Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκαλούν την Τετάρτη και την Πέμπτη, στη Βαρσοβία, μια διεθνή διάσκεψη που σκοπό έχει να «προωθήσει ένα μέλλον ειρήνης και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή», όμως το αμερικανικό όραμα για την άσκηση μέγιστης πίεσης στο Ιράν και μιας σθεναρής υποστήριξης στο Ισραήλ δεν φαίνεται να πείθει.
Ανακοινώνοντας στις αρχές Ιανουαρίου τη διεξαγωγή αυτής της διάσκεψης, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο περηφανεύτηκε για την παρουσία «δεκάδων χωρών από όλο τον κόσμο» που θα συναντηθούν για να καταγγείλουν την «αποσταθεροποιητική επιρροή» του Ιράν στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο η πρωτοβουλία δεν προκάλεσε ενθουσιασμό, οδηγώντας την Ουάσινγκτον και τη Βαρσοβία να διευρύνουν την ατζέντα εντάσσοντας γενικότερα θέματα σταθερότητας στη Μέση Ανατολή.
Μπορεί η συνάντηση να πραγματοποιείται σε μια χώρα μέλος της ΕΕ, όμως οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν στείλει σε αυτήν χαμηλόβαθμους εκπροσώπους, με εξαίρεση τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία να θέσει το θέμα της ανθρωπιστικής κρίσης που προκλήθηκε από την επίθεση της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη.
Εμψυχωτής της διάσκεψης θα είναι ο Μάικ Πομπέο ενώ ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς θα απευθύνει ομιλία.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, δήλωσε από την πλευρά της πως είχε ανειλημμένες υποχρεώσεις. Τις ερχόμενες ημέρες θα έχει πρόγευμα εργασίας με τον Πομπέο στις Βρυξέλλες.
Ακόμη και η Πολωνία, τη χώρα που φιλοξενεί τη διάσκεψη και εξακολουθεί πάντα να επιδιώκει πιο στενές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες απέναντι στη Ρωσία, υπογράμμισε, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, πως θα συνεχίσει να υποστηρίζει, όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν που επιτεύχθηκε το 2015 και προέβλεπε την ελάφρυνση των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν με αντάλλαγμα το πάγωμα του πυρηνικού προγράμματός του.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από αυτή την «κακή» συμφωνία πέρυσι και επανέφερε τις βαριές κυρώσεις που σκοπό έχουν να προκαλέσουν ασφυξία στην ιρανική οικονομία και να περιορίσουν την περιφερειακή επιρροή της.
Το σχέδιο του Τζάρεντ Κούσνερ
Οι οπαδοί μιας σκληρής γραμμής εναντίον της Τεχεράνης θα βρίσκονται στη Βαρσοβία, κυρίως οι συμμαχικές αραβικές χώρες του Κόλπου, όπως και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Σύμφωνα με τον Νετανιάχου, το Ιράν παραμένει το κύριο θέμα της διάσκεψης: «πώς θα συνεχίσουμε να εμποδίζουμε την εδραίωσή του στη Συρία, πώς θα αντισταθούμε στην επιθετικότητά του στην περιοχή και, κυρίως, πώς θα σταματήσουμε το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα».
Στη Βαρσοβία, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται επίσης να αναφερθούν στις προτάσεις για ειρήνη ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστινίους, μια «συμφωνία του αιώνα», όπως τη χαρακτηρίζουν, που έχει προετοιμάσει ο Τζάρεντ Κούσνερ. Ο σύμβουλος και γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να μιλήσει την Πέμπτη στη διάσκεψη, μια σπάνια ευκαιρία για δημόσια εμφάνιση.
Ο σύζυγος της Ιβάνκα Τραμπ δεν πρόκειται, ωστόσο, να αποκαλύψει το σύνολο του σχεδίου του πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 9ης Απριλίου στο Ισραήλ.
Όμως και για το θέμα αυτό, ο Αμερικανός μοναχικός καβαλάρης προκαλεί εκνευρισμό. Η Παλαιστινιακή Αρχή, που έχει πληγωθεί από την αμερικανική αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, αποκάλεσε τη διάσκεψη της Βαρσοβίας «αμερικανική συνωμοσία» και αρνείται τις συνομιλίες με την Ουάσινγκτον όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υιοθετούν μια πιο ισορροπημένη πολιτική.
Το Ιράν δεν έχει προσκληθεί, η Μόσχα σνομπάρει
Το Ιράν δεν έχει προσκληθεί στη Βαρσοβία και κατέδειξε τον θυμό του καλώντας στο υπουργείο Εξωτερικών τον Πολωνό επιτετραμμένο στην Τεχεράνη. Η Ρωσία αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διάσκεψη.
Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί θα βρίσκεται την Τετάρτη στη Μόσχα. Θα συναντηθεί και πάλι με τον Ρώσο και τον Τούρκο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντίστοιχα για να συζητήσουν την κατάσταση στη Συρία, απ΄όπου η Ουάσινγκτον έχει ανακοινώσει την προσεχή αποχώρηση των στρατευμάτων της.
Σύμφωνα με τον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών, Γιάτσεκ Τσαπούτοβιτς, η διάσκεψη της Βαρσοβίας έχει σκοπό να «ξεκινήσει μια διαδικασία» για τη σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Θα ακολουθήσουν και άλλες συναντήσεις, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνονται αποφασισμένες να χρησιμοποιήσουν τη Βαρσοβία προκειμένου να επεκτείνουν τη δράση τους πέρα από τον αντι-ιρανικό συνασπισμό που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εκτιμά ο Άλι Βάεζ, διευθυντής του ιρανικού προγράμματος στο πλαίσιο της ομάδας σκέψης International Crisis Group.
«Αμφιβάλλω αν η Ουάσινγκτον θα καταφέρει να επιτύχει αυτό τον σκοπό επειδή, ακόμη κι αν κάποιοι Ευρωπαίοι συμμερίζονται τις αμερικανικές ανησυχίες που αφορούν τις περιφερειακές δραστηριότητες του Ιράν και το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του, δεν προσυπογράφουν το μονόπλευρο και μαξιμαλιστικό όραμα της Ουάσινγκτον σύμφωνα με το οποίο το Ιράν είναι η πηγή κάθε κακού στην περιοχή», εκτιμά.