Ακόμη πιο σφιχτός γίνεται ο ηλεκτρονικός κλοιός για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής των επαγγελματιών, καθώς το υπουργείο Οικονομικών καθιερώνει υποχρεωτική σύνδεσή τους στο σύστημα υπηρεσιών άμεσης πληρωμής IRIS, ώστε να περιορισθεί η χρήση μετρητών στις συναλλαγές.
Με βάση τη σχετική ρύθμιση του νομοσχεδίου που παρουσιάσθηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο από τον Κωστή Χατζηδάκη, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι υποχρεούνται να συνδέσουν τον επαγγελματικό τους λογαριασμό με σύστημα άμεσων πληρωμών, όπως επίσης να δέχονται άμεση πληρωμή από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τους το ζητήσει.
Η αναφορά σε σύστημα άμεσων πληρωμών είναι γενική, αλλά «φωτογραφίζει» το σύστημα IRIS, το μοναδικό ως τώρα σύστημα άμεσων πληρωμών της ελληνικλής αγοράς, που δημιουργήθηκε από συνεργασία των τραπεζών.
Σύμφωνα με την προωθούμενη ρύθμιση, οι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι δεν θα μπορούν να αρνηθούν πλήρωμή τους μέσω του IRIS. Ειδικότερα, τα φυσικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με άλλο φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες (ελεύθερο επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενο) δικαιούνται να ζητήσουν να γίνει η πληρωμή μέσω συστήματος άμεσων πληρωμών.
Η χρήση του IRIS θα γενικευθεί ακόμη περισσότερο στις συναλλαγές, ώστε να περιορισθούν οι συναλλαγές σε μετρητά που διευκολύνουν τη φοροδιαφυγή, καθώς προβλέπεται στο νομοσχέδιο ότι θα είναι υποχρεωτική η χρήση του από τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, ορίζεται ότι οι επιχειρήσεις στις οποίες είναι σήμερα υποχρεωτική η αποδοχή πληρωμών με κάρτες, στο εξής θα υποχρεούνται να δέχονται και τα συστήματα άμεσης πληρωμής. Η υποχρέωση αυτή θα ισχύσει από 1.12.2024, προκειμένου να αναπτυχθεί η κατάλληλη υποδομή.
Το μόνο... λεπτό σημείο που έχει μείνει αδιευκρίνιστο είναι αν θα χρεώνονται προμήθειες για τις συναλλαγές μέσω του IRIS. Σήμερα, αυτές οι συναλλαγές διεκπεραιώνονται σε δευτερόλεπτα (εξου και ο ορισμός «άμεσες πληρωμές»), όταν πρόκειται για μεταφορές χρημάτων μεταξύ ιδιωτών, στην ίδια ή σε άλλη τράπεζα και για ποσά μέχρι 500 ευρώ ημερησίως.
Όμως, στις συναλλαγές που αφορούν εξόφληση οφειλής σε επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους ή, αργότερα, σε επιχειρήσεις, οι τράπεζες εκτιμάται ότι θα επιβάλλουν προμήθεια στην πλευρά του εμπόρου, η οποία όμως θα είναι αρκετά χαμηλότερη από τις προμήθειες που επιβάλλονται στις συναλλαγές μέσω POS. Για τις τράπεζες αυτό θα είναι επωφελές, καθώς η προμήθεια αυτή θα πηγαίνει στις ίδιες, ενώ για τις συναλλαγές με POS υπάρχουν επιβαρύνσεις από τα διεθνή συστήματα πληρωμών (VISA, Mastercard).
Σε κάθε περίπτωση, η καθιέρωση των υποχρεωτικών συναλλαγών με IRIS θα δημιουργήσει πρόσθετη πίεση να δέχονται ηλεκτρονικές πληρωμές σε επαγγελματίες που προτιμούν τα μετρητά και καταλήγουν να δηλώνουν εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ στην εφορία, ώστε να χτυπηθεί η φοροδιαφυγή.