Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα, καθώς διασταυρώνονται χρονικά οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης - που επιταχύνονται με τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των νέων τεστ αντοχής - με τις βίαιες παρεμβάσεις του SSM στη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών και με τον πολύ αυστηρό, αν και άτυπο, έλεγχο ποιότητας στοιχείων ενεργητικού, που θα διενεργηθεί το προσεχές διάστημα με «εξωτερική» εποπτεία.
Τους φόβους δυσάρεστων εξελίξεων και ανατροπών τους επόμενους μήνες υπογραμμίζει το γεγονός ότι η διοίκηση της Εθνικής δεν έχει πάρει προς το παρόν άδεια από τις εποπτικές αρχές για να προχωρήσει στην πρόωρη εξαγορά των Coco’s που έχει εκδώσει υπέρ του Δημοσίου κατά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, παρ[ότι με την πώληση της Finansbank έχει εξασφαλίσει τα κεφάλαια που απαιτούνται για την πρόωρη εξαγορά.
Ενημερώνοντας τους αναλυτές, η διοίκηση της τράπεζας άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να εξαγορασθούν τα Coco’s μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ευρωπαϊκών τεστ αντοχής και εφόσον δεν υπάρξουν απρόβλεπτες δυσμενείς εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης.
Όμως, το γεγονός ότι η Εθνική εξακολουθεί να κρατά στη σύνθεση του μετοχικού της κεφαλαίου αυτούς τους τίτλους, που προκαλούν «αιμορραγία» πληρωμών τόκων προς το Δημόσιο και από πέρυσι είχε σχεδιασθεί να αποπληρωθούν πρόωρα, υπογραμμίζει, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, ότι οι τραπεζίτες βρίσκονται σε επιφυλακή για απρόβλεπτα σοκ γι’ αυτό και η εποπτεία υποχρεώνει τις τράπεζες να κρατούν ακόμη και ακριβά «μαξιλάρια», όπως τα Coco’s.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Εθνική, ακόμη και αν αποπληρώσει πρόωρα τα 2 δισ. ευρώ των Coco’s, θα εξακολουθήσει να έχει δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας κοντά στο 18%! Παρά ταύτα, οι εποπτικές αρχές δεν επιτρέπουν προς το παρόν την πρόωρη εξόφληση, στοιχείο που δείχνει ότι αποτιμούν την παρούσα συγκυρία ως εξαιρετικά δύσκολη για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και προτιμούν να υπονομεύεται η προσπάθεια υλοποίησης του business plan της Εθνικής από τους «τσιμπημένους» τόκους των Coco’s, παρά να χαθεί η πρόσθετη θωράκιση.
Την ώρα που τα τεστ αντοχής στην Ευρώπη φέρνουν στο προσκήνιο τους φόβους για τη σταθερότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών, για τις ελληνικές τράπεζες το πρόβλημα αξιολόγησης ποιότητας ενεργητικού και κεφαλαιακής επάρκειας τίθεται με διαφορετικό τρόπο, αφού δεν μετέχουν σε αυτή την ευρωπαϊκή διαδικασία, επειδή πέρασαν από έλεγχο στα τέλη του 2015, ενόψει της ανακεφαλαιοποίησης.
Όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, οι ελληνικές τράπεζες θα περάσουν από ένα αυστηρότερο, αν και άτυπο, έλεγχο το προσεχές διάστημα, καθώς πιάνουν δουλειά στα διοικητικά συμβούλια οι ξένοι τραπεζίτες (τρεις σε κάθε συμβούλιο), οι οποίοι θα προεδρεύουν σε τρεις κρίσιμες επιτροπές: Παρακολούθησης Κινδύνων (Risk), Εσωτερικού Ελέγχου (Audit) και Προαγωγών (Nomination).
Σύμφωνα με πληροφορίες, η εγκατάσταση των νέων «ελεγκτών», που θα λογοδοτούν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και στον SSM ανοίγει το δρόμο για ένα άτυπο asset quality review, όπου τεθούν υπό έλεγχο όλα τα βασικά στοιχεία των τραπεζικών ισολογισμών, ώστε να αποσαφηνισθεί σε ποιο βαθμό έχουν επιδεινωθεί οι καταγραφές για προβληματικά δάνεια και αξία εγγυήσεων και να εξαλειφθούν φαινόμενα ωραιοποιήσεων. Δεδομένου ότι και ο έλεγχος των προαγωγών/υποβαθμίσεων τραπεζικών στελεχών έχει περάσει στα ανεξάρτητα μέλη που ορίζονται από το ΤΧΣ, αναμένεται ότι αυτή η διαδικασία ελέγχων θα αποβεί... αιματηρή, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι θα απομακρυνθούν στελέχη, στα οποία θα αποδοθούν ευθύνες για σφάλματα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, τονίζουν τραπεζικές πηγές, ότι σε αυτή την φάση, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν θα λειτουργήσει υποστηρικτικά στο παρασκήνιο για τράπεζες και στελέχη, καθώς ο Γιάννης Στουρνάρας ταυτίσθηκε απόλυτα με τον SSM στις αλλαγές που έγιναν στη διακυβέρνηση του τραπεζικού συστήματος, απορρίπτοντας μάλιστα τις αιτιάσεις για «αφελληνισμό» των τραπεζών.
Απαντώντας πρόσφατα στη Βουλή σε σχετική ερώτηση βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εξέφρασε ανησυχίες για αφελληνισμό των τραπεζών, ο κ. Στουρνάρας απάντησε με μεγάλη αυστηρότητα: «Δεν συμμερίζομαι καθόλου όσα λέγονται περί αφελληνισμού των τραπεζών. Είναι ευκαιρία να μπουν καλύτερα στελέχη. Με τις αλλαγές θωρακίζεται ο τραπεζικός κλάδος και ενισχύονται οι προοπτικές ανάπτυξης του χρηματοπιστωτικού συστήματος».
Αυτό που έχει θέσει σε συναγερμό τις εποπτικές αρχές και εξηγεί το βαθμό βιαιότητας των τελευταίων κινήσεών τους στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι οι σοβαρές ενδείξεις ότι τα επιχειρησιακά σχέδια των τραπεζών, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη συγκράτηση των «κόκκινων» δανείων, φαίνεται να έχουν ήδη εκτροχιασθεί. Όσο και αν σε πολλούς ακούγεται υπερβολικό, τραπεζικά στελέχη με πολύ καλή αντίληψη των εξελίξεων τονίζουν ότι αυτή την φορά το ελληνικό πρόγραμμα δεν κινδυνεύει να εκτροχιασθεί από δημοσιονομικές αστοχίες, αλλά από την αστοχίες στο σχεδιασμό για τις τράπεζες, που μπορεί να οδηγήσουν σε ένα bail-in καταθετών με καταστροφικές συνέπειες.
Νώντας Χαλδούπης