Για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που δανείζονται από τράπεζες, το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Εξοφλούν τις υποχρεώσεις τους σε δόσεις, πληρώνοντας τελικά περισσότερα απ' όσα δανείστηκαν, καθώς επιβαρύνονται με τόκους.
Δεν συμβαίνει το ίδιο με το γερμανικό Δημόσιο: Αντί να πληρώνει τόκους, βγάζει και κέρδος απ' όσα δανείζεται με εκδόσεις ομολόγων! Τα επιτόκια για τα γερμανικά κρατικά ομόλογα είναι αρνητικά - δηλαδή ο αγοραστής ομολόγων όχι μόνο δεν παίρνει τόκο, αλλά πληρώνει από πάνω!
Μέχρι και τις 3 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους η έκδοση κρατικών ομολόγων απέφερε στο Δημόσιο 7 δισ. ευρώ από αρνητικούς τόκου. Με απλά λόγια: οι επενδυτές πλήρωσαν φέτος περί τα 7 δις ευρώ στη Γερμανία για να της δανείσουν χρήματα! Αυτό προκύπτει από απάντηση του υπουργείου Οικονομικών σε επερώτηση του βουλευτή της Αριστεράς Φάμπιο ντε Μάζι. Όπως αναφέρει στην απάντησή του το υπουργείο, τα απροσδόκητα έσοδα οφείλονται «στα ιστορικά εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια».
Εχουν ζήτηση αν και δεν αποδίδουν
«Χάρη στα αρνητικά επιτόκια το κράτος κερδίζει από την πώληση ομολόγων», σχολιάζει ο βουλευτής της Αριστεράς. Και παρότι τα γερμανικά ομόλογα αποφέρουν ουσιαστικά ζημίες στους αγοραστές τους, παραμένουν ιδιαίτερα δημοφιλή. Οι προσφορές των επενδυτών υπερκαλύπτουν συνήθως κατά 2 φορές την έκδοση .
Με το τριπλό ΑΑΑ από τους Οίκους Αξιολόγησης η πιστοληπτική ικανότητα της Γερμανίας θεωρείται άριστη. Τα χρεόγραφα της θεωρούνται λοιπόν ασφαλές καταφύγιο για "παρκάρισμα" χρημάτων. Ελλείψει εναλλακτικών επιλογών που να αποφέρουν κέρδος, οι επενδυτές είναι διατεθειμένοι να δανείσουν στη Γερμανία βγαίνοντας ακόμη και ζημιωμένοι.
Ενδεικτικό το γεγονός ότι η μέση απόδοση των 10ετών γερμανικών ομολόγων τις τελευταίες εβδομάδες είναι μείον 0,65%. Αυτό σημαίνει ότι όποιος αγοράσει τώρα ομόλογα αξίας 1 εκατ. ευρώ, αν τα διακρατήσει ώς τη λήξη τους θα εισπράξει περίπου 935.000. Η διαφορά (65.000 ευρώ) είναι το κέρδος που αποκομίζει το Δημόσιο - αντί να επιβαρυνθεί με τόκους.
Ο ρόλος της ΕΚΤ
Ένας από τους βασικούς λόγους του φαινομένου των αρνητικών επιτοκίων είναι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πραγματοποιεί μαζικές αγορές χρεογράφων. Με τον τρόπο αυτό αυξάνει η ζήτηση, που με τη σειρά της μειώνει τις αποδόσεις. Μέσω του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές (PSPP), η ΕΚΤ είχε αγοράσει μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο γερμανικά χρεόγραφα (κρατικά ομόλογα, χρεόγραφα κρατιδίων αλλά και ινστιτούτων) συνολικού ποσού 562 δισ. ευρώ. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν άλλα 125 δισ. ευρώ του έκτακτου -λόγω πανδημίας- προγράμματος αγοράς ομολόγων PEPP.
«Η ΕΚΤ κάνει τη δουλειά της και κρατά χαμηλά τα επιτόκια για τις χώρες της Ευρωζώνης», σχολιάζει ο ντι Μάζι. «Το ύψος των επιτοκίων είναι ιστορικά χαμηλό και το ποσοστό του χρέους χαμηλότερο σε σχέση με τα επίπεδα της οικονομικής κρίσης. Μπορούμε να επωφεληθούμε από τα χρέη. Με αυτά τα δεδομένα η επιστροφή στο "χρεόφρενο" (σσ. συνταγματικά κατοχυρωμένο πλαφόν στον νέο δανεισμό του γερμανικού Δημοσίου) θα συνιστούσε οικονομικό παραλογισμό».
Λόγω πανδημίας η Γερμανία δανείστηκε φέτος το ποσό ρεκόρ των 406,5 δισ. ευρώ από τις αγορές. Η παρούσα κρίση προκαλεί φορολογική τρύπα πολλών δισεκατομμυρίων, ενώ την ίδια ώρα η κυβέρνηση δαπανά τεράστια ποσά για να στηρίξει την οικονομία και να περιορίσει τις συνέπειες της πανδημίας. Η έκδοση των νέων ομολόγων έχει στόχο να καλύψει τη διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών. Παράλληλα όμως πρέπει να εξυπηρετηθούν και παλιά δάνεια ύψους 248 δισ. ευρώ.
Με πληροφορίες από τη Deutsche Welle
