Μέχρι πρόσφατα μόλις μερικές δεκάδες ήταν οι Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) και κοινωφελών φορέων που είχαν εγγραφεί στις δύο ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που λειτουργεί το υπουργείο Εσωτερικών εδώ και 10 μήνες. Τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο, παρατηρείται…συνωστισμός εγγραφών, καθώς εγκύκλιος της υφυπουργού Εσωτερικών Βιβής Χαραλαμπογιάννη υπενθύμισε τα οφέλη που θα έχουν οι «χαρτογραφημένες» μη κρατικές, μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που ιδρύονται και δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο των μη κυβερνητικών οργανώσεων, το υπουργείο Εσωτερικών, τον Οκτώβριο του 2023, έθεσε σε λειτουργία μια νέα εφαρμογή για την καταγραφή και διαφάνεια των Ο.Κοι.Π., η οποία είναι προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr και στη διεύθυνση okoip.gov.gr.
Η εφαρμογή περιλαμβάνει δύο βάσεις δεδομένων - τη Δημόσια Βάση Δεδομένων και το Ειδικό Μητρώο - όπου τα κοινωφελή ιδρύματα που στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία δηλώνουν στοιχεία για την ίδρυσή τους, όργανα διοίκησης, τη λειτουργία τους και τις κρατικές χρηματοδοτήσεις που λαμβάνουν.
Οι Ο.Κοι.Π που επιλέγουν να καταχωριστούν σε αυτές, έχουν πρόσβαση στη διεκδίκηση κρατικών χρηματοδοτήσεων και φορολογικές απαλλαγές προς ενίσχυση της κοινωφελούς δράσης τους.
Η διαφορά μεταξύ των δύο βάσεων δεδομένων, έγκειται στο είδος και τον αριθμό των απαιτούμενων δικαιολογητικών, το ύψος των εν δυνάμει κρατικών χρηματοδοτήσεων στο οποίο αποκτάται δικαίωμα διεκδίκησης και το εύρος των φορολογικών κινήτρων από τα οποία επωφελούνται οι εγγεγραμμένες οργανώσεις και φορείς.
Συγκεκριμένα, η εγγραφή στη Δημόσια Βάση Δεδομένων παρέχει πρόσβαση στη διεκδίκηση κρατικών χρηματοδοτήσεων έως 50.000 ευρώ ετησίως και φορολογικές ελαφρύνσεις όπως η απαλλαγή από τον ειδικό φόρο ακινήτων και από τον ΦΠΑ για την παροχή υπηρεσιών και την παράδοση αγαθών με την ευκαιρία εκδηλώσεων. Η καταχώριση στη Δημόσια Βάση Δεδομένων γίνεται μία φορά, με την υποβολή σχετικής αίτησης στην εφαρμογή, την επισύναψη των απαιτούμενων δικαιολογητικών και την καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 20 ευρώ.
Αντίστοιχα, η καταχώρηση στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί περισσότερα δικαιολογητικά (αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας, έκθεση ελέγχου ορκωτού λογιστή), αλλά προσφέρει περαιτέρω οφέλη στις εγγεγραμμένες Ο.Κοι.Π. Το ύψος των διεκδικούμενων κρατικών χρηματοδοτήσεων, ενώ δεν είναι ευκαταφρόνητα τα επιπλέον φορολογικά κίνητρα που παρέχονται, όπως η μείωση φόρου κατά 40% επί των δωρεών, ο μη υπολογισμός τεκμαρτού εισοδήματος για τους παραχωρούντες ακίνητα και η απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ και τέλη κυκλοφορίας οχημάτων των εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π. Η αρχική εγγραφή στο Ειδικό Μητρώο απαιτεί την καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ύψους 200 ευρώ, ενώ προβλέπεται ετήσια ανανέωση της εγγραφής κατόπιν καταβολής αντίστοιχου παραβόλου ύψους 50 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι όταν μία Ο.Κοι.Π εγγράφεται στο Ειδικό Μητρώο καταχωρίζεται αυτομάτως και στη Δημόσια Βάση Δεδομένων. Αντιθέτως, η καταχώριση μιας Ο.Κοι.Π στη Δημόσια Βάση Δεδομένων δεν σημαίνει την αυτόματη ένταξή της στο Ειδικό Μητρώο.
Μέχρι προ ολίγων ημερών το ενδιαφέρον για καταχώριση στην εφαρμογή ήταν υποτονικό, εάν ληφθεί υπόψη ότι στη Δημόσια Βάση Δεδομένων είχαν εγγραφεί 55 οργανώσεις και στο Ειδικό Μητρώο μόλις 20.
Η έκδοση της σχετικής εγκυκλίου φαίνεται πως κινητοποίησε τους ενδιαφερόμενους με αποτέλεσμα μέχρι την Παρασκευή οι καταχωρίσεις να έχουν υπερβεί τις 710 και τις 630 αντίστοιχα.
Δυνατότητα υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης για εγγραφή έχουν όλοι οι κοινωφελείς φορείς και συγκεκριμένα οι Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.), δηλαδή οι εθελοντικές οργανώσεις με τη νομική μορφή είτε σωματείου είτε Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, οι επιτροπές εράνων, τα κοινωφελή ιδρύματα, καθώς και τα σωματεία γενικού σκοπού που εποπτεύονται και ελέγχονται από τις Περιφέρειες.
Η αρμόδια κρατική υπηρεσία (Διεύθυνση Ο.Κοι.Π. και Κοινωφελών Φορέων του υπουργείου Εσωτερικών) αναζητεί αυτεπαγγέλτως πιστοποιητικό ποινικού μητρώου από το οποίο προκύπτει ότι κανένα μέλος από τα όργανα διοίκησης της εγγεγραμμένης Ο.Κοι.Π. δεν έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για οποιοδήποτε κακούργημα ή για τα πλημμελήματα της κλοπής, υπεξαίρεσης, απάτης, εκβίασης, πλαστογραφίας, δωροδοκίας, απιστίας, παράβασης καθήκοντος, ψευδούς βεβαίωσης, νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες κ.λπ.
Οι εγγεγραμμένοι φορείς, για κάθε κρατική χρηματοδότηση που θα λαμβάνουν, είναι υποχρεωμένες να γνωστοποιούν τον φορέα και το ύψος της χρηματοδότησης, αλλά και για το πού ξόδεψαν τα χρήματα.
Η εγγραφή στις συγκεκριμένες βάσεις δεδομένων έχει υψηλό βαθμό απαιτήσεων και συνιστά εχέγγυο διαφάνειας, υποστηρίζουν στο υπουργείο Εσωτερικών και επισημαίνουν ότι η ελεύθερη πρόσβαση στο κοινό επιτρέπει την ενημέρωση οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου για την εγγραφή μιας Ο.Κοι.Π προκειμένου για παράδειγμα να συνεργαστεί μαζί της, να προβεί σε δωρεά προς αυτήν κ.λπ.