Στα.... θρανία για επιμόρφωση θα χρειαστεί να γυρίσουν οι καταναλωτές για να μπορέσουν να κινηθούν στον νέο λαβύρινθο των τιμολογίων του ρεύματος, που θα εφαρμοσθούν από την 1η Ιανουαρίου. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προσπάθησε να «ντριπλάρει» τη ρήτρα αναπροσαρμογής που θα επανέλθει μετά την προσωρινή αναστολή της, δημιουργώντας ένα νέο Ειδικό Τιμολόγιο, ενώ οι πάροχοι ετοιμάζονται να παρουσιάσουν τα νέα τους προϊόντα σταθερής και κυμαινόμενης τιμολόγησης, για να προσελκύσουν καταναλωτές μακριά από το Ειδικό Τιμολόγιο.
Το Ειδικό Τιμολόγιο προορίζεται να αποτελέσει, στην πραγματικότητα, το βασικό τιμολόγιο της αγοράς, όπου θα συγκεντρωθούν και οι περισσότεροι καταναλωτές. το Ειδικό Τιμολόγιο θεσπίζεται, όπως τονίζει το υπουργείο, «προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανατιμητικοί κίνδυνοι από την επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την πτώση των τιμών».
Πίσω από το Ειδικό Τιμολόγιο κρύβεται ένας αυτοματισμός, που θα ενεργοποιηθεί από την 1η Ιανουαρίου: όσοι καταναλωτές δεν θελήσουν να συνάψουν κάποια σύμβαση για να ενταχθούν σε ένα από τα νέα τιμολόγια των προμηθευτών αυτόματα θα μεταπέσουν στο Ειδικό Τιμολόγιο. Αυτό θα λειτουργεί με τρόπο που θυμίζει σε πολλά σημεία το ισχύον σήμερα, έκτακτο μοντέλο της λιανικής αγοράς, όπου δεν ισχύει ρήτρα αναπροσαρμογής και οι πάροχοι κάθε μήνα ανακοινώνουν τις τιμές τους, ενώ οι καταναλωτές μπορούν ανά πάσα στιγμή να μετακινηθούν σε διαφορετικό πάροχο.
Το Ειδικό Τιμολόγιο θα ανακοινώνεται επίσης από τους παρόχους κάθε μήνα και οι τιμές θα δημοσιεύονται σε ενιαίο πίνακα από τη Ρυθμιστική Αρχή, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να τις συγκρίνει σχετικά εύκολα. Ρήτρα αναπροσαρμογής που θα μπορεί να προκαλεί εκπλήξεις στο άνοιγμα του λογαριασμού δεν θα υπάρχει στο Ενιαίο Τιμολόγιο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν αναπροσαρμογές. Κάθε μήνα θα γίνεται μια αναπροσαρμογή για τον επόμενο μήνα, με βάση ένα μηχανισμό διακύμανσης, ο οποίος σήμερα δεν είναι γνωστός, αφού στη νομοθετική ρύθμιση που κατατέθηκε προβλέπεται ότι οι «λεπτομέρειες» θα καθορισθούν με υπουργική απόφαση.
Ουσιαστικά, ο πάροχος θα έχει τη δυνατότητα να διορθώνει την τιμολόγηση όχι στον λογαριασμό που έχει ήδη εκδοθεί, αλλά σε επόμενο λογαριασμό, ώστε να μην βγαίνει χαμένος αν δεν έχει προβλέψει σωστά τις τιμές χονδρικής και τα άλλα βασικά στοιχεία κόστους του ρεύματος.
Το άμεσο πρόβλημα που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι καταναλωτές, ειδικά από τη στιγμή που το μάρκετινγκ των εταιρειών θα αρχίσει να παρουσιάζει και άλλα προϊόντα σταθερού ή κυμαινόμενου τιμολογίου, είναι να καταφέρουν να αποφασίσουν αν τους συμφέρει περισσότερο να μείνουν αδρανείς και να περάσουν αυτόματα στο Ειδικό Τιμολόγιο, ή αν θα επιλέξουν κάποιο από τα νέα προϊόντα, πολλά από τα οποία θα έχουν ενσωματώσει ρήτρα αναπροσαρμογής, αλλά θα προσφέρονται με ελκυστικές βασικές τιμές.
Υπενθυμίζεται ότι η ΡΑΑΕΥ αποφάσισε ότι το νέο σύστημα τιμολόγησης, που θα εφαρμοσθεί από τον Ιανουάριο, θα είναι τρίχρωμο: θα υπάρχουν, δηλαδή, τρία διαφορετικά τιμολόγια με χρωματική σήμανση (μπλε, πράσινο, πορτοκαλί):
- Σήμανση με μπλε χρώμα θα έχουν τα σταθερά τιμολόγια. Αυτά δεν θα κρύβουν, όπως είναι ευνόητο, εκπλήξεις για τους καταναλωτές, όμως τα σταθερά τιμολόγια αναμένεται ότι θα είναι ακριβότερα από τα κυμαινόμενα, για να καλύπτεται το πιθανό κόστος των παρόχων από αλλαγές των συνθηκών της αγοράς.
- Πράσινο χρώμα θα έχουν τα κυμαινόμενα τιμολόγια: α) Στην πρώτη κατηγορία τιμολογίων, η τιμή χρέωσης θα υπολογίζεται εκ των προτέρων και θα προκύπτει είτε από υπολογιστικό τύπο που συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς, που εκκαθαρίζονται πριν από την έναρξη του μήνα κατανάλωσης, είτε από συνδυασμό σταθερής χρέωσης προμήθειας και μηχανισμού διακύμανσης, που εκκαθαρίζεται πριν από τον μήνα κατανάλωσης. β) Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται τα τιμολόγια όπου η τιμή χρέωσης θα υπολογίζεται εκ των υστέρων, δηλαδή θα προκύπτει από μηχανισμό διακύμανσης συνδεδεμένο με τις χονδρεμπορικές τιμές που εκκαθαρίζονται το αργότερο δύο μήνες μετά τον μήνα κατανάλωσης, είτε από συνδυασμό σταθερής χρέωσης και μηχανισμού διακύμανσης, που εκκαθαρίζεται κι αυτός δύο μήνες μετά τον μήνα κατανάλωσης. γ) Η τρίτη κατηγορία θα είναι μικτής τιμολόγησης, με τιμή χρέωσης που ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του προμηθευτή και κοινοποιείται στη ΡΑΑΕΥ είτε την πρώτη μέρα του πρώτου μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής, είτε την πρώτη μέρα του τρίτου μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής.
- Τα πορτοκαλί τιμολόγια θα απευθύνονται μόνο στους λίγους καταναλωτές που έχουν εγκαταστήσει έξυπνο μετρητή κατανάλωσης. Πρόκειται για μια κατηγορία κυμαινόμενων τιμολογίων, όπου η χρέωση θα αντικατοπτρίζει τη διακύμανση της τιμής στις αγορές άμεσης παράδοσης (Αγορά Επόμενης Ημέρας και Ενδοημερήσια Αγορά). Προφανές είναι ότι αν έχουμε ένα επεισόδιο μεγάλης αύξησης των τιμών στις αγορές ρεύματος, οι καταναλωτές με πορτοκαλί τιμολόγια θα επιβαρυνθούν ανάλογα.
Η ρύθμιση που κατατέθηκε στη Βουλή για το Ειδικό Τιμολόγιο
Η νέα ρύθμιση για το ειδικό τιμολόγιο, που ήδη κατατέθηκε στη Βουλή, έχει θέμα: Θέσπιση ρυθμίσεων στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας – Προσθήκη άρθρου 138Α στον ν. 4951/2022 και ορίζει ότι στον ν. 4951/2022 (Α’ 129) προστίθεται άρθρο 138Α ως εξής:
«Άρθρο 138Α
Θέσπιση ρυθμίσεων στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως την 31η Δεκεμβρίου 2024
1. Για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως την 31η Δεκεμβρίου 2024, οι Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μεταφέρουν υποχρεωτικά τους Πελάτες Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι οποίοι είχαν υπαχθεί στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του άρθρου 138, στο Ειδικό Τιμολόγιο της παρ. 2.
Εξαιρούνται:
α) οι Πελάτες που έχουν συνάψει σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για προϊόν σταθερής τιμολόγησης ορισμένου χρόνου, η οποία διατηρείται σε ισχύ μετά τη λήξη των μέτρων του άρθρου 138 και για όσο χρονικό διάστημα ισχύει η εκάστοτε σύμβαση σταθερής τιμολόγησης, καθώς και
β) οι Πελάτες που προβάλλουν την αντίρρησή τους, ως προς την υπαγωγή τους στο Ειδικό Τιμολόγιο και δηλώνουν ταυτόχρονα τη βούλησή τους για υπαγωγή σε διαφορετικό προϊόν προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, σύμφωνα με την παρ. 7, μετά από την ενημέρωσή τους και έως και την 31η Δεκεμβρίου 2023.
2. Για την εφαρμογή της παρ. 1, δημιουργείται από τους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας ένα (1) Ειδικό Τιμολόγιο Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας για κάθε κατηγορία πελατών Χαμηλής Τάσης.
3. Για το Ειδικό Τιμολόγιο Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας της παρ. 2, η Τελική Τιμή Προμήθειας ανακοινώνεται έως την πρώτη ημέρα κάθε μήνα κατανάλωσης, και προκύπτει από το άθροισμα της Βασικής Τιμής Προμήθειας και του Μηχανισμού Διακύμανσης. Το Ειδικό Τιμολόγιο δύναται να εμπεριέχει και Πάγια Χρέωση Προμήθειας, ίση με πέντε (5) ευρώ ανά μήνα, κατά μέγιστο, καθώς και εκπτώσεις, εφόσον αυτές δεν συνδέονται με τη διακύμανση μεγεθών της χονδρεμπορικής αγοράς.
4. Στον λογαριασμό κατανάλωσης που αφορά στο Ειδικό Τιμολόγιο ο Προμηθευτής αποτυπώνει ενιαία την Τελική Τιμή Προμήθειας σε €/MWh ανά μήνα τιμολόγησης. Η Τελική Τιμή Προμήθειας του Ειδικού Τιμολογίου κοινοποιείται στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.) και ανακοινώνεται σε ευδιάκριτο σημείο στην ιστοσελίδα του Προμηθευτή έως την πρώτη ημέρα έκαστου μήνα κατανάλωσης, βάσει των σχετικών κατευθυντήριων οδηγιών της Ρ.Α.Α.Ε.Υ.. Κατά την κοινοποίηση της Τελικής Τιμής Προμήθειας στην Ρ.Α.Α.Ε.Υ. ο Προμηθευτής συμπεριλαμβάνει και αρχείο με πληροφορίες ως προς τον τρόπο επαλήθευσης της τιμής. Η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. δημοσιεύει μηνιαίως στην ιστοσελίδα της, υπό τη μορφή πίνακα και έως την πέμπτη ημέρα του εκάστοτε μήνα κατανάλωσης, τις πάγιες χρεώσεις και τις χρεώσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που της έχουν κοινοποιήσει οι προμηθευτές, οι οποίες εφαρμόζονται στο Ειδικό Τιμολόγιο.
5. Οι Προμηθευτές δημοσιεύουν στην ιστοσελίδα τους σε ευδιάκριτο σημείο και κοινοποιούν στη Ρ.Α.Α.Ε.Υ., μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2023, όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους της μεθοδολογίας του Ειδικού Τιμολογίου που θα ισχύει για κάθε κατηγορία πελατών, ήτοι τη Βασική Τιμή Προμήθειας και τις τιμές των συντελεστών του Μηχανισμού Διακύμανσης. Οι Προμηθευτές ενημερώνουν τους Καταναλωτές με κάθε πρόσφορο μέσο, σύμφωνα με τις προβλέψεις περί ατομικής ενημέρωσης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Πελάτες (Κ.Π.Η.Ε., Β’ 832/29.3.2013), έως την 1η Δεκεμβρίου 2023, για τους συμβατικούς και τιμολογιακούς όρους των προϊόντων προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που θα ισχύσουν από 1ης Ιανουαρίου 2024.
6. Οι Προμηθευτές δύνανται να διαμορφώνουν και να προσφέρουν και άλλα προϊόντα, σταθερά ή κυμαινόμενα, υπό τον όρο της κατάλληλης επισήμανσής τους, σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 10. Η υπαγωγή των καταναλωτών στα εν λόγω προϊόντα γίνεται κατόπιν προβολής της αντίρρησής τους επί της μετάπτωσής τους στο αντίστοιχο Ειδικό Τιμολόγιο, με κάθε πρόσφορο μέσο, ήτοι μέσω χρήσης εφαρμογών τηλεπικοινωνιακού δικτύου, του διαδικτύου ή άλλων κατάλληλων μέσων ή επιστολών, σύμφωνα με το άρθρο 48 του v. 4001/2011 (Α’ 179) και τον Κ.Π.Η.Ε.. Ως προβολή αντίρρησης νοείται και η υποβολή Αίτησης Προσφοράς Σύμβασης Προμήθειας.
Η αλλαγή προμηθευτή ή τιμολογίου προμήθειας γίνεται οποτεδήποτε και δεν συνεπάγεται δικαίωμα αποζημίωσης του προμηθευτή λόγω της πρόωρης αποχώρησης του Πελάτη, εκτός από την περίπτωση διακοπής σύμβασης σταθερής τιμής ορισμένου χρόνου.
7. Οι Προμηθευτές κοινοποιούν στη Ρ.Α.Α.Ε.Υ., δημοσιεύουν στην ιστοσελίδα τους και ενημερώνουν τους Καταναλωτές με κάθε πρόσφορο μέσο, σύμφωνα με τις προβλέψεις περί ατομικής ενημέρωσης του Κ.Π.Η.Ε., έως την 1η Δεκεμβρίου 2024, για τους συμβατικούς και τιμολογιακούς όρους των προϊόντων προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας μετά την 1η Ιανουαρίου 2025.
8. Κατά την περίοδο ισχύος του παρόντος, το Τιμολόγιο Προμηθευτή Καθολικής Υπηρεσίας διαμορφώνεται βάσει του Ειδικού Τιμολογίου, σύμφωνα με τη μέθοδο υπολογισμού της παρ. 6 του άρθρου 138. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να προκρίνεται ως Τιμολόγιο Αναφοράς διαφορετικό τιμολόγιο, από αυτό με την ανώτερη τιμή χρέωσης προμήθειας των προμηθευτών καθολικής υπηρεσίας, αν το τελευταίο έχει απόκλιση μεγαλύτερη από είκοσι τοις εκατό (20%), από τον μέσο όρο των ακριβότερων, ανά προμηθευτή καθολικής υπηρεσίας και ανά κατηγορία πελατών, λοιπών τεσσάρων τιμολογίων του πίνακα της παρούσας. Το Τιμολόγιο Αναφοράς που δύναται να προκριθεί με την ανωτέρω απόφαση δεν δύναται να υπολείπεται από τον μέσο όρο των ακριβότερων, ανά προμηθευτή καθολικής υπηρεσίας και ανά κατηγορία πελατών, τεσσάρων (4) τιμολογίων του δευτέρου εδαφίου.
9. Η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. παρακολουθεί την εφαρμογή του παρόντος, ιδίως ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, τη διαφάνεια, τις συνθήκες ανταγωνισμού και την εμφάνιση καταχρηστικών πρακτικών. Αν διαπιστώσει σχετικές παραβάσεις, εφαρμόζει τη διαδικασία του άρθρου 36 του ν. 4001/2011 και επιβάλλει πρόστιμο έως το ένα τοις χιλίοις (1/1000) επί του ετήσιου κύκλου εργασιών του Προμηθευτή, πλέον άλλων κυρώσεων που μπορεί να του έχουν επιβληθεί.
10. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δύναται να καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του μηχανισμού διακύμανσης και των συντελεστών του Ειδικού Τιμολογίου, οι ορισμοί των μεταβλητών συντελεστών του μηχανισμού διακύμανσης, τα χρονικά διαστήματα μεταβολής των συντελεστών και της Βασικής Τιμής Προμήθειας, ο τρόπος επισήμανσης και αποτύπωσης στους Λογαριασμούς Κατανάλωσης, ειδικότερα θέματα ανακοίνωσης και ενημέρωσης των Καταναλωτών, καθώς και κάθε άλλο τεχνικό ή διαδικαστικό θέμα και αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος. Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου δύναται να τροποποιείται η περίοδος ισχύος, ήτοι η έναρξη και η λήξη ισχύος, καθώς και οι προθεσμίες ανακοίνωσης και ενημέρωσης για τους τιμολογιακούς και συμβατικούς όρους του παρόντος.
