Τις πιό σκοτεινές ώρες στην πολιτική ιστορία τους ζούν από χθες οι Ηνωμένες Πολιτείες, που βρέθηκαν στα πρόθυρα πραξικοπήματος, μπροστά σε μιά πρωτοφανή απόπειρα κατάλυσης των θεσμών από ένα άμορφο “κίνημα” ακροδεξιών υποστηρικτών του Τραμπ, παροτρυνόμενων από τον απερχόμενο πρόεδρο ο οποίος προσπάθησε να “γαντζωθεί” στην εξουσία.
Το πόσο σοβαρή ήταν η απειλή φαίνεται από το γεγονός ότι δέκα πρώην υπουργοί Αμυνας έκαναν κοινό διάβημα, ζητώντας από τον Τραμπ να παραδώσει ομαλά την εξουσία, ενώ παράλληλα απευθύνθηκαν στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, επισημαίνοντας στους στρατηγούς ότι έχουν ορκιστεί στο Σύνταγμα και όχι στον εκάστοτε Πρόεδρο και ότι το Σύνταγμα απαγορεύει την οποιαδήποτε ανάμειξή τους στην πολιτική.
Η εισβολή στο Καπιτώλιο, τον “ναό” της αμερικανικής Δημοκρατίας, γεγονός χωρίς προηγούμενο στην ιστορία των ΗΠΑ, ήταν το αποκορύφωμα και το επιστέγασμα έμπρακτης αμφισβήτησης όχι μόνον του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών, αλλά και των θεσμών που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του αμερικανικού δημοκρατικού πολιτεύματος και του συστήματος διακυβέρνησης.
Βαριά πλήγματα
Η απειλή αντιμετωπίστηκε, αλλά το πλήγμα στους θεσμούς, στο κύρος και στην προς τα έξω εικόνα των ΗΠΑ δύσκολα θα επουλωθεί, 'ο,τι κι αν επακολουθήσει, όποια κι αν είναι η πολιτική του νέου προέδρου Τζο Μπάιντεν.
Οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι και θα παραμείνουν μια διχασμένη χώρα, με την κοινωνία και το πολιτικό της σύστημα σε παρατεταμένη βαθιά κρίση. “Σύμπτωμα” αυτής της κρίσης ήταν άλλωστε όχι μόνον η ανάδειξη του Τραμπ στην προεδρία, αλλά και ο τρόπος που άσκησε την εξουσία.
Η απομάκρυνση του και η επικύρωση της εκλογής Μπάιντεν από το Κογκρέσο – την οποία προσπάθησαν χθες να αποτρέψουν οι “ορδές” των υποστηρικτών του απερχόμενου προέδρου – δεν πρόκειται να λύσουν αυτά τα προβλήματα, ούτε κάν να τα αμβλύνουν.
Θεωρίες συνωμοσίας
Δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί θα συνεχίσουν να θεωρούν πραγματικό νικητή τον Τραμπ και να πιστεύουν θεωρίες συνωμοσίας – ότι "το κατεστημένο της Ουάσιγκτον", οι διάφορες ελίτ, οι “αριστεροί”, οι “Εβραίοι” κλπ οργάνωσαν εκτεταμένη νοθεία για να τον απομακρύνουν από το Λευκό Οίκο.
Ο νέος πρόεδρος Μπάιντεν θα έχει λοιπόν έλλειμμα νομιμοποίησης και αποδοχής στην κοινωνία, που δεν μπορεί να αντισταθμισθεί από το γεγονός ότι θα έχει με το μέρος του την πλειοψηφία του Κογκρέσου, όπου πλεοψηφούν οι Δημοκρατικοί.
Ο Τραμπ φεύγει, ο "τραμπισμός" μένει
Η πολιτική που θα ασκήσει ο νέος πρόεδρος, μικρή επίδραση μπορεί να έχει στις διεργασίες που συντελούνται στην αμερικανική κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα.
Μαζί με τον Τραμπ αναδύθηκαν τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο δυνάμεις που παρέμεναν στο “σκοτεινό περιθώριο” της πολιτικής ζωής και της κοινωνίας. Ενα άμορφο “κίνημα” με βασικά χαρακτηριστικά την ακροδεξιά φασίζουσα ιδεολογία, τον ρατσισμό, τη θρησκοληψία, τη συνωμοσιολογία και τον ανορθολογισμό.
Αυτό θα παραμείνει ζωντανό και μπορεί να αναπτυχθεί δίκην λειχήνας τα επόμενα χρόνια, εάν ευνοηθεί από τις οικονομικές εξελίξεις στις ΗΠΑ. Σ' αυτό θα βασιστεί ο Τραμπ, που επιδιώκει να δημιουργήσει ένα “δικό του κόμμα” μέσα στο Ρεπουμπλικανικό, ή έναν νέο πολιτικό σχηματισμό.
Οι κινήσεις του απερχόμενου προέδρου – ή των επιγόνων του αν αποσυρθεί ο ίδιος – θα προκαλέσουν εσωτερική κρίση και ρήγματα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που αντιμετωπίζει πλέον κρίση ταυτότητας.
Η θητεία Τραμπ στην προεδρία και η προσπάθεια κατάλυσης των θεσμών φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να επηρεάζουν για πολλά χρόνια τις πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ.