Έκθετοι στην παγίδα των τεκμηρίων θα είναι όλοι οι φορολογούμενοι από το 2020 και μετά, καθώς με την αύξηση του ποσοστού των υποχρεωτικών ηλεκτρονικών αγορών, μειώνεται το ποσό που θα μπορούν να επικαλεστούν για ανάλωση κεφαλαίου.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι συγκεκριμένες δαπάνες, που δηλώνονται, αφαιρούνται από το εισόδημα του φορολογούμενου, εάν αυτός, χρειαστεί αργότερα, για να καλύψει τεκμήρια, να επικαλεστεί εισοδήματα των προηγουμένων οικονομικών ετών. Η επίκληση εισοδημάτων προηγουμένων ετών είναι ένας από τους τρόπους για την κάλυψη τεκμηρίων. Πρόκειται για τη «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» με την οποία μπορεί να καλύψει την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20, 30 ή και περισσότερα χρόνια, εφόσον βέβαια υπήρχαν.
Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να αθροίσει όλα τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες (π.χ. μετοχών) κ.λπ., τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή άλλα εισοδήματα όπως εφάπαξ παροχές ασφαλιστικών ταμείων, κέρδη από λαχεία, δωρεές.
Από το άθροισμα που θα προκύψει, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).
Το ποσό που θα απομείνει είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να επικαλεστεί για να καλύψει τη διαφορά τεκμηρίων.
Aν κάποιος φορολογούμενος δεν έχει τεκμαρτές δαπάνες (αυτοκίνητο, κύρια κατοικία κτλ), η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να προσδιορίσει τις δαπάνες του βάσει της κοινωνικής, οικονομικής και οικογενειακής του κατάστασης. Συνεπώς, ο αρμόδιος Έφορος μπορεί από το εισόδημα να αφαιρέσει τις δαπάνες των κωδικών 049-050 (δηλαδή τις e-αγορές), κατά τον προσδιορισμό του διαθέσιμου κεφαλαίου του έτους.
Στο πλαίσιο αυτό, μειώνεται το εισόδημα των προηγουμένων ετών το οποίο μπορεί να επικαλεστεί ως «ανάλωση κεφαλαίου», για να καλύψει το τεκμήριο ενός έτους.
Η παγίδα
Μέχρι και φέτος οι ελάχιστες e-δαπάνες που πρέπει να συγκεντρώσει και να δηλώσει κάθε φορολογούμενος μέχρι και το 2019 προέκυπταν από την ακόλουθη κλίμακα:
- 10% του ετήσιου εισοδήματός του, πραγματικού ή τεκμαρτού, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ.
- 15% για το τμήμα του εισοδήματος από 10.001 έως και 30.000 ευρώ και
- 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, με το μέγιστο ποσό των αποδείξεων, να είναι μέχρι 34.000 ευρώ, για τους έχοντες εισοδήματα άνω των 160.000 ευρώ.
Το μέγιστο ποσοστό κάλυψης των δαπανών ήταν το 18,75%, ενώ είναι πολύ μικρή η πίεση που ασκείται στα χαμηλά εισοδήματα.
Με την αύξηση του ελάχιστου ποσοστού ηλεκτρονικών αγορών στο 30% επί του εισοδήματος, η πίεση στα νοικοκυριά αυξάνεται σημαντικά, ειδικά για τα μικρομεσαία εισοδήματα. Ειδικότερα:
- Για εισόδημα 5.000 ευρώ, μέχρι φέτος χρειάζονταν ηλεκτρονικές αγορές ύψους 500 ευρώ και από το 2020 θα απαιτούνται αποδείξεις 1.500 ευρώ.
- Για εισόδημα 8.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 800 ευρώ, και από το 2020 αυξάνεται σε 2.400 ευρώ.
- Για εισόδημα 10.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 1.000 ευρώ, και από το 2020 θα είναι 3.000 ευρώ.
- Για εισόδημα 15.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 1.750 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 4.500 ευρώ.
- Για εισόδημα 20.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 2.500 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 6.000 ευρώ.
- Για εισόδημα 30.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 4.000 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 9.000 ευρώ.
- Για εισόδημα 40.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 6.000 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 12.500 ευρώ.
- Για εισόδημα 50.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 8.000 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 15.000 ευρώ.
- Για εισόδημα 60.000 ευρώ το ελάχιστο ποσό των αποδείξεων ήταν 10.000 ευρώ, το οποίο αυξάνεται σε 18.000 ευρώ.
Παράδειγμα
Φορολογούμενος που έχει εισόδημα 8.000 ευρώ, για το 2019 πρέπει να δηλώσει ελάχιστες δαπάνες με ηλεκτρονικές αγορές ή με χάρτινες αποδείξεις, ύψους 800 ευρώ. Για τη χρήση 2020, όμως με το ίδιο εισόδημα θα πρέπει να δηλώσει ελάχιστες δαπάνες ύψους 2.400 ευρώ.
Σε ένα επόμενο έτος όταν χρειαστεί να καλύψει τεκμήρια και να επικαλεστεί εισοδήματα παλαιότερων ετών, από το φορολογικό έτος 2019 θα του αφαιρεθεί το ποσό των 800 ευρώ, ενώ για το έτος 2020, θα του αφαιρεθεί ποσό ύψους 2.400 ευρώ και θα απομείνει μικρότερο ποσό για την επίκληση στο μέλλον εισοδημάτων παλαιοτέρων ετών για την κάλυψη των τεκμηρίων.