε σε αυτόν τον ιερό χώρο είναι πέρα από κάθε φαντασία» απαντά ο Λιθουανός σκηνοθέτης. Η παράσταση που κάνει πρεμιέρα στο αργολικό θέατρο φέρνει κοντά Ελληνες και Ρώσους ηθοποιούς, με τους πρώτους να κρατούν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και τους δεύτερους ν' αποτελούν τον Χορό. «Εμπνευστής της ιδέας γι' αυτό το ελληνορωσικό "πάντρεμα" είναι o Στάθης Λιβαθινός» σπεύδει να παραδεχτεί ο Ρίμας Τούμινας. Και οι δύο είναι απόφοιτοι του ρωσικού Ινστιτούτου Θεάτρου Τέχνης, πράγμα που έδωσε κάποιες εγγυήσεις για την δίγλωσση αυτή παραγωγή. « Είναι μια ευχάριστη συνάντηση και μια ενδιαφέρουσα περιπέτεια, ένα ηθελημένο ρίσκο. Νομίζω άλλωστε ότι ένας από τους βασικούς προορισμούς του θεάτρου είναι να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και να παίρνει ρίσκα» τονίζει.
Από το 2007 που ο Ρ. Τούμινας ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου Βαχτάνγκοφ, ο οργανισμός έχει εξελιχθεί σε έναν από τους κορυφαίους θιάσους της Μόσχας και ολόκληρης της Ρωσίας, εκτοξεύοντας το καλλιτεχνικό του κύρος στα ύψη. «Στα περίπου 95 χρόνια λειτουργίας του, το Βαχτάνγκοφ έχει ανταπεξέλθει επάξια διαφορετικών και δύσκολων καταστάσεων που αφορούν την καλλιτεχνική έρευνα. Και πάντα η βασική αρχή του θεάτρου αυτού, ακόμα και στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέμεινε η ίδια: "Χωρίς Γιορτή δεν υπάρχει Θέατρο". Βάζω λοιπόν τα δυνατά μου για να εξασφαλίσω την χαρά της Γιορτής στην τέχνη του Θεάτρου. Ασχέτως αν αυτό το μακρύ κι επίπονο ταξίδι που θυμίζει την αναζήτηση της Γης της Επαγγελίας, αποδειχθεί τελικά μια ψευδαίσθηση. Το σαγηνευτικό ταξίδι προς τη "Γιορτή της Ζωής" είναι σταθερός στόχος του θεάτρου μας» δηλώνει.
Πιστεύει σε μια «τρυφερή δύναμη του θεάτρου», και δεν εμπιστεύεται καλλιτεχνικές ομάδες που «ακολουθούν γραμμή αυστηρής πειθαρχίας η οποία τελικά οδηγεί σε καταναγκασμό». Κατ' αυτόν, οι ηθοποιοί «έχουν ανάγκη από αυτοπεποίθηση και επαγγελματισμό. Ενδεχομένως είμαι ακόμα ''φρέσκος'' στο Βακχτάνγκοφ όμως αυτό με βοηθά κατά κάποιο τρόπο, καθώς μου επιτρέπει να αποστασιοποιούμαι από τους ηθοποιούς, διευκολύνοντας την δημιουργική διαδικασία στο χτίσιμο του ρόλου. Είναι κομβικής σημασίας για την ερμηνεία, ο ηθοποιός να κάνει την μετάβαση σε μια κατάσταση εντελώς καινούργια και ασυνήθιστη προκειμένου να πλάσει έναν χαρακτήρα».
Απαντώντας στο πόσο έχει επηρεαστεί η κουλτούρα της Λιθουανίας, χώρα καταγωγής του, από τη ρωσική, ο Ρ. Τούμινας δηλώνει πως ο πολιτισμός, το θέατρο, δεν έχουν σύνορα. «Όλοι οι άνθρωποι αγαπούν, μισούν και υποφέρουν παρόμοια, ανεξαρτήτως καταγωγής τους. Υπάρχει εθνικότητα στον πόνο; Το πνεύμα του θεάτρου είναι παγκόσμιο. Και υπάρχει μία και μοναδική σχολή θεάτρου: αυτή του ταλέντου που το εμπιστεύομαι γιατί το δίνει ο Θεός. Πιστεύω λοιπόν ότι χωρίς πολιτισμικούς δεσμούς και πολιτιστικές ανταλλαγές οι άνθρωποι γινόμαστε πιο αδύναμοι . Στη Ρωσία αρκετές παραδόσεις επινοήθηκαν για να αποφεύγονται ακριβώς τέτοιες απώλειες» καταλήγει.
