Σε πολλά μέρη του κόσμου, το γλυκό νερό είναι ήδη ένας σπάνιος πόρος. Αποτελεί μόνο το 2,5% του συνολικού διαθέσιμου νερού στον πλανήτη. Και μόνο το 0,4% από αυτό είναι εύκολα προσβάσιμο για κατανάλωση από τον άνθρωπο. Από αυτό το μικρό ποσό, ένα μειούμενο ποσοστό είναι πόσιμο, εξαιτίας της ρύπανσης και της γεωργικής και βιομηχανικής χρήσης νερού. Όλα αυτά θα ήταν αρκετά άσχημα, αλλά το ότι πολλοί φορείς γλυκού νερού (ποτάμια και λίμνες) μοιράζονται από δύο ή περισσότερα παρόχθια κράτη, περιπλέκει τη διαχείρισή τους.
Το Γραφείο του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ πριν λίγα χρόνια δημοσίευσε μια έκθεση, την «Παγκόσμια Ασφάλεια Νερού» (Global Water Security), αξιολογώντας την πολιτική υδάτων σε όλο τον κόσμο. Στην έκθεση αυτή, οι συγγραφείς της δείχνουν ότι οι διεθνείς διαφωνίες για το νερό θα επηρεάσουν όχι μόνο τα συμφέροντα ασφαλείας των παρόχθιων κρατών, αλλά και εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Φυσικά, η κοινότητα των πολιτικών έχει προφητέψει από καιρό τους επικείμενους «πολέμους του νερού». Στην πραγματικότητα, ο μόνος επίσημος πόλεμος για το νερό έλαβε χώρα περίπου 4.500 χρόνια πριν. Ήταν μια σύγκρουση μεταξύ των πόλεων-κρατών Λάγκας (Lagash) και Ούμα (Umma) στο σύγχρονο Ιράκ για τον ποταμό Τίγρη. Ωστόσο, οι εντάσεις για τη χρήση του νερού μπορούν να επιδεινώσουν άλλες υφιστάμενες περιφερειακές συγκρούσεις. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να εντείνει τις ξηρασίες, τις πλημμύρες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα που θέτουν σε κίνδυνο την ποσότητα και την ποιότητα του γλυκού νερού και ως εκ τούτου ενεργεί ως πολλαπλασιαστική απειλή, κάνοντας τις επισφαλείς περιοχές επισφαλέστερες.
Οπότε, ποιες κοίτες ποταμών αποτελούν τους μεγαλύτερους κινδύνους σήμερα; Σύμφωνα με έρευνά, 24 από τις 276 διεθνείς κοίτες ποταμών στον κόσμο αντιμετωπίζουν ήδη αυξημένη μεταβλητότητα στην ποσότητα νερού. Αυτές οι 24 κοίτες, οι οποίες εξυπηρετούν συνολικά περίπου 332 εκατομμύρια ανθρώπους, βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για πολιτικές εντάσεις που σχετίζονται με το νερό.
Η πλειοψηφία των ποταμών αυτών βρίσκονται στην βόρεια και την υποσαχάρια Αφρική. Μερικά άλλα ποτάμια βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, τη νότια-κεντρική Ασία και τη Νότια Αμερική. Περιλαμβάνουν τον Ταφνά (Αλγερία και το Μαρόκο), τον Νταστ (Ιράν και Πακιστάν), τον ποταμό Κονγκό (Κεντρική Αφρική), τη λίμνη Τσαντ (Κεντρική Αφρική), τον Νίγηρα (Δυτική Αφρική), τον Νείλο (Βορειοανατολική Αφρική), και τον Τσίρα (Εκουαδόρ και Περού).
Μέχρι το 2050, επιπλέον 37 κοίτες ποταμών, που εξυπηρετούν 83 εκατομμύρια ανθρώπους, θα είναι σε υψηλό κίνδυνο να τροφοδοτήσουν πολιτικές εντάσεις. Όπως είναι η κατάσταση επί του παρόντος, ένα μεγάλο μέρος από αυτά τα ποτάμια βρίσκονται στην Αφρική.
Αλλά, σε αντίθεση με το σήμερα, οι κοίτες των ποταμών στην Κεντρική Ασία, την Ανατολική Ευρώπη, την Κεντρική Ευρώπη και την Κεντρική Αμερική θα είναι επίσης σε υψηλό κίνδυνο μέσα σε 40 χρόνια. Ορισμένες από αυτές τις περιοχές περιλαμβάνουν τον ποταμό Κουρά-Αράκς (Ιράν, Τουρκία και Καύκασος), τον Νεμάν (Ανατολική Ευρώπη), τον Ασή-Οροντές (Λίβανος, Συρία, Τουρκία) καθώς και τις λεκάνες Κατατούμπο (Κολομβία και Βενεζουέλα).