Από κυβερνητικές αποφάσεις και επιλογές σχετικά με την προμήθεια των 4 φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού φαίνεται ότι θα εξαρτηθούν τελικά η τύχη και το ιδιοκτησιακό μέλλον των Ναυπηγείων Σακαραμαγκά, που μπορεί να καταστούν επιχείρηση στρατηγικής σημασίας για τις αμυντικές προμήθειες και τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας, προσθέτοντας παράλληλα ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή.
Με την προκήρυξη δύο διεθνών πλειοδοτικών διαγωνισμών ξεκίνησε την Παρασκευή μία ακόμη προσπάθεια πώλησης-ιδιωτικοποίησης του μεγάλου ναυπηγοεπισκευαστικού συγκροτήματος και κορυφώνεται η μάχη παρασκηνίων που βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο 18μηνο σε πολλά επίπεδα – επιχειρηματικό, πολιτικό και διπλωματικό.
Η έκβαση του εγχειρήματος συναρτάται με μεγάλες αμυντικές προμήθειες και με την εξέλιξη της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας, ενώ οι τελικές αποφάσεις όσον αφορά την προμήθεια φρεγατών εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν διμερείς σχέσεις της χώρας μας με ευρωπαϊκές χώρες που διεκδικούν κομμάτι της μεγάλης πίτας.
Πέραν του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, η “τύχη” του μεγάλου ναυπηγοεπισκευαστικού συγκροτήματος αποκτά και γεωπολιτική διάσταση, καθώς ο βασικός διεκδικητής του είναι επιχειρηματικό σχήμα όπου συμμετέχει αμερικανικός κρατικός φορέας (DFC), που χρηματοδοτεί επενδυτικά σχέδια συναρτώμενα με γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ.
Αναθέσεις, συμπαραγωγή και εξαγορά
Επιδιώκοντας να αποσπάσουν μεγάλο κομμάτι της πίτας του ελληνικού εξοπλιστικού προγράμματος και να δημιουργήσουν μία ναυπηγοεπισκευαστική “τρίαινα” υπό τον έλεγχο τους στην Ανατολική Μεσόγειο, οι Αμερικανοί επανέρχονται με βελτιωμένες προτάσεις, που συνδυάζουν την προμήθεια φρεγατών με τη διάσωση-εξυγίανση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά- Ελευσίνας και τη συμμετοχή τους σε προγράμματα συμπαραγωγής.
Προσφέρουν ουσιαστικά λύση στον γρίφο που ταλανίζει πέραν της 10ετίας τις ελληνικές κυβερνήσεις, οι οποίες με “ενέσεις” κρατικού χρήματος προσπάθησαν και προσπαθούν να κρατήσουν “ζωντανό” έναν σημαντικό για την οικονομία κλάδο, με χιλιάδες εργαζόμενους.
Ισως δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι νέοι διαγωνισμοί για τον Σκαραμαγκά ξεκίνησαν ταυτόχρονα με την έναρξη της τελικής διαδικασίας επιλογής φρεγατών και λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη στην Αθήνα Αμερικανών αξιωματούχων, που παρουσίασαν στην ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία τις βελτιωμένες προτάσεις της Ουάσιγκτον, με έμφαση στη συμπαραγωγή και την εξαγορά-διάσωση-εξυγίανση των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνας. Το θέμα συζητήθηκε διεξοδικά και σε συναντήσεις του Αμερικανού πρέσβυ Τζέφρι Πάιατ με τον υπουργό Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη.
Την Παρασκευή, ταυτόχρονα με τη δημοσίευση της προκήρυξης των διαγωνισμών, συνεδρίαζε το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο του Πολεμικού Ναυτικού, προκειμένου να οριστικοποιήσει την εισήγηση του για την επιλογή φρεγατών. Χθες πήραν τη σκυτάλη ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και η στρατιωτική ηγεσία, μεταβαίνοντας στο Μαξίμου για να παρουσιάσουν στον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη μια επιχειρησιακή αξιολόγηση των φρεγατών που έχουν προταθεί από επτά χώρες (ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Μ. Βρετανία, Ιταλία και Ισπανία).
Δύσκολη εξίσωση
Οι εισηγήσεις των στρατιωτικών αφορούν μόνο το επιχειρησιακό σκέλος, δηλαδή τις δυνατότητες των φρεγατών σε σχέση με τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού μας. Δεν υπεισέρχονται στο οικονομικό σκέλος των προσφορών – συνολικό κόστος, τρόπος πληρωμής, συμπαραγωγή, αντισταθμιστικά κλπ.
Το θέμα βρίσκεται πλέον στα χέρια του πρωθυπουργού, ο οποίος καλείται να λύσει μια δύσκολη “εξίσωση”, λαμβάνοντας υπόψη εξοπλιστικές ανάγκες, κόστος αγοράς και τρόπο αποπληρωμής των φρεγατών, διατήρηση ισορροπιών με ενδιαφερόμενες χώρες και δυνατότητες συμμετοχής των ελληνικών ναυπηγείων σε προγράμματα συμπαραγωγής των φρεγατών (αμερικανική πρόταση).
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί ως βασικό κριτήριο επιλογής τη συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων στις εργασίες ναυπήγησης - πόσα χρήματα από τη συνολική δαπάνη θα καταλήξουν σε ελληνικές επιχειρήσεις που θα συμμετέχουν σε προγράμματα συμπαραγωγής ή θα αναλάβουν υπεργολαβίες.
Με το κριτήριο αυτό αποκτούν προβάδισμα οι Αμερικανοί, οι οποίοι προτείνουν διακυβερνητική συμφωνία για συμπαραγωγή τουλάχιστον δύο φρεγατών από τη Lockheed Martin και ελληνικά ναυπηγεία. Στο σχεδιασμό τους πάντως προβλέπεται ότι αν οι ΗΠΑ πάρουν "πακέτο" την παραγγελία, το πρώτο σκάφος θα ναυπηγηθεί στα ιταλικα ναυπηγεία Fincantieri.
Οι αποφάσεις πρέπει να “τρέξουν” παράλληλα με την εξέλιξη του διαγωνισμού για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, όπου αμερικανικά οικονομικά συμφέροντα και γεωπολιτικοί σχεδιασμοί βρίσκονται “απέναντι” σε ελληνικά εφοπλιστικά συμφέροντα.
Οι διεκδικητές
Αντίπαλοι σ' αυτή τη μάχη είναι οι επιχειρηματικοί όμιλοι Ξενοκώστα/DFC και Northstar/Πριόβολου.
Ο πρώτος – που έχει εξαγοράσει ήδη μέσω της εταιρείας Onex το Νεώριον Σύρου και ολοκληρώνει τη διαδικασία απόκτησης των Ναυπηγείων Ελευσίνας – κινείται με την υποστήριξη της Ουάσιγκτον, συνεργαζόμενος στην υλοποίηση αμερικανικών σχεδίων για τον έλεγχο του ελληνικού ναυπηγοεπισκευαστικού δυναμικού, των λιμανιών Αλεξανδρούπολης-Καβάλας, τη δημιουργία τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη κλπ.
Η Northstar του εφοπλιστή Θεόφιλου Πριόβολου που εδρεύει στην Ελβετία, φαίνεται να εκπροσωπεί καθαρά επιχειρηματικά συμφέροντα.
Ενημερώνοντας τους εκπροσώπους των εργαζομένων στο ναυπηγείο, οι ειδικοί διαχειριστές γνωστοποίησαν ότι εμφανίστηκε και τρίτος υποψήφιος επενδυτής, που ενδιαφέρεται και για τα δύο “κομμάτια” των ναυπηγείων.
Επισημαίνεται ότι οι πρώτοι διαγωνισμοί είχαν αποβεί άγονοι. Για το “στρατιωτικό” σκέλος η North Star είχε προσφέρει 15,1 εκατ. ευρώ, ποσό που κρίθηκε μη αποδεκτή από το συμβούλιο των πιστωτών του ναυπηγείου. Για το “εμπορικό” κομμάτι που είχε οριστεί κατώτατο τίμημα 55 εκατ. ευρώ, δεν εμφανίστηκε κανένας ενδιαφερόμενος. Τώρα το μίνιμουμ τίμημα ορίζεται σε 30,7 εκατ. ευρώ.
