Η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα απαγορεύσει τη χρήση συνθετικών φυτοφαρμάκων μπορεί να γίνει η Ελβετία, μετά το αυριανό (13 Ιουνίου) δημοψήφισμα, το οποίο οι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας ευελπιστούν να πυροδοτήσει ανάλογες απαγορεύσεις και αλλού.
Σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο στο Μπουτάν ισχύει η πλήρης απαγόρευση της χρήσης συνθετικών φυτοφαρμάκων, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της πρωτοβουλίας, που θέλουν να καταστήσουν εκτός νόμου τη χρήση προϊόντων, τα οποία παρασκευάζονται από εταιρείες κολοσσούς στον τομέα των αγροχημικών, όπως η ελβετική Syngenta και οι γερμανικές Bayer και BASF.
Οι υποστηρικτές της απαγόρευσης διατείνονται ότι τα συνθετικά προϊόντα προκαλούν σοβαρά προβλήματα υγείας και μειώνουν την βιοποικιλότητα.
Οι κατασκευαστές αντιτείνουν ότι τα φυτοφάρμακα ελέγχονται ενδελεχώς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια και ότι χωρίς αυτά θα μειωνόταν η απόδοση των καλλιεργειών.
Μια άλλη πρωτοβουλία, που θα τεθεί στο δημοψήφισμα την ίδια ημέρα, στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού και της τροφής στην Ελβετία σταματώντας τις άμεσες επιδοτήσεις προς τους αγρότες, οι οποίοι χρησιμοποιούν συνθετικά φυτοφάρμακα και αντιβιοτικά στα ζώα τους.
Η Ελβετία είναι απολύτως διχασμένη εξαιτίας ενός ασυνήθιστα έντονου διαλόγου για το ζήτημα αυτό και αναμένεται ότι η επικράτηση του ναι ή του όχι θα είναι οριακή.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Tamedia έδειξε ότι το 48% των ψηφοφόρων τάσσεται υπέρ της πρωτοβουλίας του πόσιμου νερού και το 49% υπέρ της απαγόρευσης της χρήσης φυτοφαρμάκων.
Αν υιοθετηθούν οι προτάσεις, δίνεται στους αγρότες έως και δέκα χρόνια περιθώριο για να πραγματοποιήσουν την μετάβαση, η οποία θα επιτρέψει στην Ελβετία να γίνει πρωτοπόρος στα βιολογικά τρόφιμα, ενώ θα αποτελέσει παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο, όπως είπε ο Ελβετός οινοπαραγωγός Ρολάν Λεντς.
"Το καθαρό νερό, ένα από τα θεμέλια της ζωής, κινδυνεύει", λέει ο Λεντς, ένας οινοπαραγωγός που χρησιμοποιεί βιολογικές μεθόδους και ο αμπελώνας του οποίου περιστοιχίζεται από αγρότες που αντιτίθενται στην πρωτοβουλία.
Η Syngenta, η οποία έχει κεντρικά γραφεία στην Ελβετία και είναι ιδιοκτησίας της εταιρείας China National Chemical Corporation, αντιτίθεται και στις δύο πρωτοβουλίες, λέγοντας ότι μια απαγόρευση θα μείωνε τις σοδειές κατά έως και 40%.
"Οι συνέπειες της μη χρήσης τους είναι σαφείς: λιγότερα τοπικά προϊόντα, υψηλότερες τιμές και περισσότερες εισαγωγές. Αυτό δεν είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών ούτε είναι προς το συμφέρον του περιβάλλοντος", είπε ένας εκπρόσωπος της Syngenta.
Η ΖΩΗ ΣΕ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ
Η πρωτοβουλία για καθαρό νερό προβλέπει επίσης ότι οι αγρότες θα σταματήσουν να χρησιμοποιούν εισαγόμενες ζωοτροφές, θα περιορίσουν τον αριθμό των αγελάδων, των χοίρων και των πουλερικών στην Ελβετία μαζί με την κοπριά που παράγουν και η οποία μπορεί να μολύνει το πόσιμο νερό.
"Έχουν πλασάρει στον κόσμο μια ρομαντική εικόνα της αγροτικής ζωής στην Ελβετία, η οποία απέχει πολύ από την πραγματικότητα", λέει ο Πασκάλ Σαϊβίλερ, ένας υποστηρικτής της εκστρατείας για καθαρό νερό, που εκτιμά ότι ένα εκατομμύριο Ελβετοί πίνουν μολυσμένο νερό.
Η Ένωση Ελβετών Αγροτών ανακοίνωσε ότι πολλά από τα μέλη της αισθάνονται ότι η ζωή τους βρίσκεται υπό πολιορκία.
"Πολλοί άνθρωποι στις πόλεις θεωρούν ότι, αν έχουν δύο ντομάτες να φυτρώνουν στο μπαλκόνι του διαμερίσματός τους, αντιλαμβάνονται την γεωργία", δήλωσε ο Μάρτιν Χάαμπ, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτών Ζυρίχης.
"Θυμάμαι πριν από 200 χρόνια, όταν δεν μπορούσαμε να προστατεύσουμε τα φυτά και τα ζώα μας και υπήρχε πείνα στην Ελβετία και σε όλη την Ευρώπη", συνεχίζει ο Χάαμπ.
Ο γιός του, ο Ντομινίκ, ο οποίος έχει ένα βουστάσιο έξω από τη Ζυρίχη, είπε ότι οι επιπτώσεις για την αγροτική οικονομία θα είναι βαριές, με τις τοπικές επιχειρήσεις να έχουν επίσης πληγεί από μια μείωση στον αριθμό των ζώων για να συμβαδίζει με τους περιορισμούς στις ζωοτροφές.
Ο οινοπαραγωγός Λεντς, ωστόσο, είπε ότι η συνέχιση της χρήσης φυτοφαρμάκων είναι "καθαρή τρέλα", ειδικά όταν υπάρχει η δυνατότητα χρήσης μεθόδων όπως η καλλιέργεα φρούτων με σκληρότερη φλούδα ώστε να είναι ανθεκτικά στους μύκητες.
"Με ένα 'ναι' στο δημοψήφισμα και για τις δύο πρωτοβουλίες θα μπορέσουμε επιτέλους να βγούμε από την εποχή των χημικών και να περάσουμε στην εποχή της βιολογικής καλλιέργειας", καταλήγει.