Η εφορία δυνητικά μπορεί να προβαίνει σε κατασχέσεις κινητών και ακινήτων για οφειλές άνω των 500 ευρώ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως εφαρμόζεται στην πράξη, ειδικά για τα ακίνητα.
Από τα τελευταία στοιχεία των οφειλετών του Δημοσίου, με ημερομηνία αναφοράς την 31η Οκτωβρίου 2017, προκύπτει πως οι οφειλέτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις Δ.Ο.Υ. ανήλθαν σε 4.170.753. Από αυτούς όμως μόνο σε 1.718.371 μπορούν να επιβληθούν μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, ενώ οι υπόλοιποι 2.452.382 οφειλέτες, έχουν χρέη που φτάνουν μέχρι τα 500 ευρώ.
Τι συμβαίνει όμως με όσους οφείλουν άνω τω 500 ευρώ; Αρχικά η ΔΟΥ τους εντοπίζει και τους κατάσχει τα οφειλόμενα ποσά, από τους τραπεζικούς λογαριασμούς (πλην των ακατάσχετων) ή από ποσά που βρίσκονται εις χείρας τρίτων (π.χ. μισθοδοσία).
Όταν το ποσό της οφειλής είναι μεγάλο και δεν υπάρχουν καταθέσεις προκειμένου να κατασχεθούν, τότε αναζητούνται άλλα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, ήτοι αυτοκίνητα, σκάφη ή και ακίνητα, τα οποία δεσμεύονται και εφόσον δεν τακτοποιηθεί η οφειλή βγαίνουν στον πλειστηριασμό.
Η δέσμευση του ακινήτου, δεν σημαίνει πλειστηριασμό, αλλά απλά ο ιδιοκτήτης, δεν μπορεί να το μεταβιβάσει.
Σε ότι αφορά δε, στην 1η κατοικία, η οδηγία που έχει δοθεί με εγκύκλιο και ισχύει ήδη από το 2010 προβλέπει, πως από τους πλειστηριασμούς οι ΔΟΥ θα εξαιρούν την 1η κατοικία του οφειλέτη, εάν η αξία της βρίσκεται κοντά στα όρια που ισχύουν, για την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων.
Στις 24 Οκτωβρίου κατατέθηκε σχετικό έγγραφο της ΑΑΔΕ στη Βουλή, με το οποίο διευκρινίζεται το καθεστώς της προστασίας της κατοικίας που καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες των οφειλετών
Αναλυτικότερα, στο έγγραφο της ΑΑΔΕ αναφέρεται πως, με την ΠΟΛ.1055/12.5.2010 τονίστηκε ότι η υποχρέωση έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού εντός των προθεσμιών που ορίζει ο νόμος δεν υφίσταται, εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος (π.χ. όταν πρόκειται για ακίνητο του οφειλέτη, το οποίο αποδεδειγμένα αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του και η οποία καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες στέγασης, η αξία της οποίας δεν απέχει σημαντικά από τα όρια που τίθενται από τις κείμενες διατάξεις για την απαλλαγή Φ.Μ.Α. ως πρώτης κατοικίας) κλπ, ο οποίος θα πρέπει να αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ.
Σε κάθε περίπτωση, πριν την έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού, εκτιμάται από τον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ., αν πιθανολογείται η κατάταξη του Δημοσίου στον πίνακα διανομής του πλειστηριάσματος του κατασχεθέντος ακινήτου καθώς και το χρονικό σημείο που κρίνεται πρόσφορο για τη διενέργεια του πλειστηριασμού από το Δημόσιο προκειμένου να εισπραχθεί σημαντικό ποσό οφειλής, αφού η μη τήρηση των προθεσμιών έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού δεν επιφέρει την ακυρότητα αυτού (άρθρο 41 Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων).
Αυτό σημαίνει πως τίθεται εκτός της λίστας των πλειστηριασμών, η πρώτη κατοικία των οφειλετών, η αξία της οποίας βρίσκεται κοντά στα όρια της απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης, για την απόκτηση πρώτης κατοικίας. Παράδειγμα για ζευγάρι χωρίς παιδιά το όριο είναι 250.000 ευρώ, ενώ για ζευγάρι με δύο παιδιά με δύο παιδιά, το όριο της "προστασίας" είναι 300.000 ευρώ. Αναλυτικότερα τα όρια απαλλαγής από τον ΦΜΑ είναι:
• Άγαμος 200.000 ευρώ
• Έγγαμος 250.000 ευρώ
• Έγγαμος ΑΜΕΑ 275.000
Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα παιδιά.
Επίσης για τα οικόπεδα, επί ων οποίων θα κτιστεί 1η κατοικία, τα αφορολόγητα όρια είναι:
• Για τον άγαμο 50.000 ευρώ.
• Για τον έγγαμο 100.000, ευρώ.
Τα ποσά προσαυξάνονται κατά 10.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 15.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα παιδιά.
Ακόμη στο έγγραφο της ΑΑΔΕ αναφέρεται ότι, με την υπαγωγή των οφειλών σε ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής και για όσο χρονικό διάστημα τηρούνται οι όροι αυτών, αναστέλλεται κατά περίπτωση η λήψη των αναγκαστικών μέτρων ή η συνέχιση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης (έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού) και λοιπών μέτρων επί κινητών και ακινήτων, εφόσον η εκτέλεση αφορά μόνο ρυθμισμένα χρέη.
Ακόμη και να βγει στον πλειστηριασμό ένα ακίνητο οφειλέτη, εάν προβεί σε ρύθμιση του χρέους, ακυρώνεται η διαδικασία.
Ωστόσο, δεν προβλέπεται αναστολή των κατασχέσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων ή έχουν εκδοθεί οι σχετικές παραγγελίες κατάσχεσης, τα ποσά όμως που αποδίδονται από αυτές θα πιστώνονται σε δόση ή δόσεις της ρύθμισης, εφόσον καταβάλλονται εντός της προθεσμίας αυτών και δεν πιστώνονται σε άλλες ληξιπρόθεσμες μη ρυθμισμένες οφειλές.
Επίσης, με την υπαγωγή των οφειλών σε ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής αναστέλλεται κατά περίπτωση η ποινική διαδικασία ή αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, (φυλάκιση) όπως ισχύει ή, εφόσον άρχισε η εκτέλεσή της, διακόπτεται.
Κατασχέσεις καταθέσεων και αποδοχών
Για οφειλές άνω των 500 ευρώ, προς το δημόσιο, η εφορία προβαίνει σε κατασχέσεις κινητών, εντός του ακόλουθου πλαισίου:
1. Από ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων άνω των 1.000 και έως 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.
2. Το ¼ οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη, εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ.
3. Το 1/5 των καταβαλλόμενων ημερομισθίων.
4. Το ½ του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα.
5. Έως και το 100% των ενοικίων των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης εκμισθώνει ακίνητα.
6. Έως και το 100% των πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ. για απόλυση του οφειλέτη από την εργασία ή για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.).
7. Έως και το 100% των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ. ακινήτων, ΙΧ αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.).
8. Τα ποσά των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΓΑ.
9. Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο η αρμόδια Δ.Ο.Υ. έχει δικαίωμα να κατάσχει ποσά από τις καταθέσεις του οφειλέτη στις τράπεζες. Εξαιρούνται ορισμένα κοινωνικά επιδόματα, για τα οποία οι νομοθετικές ρυθμίσεις χορήγησής τους περιλαμβάνουν ρητή διάταξη που προβλέπει το ακατάσχετο αυτών.