Τους τραπεζικούς λογαριασμούς των ελληνικών επιχειρήσεων που μετανάστευσαν εικονικά σε Βουλγαρία, Σκόπια, Κύπρο και άλλες χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, ξεσκονίζει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Η ΑΑΔΕ διενεργεί ήδη σαρωτικούς ελέγχους σε ελληνικές επιχειρήσεις καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία, σε ποσοστό 80% είναι εικονικές. Στους ελέγχους που διενεργούνται, διαπιστώνεται αρχικά, πού είναι η πραγματική φορολογική κατοικία της επιχείρησης, η οποία εμφανίζεται με αλλοδαπό ΑΦΜ.
Το ισχυρότερο όπλο της ΑΑΔΕ είναι η «αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών» μεταξύ περίπου 110 χωρών, η οποία παρέχει πλέον σε ετήσια βάση στοιχεία Ελλήνων για τραπεζικούς λογαριασμούς, τόκους, μερίσματα, κέρδη κεφαλαίου και άλλα δεδομένα, από τα συγκεκριμένα κράτη. Στα πλαίσια της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, οι τράπεζες, χρηματιστηριακές εταιρείες και άλλοι φορείς διαβίβασης των ανωτέρω στοιχείων από την αλλοδαπή έχουν υποχρέωση ταυτοποίησης των πραγματικών μετόχων εταιρειών, δικαιούχων τραπεζικών λογαριασμών και να τα κοινοποιούν σε ετήσια βάση.
Τα συγκεκριμένα στοιχεία είτε αποτελούν το έναυσμα για τη διενέργεια των ελέγχων είτε επιβεβαιώνουν τις διαπιστώσεις που εντοπίζονται στα βιβλία και στα στοιχεία της επιχείρησης.
Η διαδικασία του ελέγχου
Στους ελέγχους που διενεργούνται, διαπιστώνεται αρχικά, πού είναι η πραγματική φορολογική κατοικία της επιχείρησης, η οποία εμφανίζεται με αλλοδαπό ΑΦΜ.
Συγκεκριμένα γίνεται έλεγχος δεδομένων για να διαπιστωθεί αν η αλλοδαπή συμμετοχική ή εμπορική εταιρεία της αλλοδαπής έχει τη «φορολογική της κατοικία» στην Ελλάδα και επομένως πρέπει να υπαχθεί στην ελληνική φορολογία.
Σημειώνεται πως η φορολογική κατοικία συνδέεται με τον τόπο άσκησης της πραγματικής διοίκησης των αλλοδαπών εταιρειών, με κριτήρια που αναφέρονται στο άρθρο 4 του Ν. 4172/2013 (π.χ. τόπος άσκησης καθημερινής διοίκησης, λήψης στρατηγικών αποφάσεων, τήρησης βιβλίων, συνεδριάσεων διοικητικών συμβουλίων, η κατοικία μελών διοικητικών συμβουλίων. κ.λπ.).
Επίσης, απαιτείται η αλλοδαπή εταιρεία να έχει υπόσταση στην αλλοδαπή (γραφείο, προσωπικό κ.λπ.) και δεν είναι αρκετή η «παραγωγή» τιμολογίων με ΑΦΜ της τρίτης χώρας.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά της υφυπουργού Οικονομικών Αικατερίνης Παπανάτσιου στο Αναπτυξιακό συνέδριο της Κεντρικής Μακεδονίας .
«Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όπως όλοι γνωρίζουμε καλά δεν είναι η πραγματική μεταφορά έδρας λόγο της ευνοϊκότερης φορολογίας, αλλά η εικονική μεταφορά της επιχείρησης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας το 80% επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων που ιδρύθηκαν σε γειτονικές χώρες είναι καθαρά εικονικές.
Είναι εταιρίες-σφραγίδες, εταιρίες που έχουν μόνο ΑΦΜ, ούτε καν εταιρίες που έχουν μεταφέρει ένα μέρος της δραστηριότητας αλλού και ένα μέρος κράτησαν εδώ. Είναι εταιρίες χωρίς προσωπικό και καμία πραγματική δραστηριότητα», ανέφερε.
«Εδώ θα πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε ότι μια ελληνική επιχείρηση που έχει μεταφέρει την έδρα της στο εξωτερικό αλλά είτε με σχέση μητρικής θυγατρικής, είτε με σχέση κεντρικού - υποκαταστήματος έχει κρατήσει την δραστηριότητα στην Ελλάδα, φορολογείται για αυτή την δραστηριότητα στην Ελλάδα» σημείωσε.
Η κ. Παπανάτσιου αποσαφήνισε, ότι πρακτικές για πλασματική μεταφορά κόστους της μητρικής ή μέσω διαφόρων τεχνασμάτων δεν αναγνωρίζονται από τις ελληνικές αρχές και χαρακτηρίζονται εικονικές από τον έλεγχο. Τέτοιες πρακτικές είναι παράνομες είτε το γνωρίζουν είτε όχι οι επιχειρηματίες».
Σύμφωνα εξάλλου με τις οδηγίες που έχουν δοθεί στους ελεγκτές της ΑΑΔΕ, ο φορολογικός έλεγχος αγνοεί τις συναλλαγές που είναι εμφανές ότι αποτελούν «τεχνητή διευθέτηση», δηλαδή είναι εικονικές, προκειμένου η επιχείρηση να φορολογηθεί με τους συντελεστές του τρίτου Κράτους και όχι με τους συντελεστές που ισχύουν στην Ελλάδα. Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί η εικονικότητα, επιβάλλεται κανονικά ο φόρος και άλλες κυρώσεις και έτσι χάνονται τα πλεονεκτήματα που επιχείρησε να κερδίσει ο επιχειρηματίας «μεταφέροντας» στο εξωτερικό τη δραστηριότητά του.
Ακόμη, η εικονική μεταφορά μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβότερα, καθώς, εάν ο έλεγχος διαπιστώσει ότι υπάρχουν διανεμηθέντα κέρδη (μερίσματα), τα συγκεκριμένα ποσά θα φορολογηθούν ως κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα με συντελεστές από 22% από το πρώτο ευρώ και έως 45% (για πάνω από 40.000 ευρώ).
Ελέγχονται επίσης οι δαπάνες που επικαλείται η επιχείρηση, οι ενδοομιλικές και οι διασυνοριακές συναλλαγές μητρικής-θυγατρικής και το πιθανότερο είναι το αποτέλεσμα του ελέγχου, να αυξήσει πολύ περισσότερο τη φορολογητέα ύλη της συγκεκριμένης επιχείρησης.