Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος το είπε ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές, ψέγοντας το ΔΝΤ για τη στάση του, που μπορεί να καταστήσει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές πραγματικό μαραθώνιο: Αν δεν κλείσουν γρήγορα η αξιολόγηση και η διαπραγμάτευση με το χρέος, το μνημόνιο και τα μέτρα που το συνοδεύουν δεν θα φέρουν αποτέλεσμα. Το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα δεν πρόκειται να αλλάξει, ξένες επενδύσεις δεν θα γίνουν, η χώρα θα παραμείνει στον φαύλο κύκλο όπου βρίσκεται τα τελευταία πέντε χρόνια.
Το κλειδί λοιπόν για να αρχίσει η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και να δημιουργηθούν βάσιμες προοπτικές εξόδου από την ύφεση, είναι η ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, η θετική αξιολόγηση και μια συμφωνία για το χρέος. Τα χρονικά περιθώρια είναι περιορισμένα. Όπως είπε ο κ. Τσακαλώτος, όλα πρέπει να γίνουν σε βάθος τριμήνου – αλλιώς στις αγορές θα εδραιωθεί η πεποίθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά» με την Ελλάδα.
Τρεις μεγάλοι «κάβοι»-ορόσημα στην πορεία προς την επάνοδο της οικονομίας στην κανονικότητα και τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος πρέπει τώρα να ξεπεραστούν, χωρίς να ανακύψουν σοβαρά προβλήματα και εμπλοκές. Οι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες και οι επόμενοι μήνες θα είναι εξαιρετικά δύσκολοι.
Στην αγορά και τις επιχειρήσεις επικρατεί επιφυλακτικότητα, καθώς εκτιμάται ότι τα μεγάλα προβλήματα δεν έχουν αντιμετωπισθεί. Η συμφωνία με τους δανειστές διασφαλίζει τη συνέχιση της χρηματοδότησης για να καλύπτονται οι ταμειακές ανάγκες του Δημοσίου, ενώ με την ανακεφαλαιοποίηση θωρακίστηκαν οι τράπεζες και εξαλείφθηκε ο κίνδυνος κουρέματος των καταθέσεων.
Όμως οι συνθήκες στην οικονομία δεν έχουν αλλάξει και η κατάσταση στην αγορά μάλλον θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες. Οι αυξανόμενες φορολογικές επιβαρύνσεις και οι επερχόμενες περικοπές-αναπροσαρμογές συντάξεων θα περιορίσουν περαιτέρω τα διαθέσιμα εισοδήματα και τις καταναλωτικές δαπάνες. Φρέσκο τραπεζικό χρήμα δεν πρόκειται να διοχετευθεί στις επιχειρήσεις τους επόμενους μήνες και η όποια ανακούφιση μπορεί να προέλθει μόνο από τη ρύθμιση κόκκινων επιχειρηματικών δανείων.
Για την κυβέρνηση το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι η επανεκκίνηση της οικονομίας, που θα δημιουργήσει παραγωγή, θέσεις απασχόλησης, εισφορές στα ασφαλιστικά Ταμεία, δημόσια έσοδα. Αναγκαίες προϋποθέσεις η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η δημιουργία προοπτικών για τις επιχειρήσεις. Όλα αυτά είναι κρίκοι μιας μακράς διαδικασίας που θα κινείται σε συνάρτηση με τις πολιτικές εξελίξεις και τις συνθήκες που θα διαμορφώνονται διεθνώς.
Σημαντική παράμετρος θα είναι βέβαια και οι δημοσιονομικές εξελίξεις. Για να δίνεται θετική αξιολόγηση από τους «Θεσμούς» και να συνεχίζεται κανονικά η εκταμίευση δόσεων, πρέπει να επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Παρά τις θετικές επιδόσεις του 2015 – υπέρβαση του στόχου για ταμειακό πλεόνασμα κατά 1,9 δις. ευρώ – από πολλές πλευρές εκφράζονται αμφιβολίες για τη συνέχεια, καθώς η φοροδοτική ικανότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχει εξαντληθεί. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η υστέρηση στα δημόσια έσοδα θ’αρχίσει να φαίνεται το επόμενο δίμηνο.. Τότε, παράλληλα με την αξιολόγηση, ίσως χρειασθεί να αναζητηθούν πάλι επώδυνες λύσεις.