Η παγκόσμια οικονομία αρχίζει πλέον να βλέπει την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία, καθώς η επιστήμη σημειώνει αλματώδη πρόοδο στην ανάπτυξη εμβολίων για το νέο κορονοϊό.Τον επόμενο χρόνο, εκτός σοβαρού απροόπτου, θα δοθεί μια νέα ευκαιρία για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα.
Δυστυχώς όμως, αυτός ο πολλά υποσχόμενος τομέας της οικονομίας παραμένει παγιδευμένος σε αέναες συζητήσεις για το θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει τη λειτουργία του, σε ένα ατελείωτο ράβε-ξήλωνε που αποτρέπει την ανάληψη επιχειρηματικών και επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΑΜΠΑΝΗ*
Ύστερα από χρόνια καθυστερήσεων, στα τέλη του 2018 ψηφίσθηκε επιτέλους ο νόμος που ξεκαθάρισε το τοπίο στο θεσμικό πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού. Με το νόμο 4582/2018, δόθηκαν σαφείς ορισμοί του Τουρισμού Υγείας και των επιμέρους κατηγοριών του, με βάση τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα. Βάσει αυτών των ορισμών, ο νόμος προβλέπει ότι θα συσταθεί στον ΕΟΠΥΥ Ηλεκτρονικό Μητρώο Τουρισμού Υγείας.
Επαρκής προετοιμασία
Πρόκειται για μια σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση, που θα μπορούσε να επιτρέψει την ενιαία καταγραφή όλων των παρόχων υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας, συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ και μη. Η ρύθμιση αυτή διευρύνει το πεδίο αρμοδιοτήτων του ΕΟΠΥΥ, με σκοπό την αναβάθμιση των παρεχόμενων στην Ελλάδα υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας. Προβλέπει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα ενταχθούν σε μια ενιαία πληροφοριακή βάση, ώστε
- Να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ενδιαφερόμενων επισκεπτών και οι συναλλαγές
- Να διασφαλισθεί ότι δεν παρέχονται υπηρεσίες από ακατάλληλους παρόχους.
Παράλληλα, η νομοθετική ρύθμιση αναγνωρίζει το στρατηγικό ρόλο του ΕΟΠΥΥ στον Τουρισμό Υγείας, καθώς ο Οργανισμός έχει όλες τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει το μητρώο παρόχων. Επιπλέον, ο ΕΟΠΥΥ έχει ενταχθεί στην ενιαία αρχιτεκτονική της Ευρώπης για την παροχή υπηρεσιών υγείας και έχει διασυνδεθεί με τους αντίστοιχους εθνικούς οργανισμούς 32 χωρών.
Από τη θέση αυτή μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του κλάδου. Σημειώνεται ότι ο ΕΟΠΥΥ έχει ήδη κάνει σημαντική προεργασία για τον Ιατρικό Τουρισμό. Από το 2016 έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας από στελέχη του ΕΟΠΥΥ και δημιουργήθηκε το site για τον ιατρικό τουρισμό, που είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος έτοιμο.
Πιέσεις και καθυστερήσεις
Φαίνεται όμως ότι και σε αυτή την περίπτωση μας λείπει ένας νόμος που θα επιτάσσει την… εφαρμογή του νόμου. Αντί τα δύο συναρμόδια υπουργεία Υγείας και Τουρισμού να εφαρμόσουν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο χωρίς άλλες καθυστερήσεις, προωθώντας κατά προτεραιότητα τη δημιουργία του μητρώου από τον ΕΟΠΥΥ, από το περασμένο καλοκαίρι βρίσκονται σε εξέλιξη διεργασίες για επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου. Πριν ακόμη αυτό εφαρμοσθεί και χωρίς να υπάρχει κάποια σαφής κατεύθυνση για τις αλλαγές που κρίνονται αναγκαίες.
Το νέο «πάγωμα» της ανάπτυξης του ιατρικού τουρισμού δεν φαίνεται να έχει άλλη εξήγηση εκτός από την πίεση που ασκούν ιδιωτικά συμφέροντα από το χώρο της υγείας, με στόχο να υποβαθμισθεί ο κεντρικός ρόλος του ΕΟΠΥΥ και να περιέλθουν αρμοδιότητές του στον ιδιωτικό τομέα.
Δυστυχώς αυτές οι πιέσεις αποδίδουν: Με πρωτοβουλία του υπουργείου Τουρισμού ο ΕΟΠΥΥ εξαιρέθηκε από το διάλογο για τις πιθανές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.
Και εκ των έσω...
Πέραν αυτού, όμως, πρόσφατα εκδηλώθηκε αμφισβήτηση από την πλευρά της ίδιας της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ, χωρίς να έχει γίνει συζήτηση και να έχει ληφθεί οποιαδήποτε σχετική απόφαση από το διοικητικό συμβούλιο, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα του Οργανισμού να αναπτύξει το μητρώο των παρόχων του ιατρικού τουρισμού.
Υποστηρίζεται, αίφνης, ότι ο ΕΟΠΥΥ, που διαθέτει ήδη την πλήρη βάση δεδομένων των παρόχων υπηρεσιών υγείας στη χώρα, στους οποίους καταβάλλει και τις δαπάνες για την περίθαλψη των ασφαλισμένων, δεν είναι σε θέση να μετατρέψει αυτά τα δεδομένα σε ένα ολοκληρωμένο μητρώο παρόχων για τον ιατρικό τουρισμό.
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς προτείνουν οι εισηγητές αυτών των καινοφανών απόψεων. Να αναλάβει κάποιος άλλος φορέας, ιδιωτικός ή δημόσιος, τη δημιουργία του μητρώου; Να γίνει η συγκέντρωση των στοιχείων από μηδενική βάση ή να αναπτύξει ένας άλλος φορέας το μητρώο, αξιοποιώντας τα δεδομένα που διαθέτει ο ΕΟΠΥΥ;
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που αμφισβητείται είναι αυτό ακριβώς που διευθετήθηκε με το νόμο του 2018: ότι ο ΕΟΠΥΥ είναι φύσει και θέσει ο φορέας που θα πρέπει να αναλάβει την ανάπτυξη του μητρώου παρόχων.
Χωρίς αντίλογο και επιχειρήματα
Ενδεχομένως αυτή η αμφισβήτηση να πηγάζει και από την προσπάθεια ιδιωτικών συμφερόντων να ελέγξουν τον ιατρικό τουρισμό, υποβαθμίζοντας το ρόλο ενός δημόσιου φορέα που πιθανόν να κρίνεται ως ασύμβατος με τις επιδιώξεις τους.
Μέσα από αυτές τις διεργασίες, που εξελίσσονται κυρίως στο παρασκήνιο, χωρίς να έχουν γίνει σαφείς οι προθέσεις των συναρμόδιων υπουργείων, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να ξηλώνεται ένα θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε ύστερα από χρόνια διαλόγου μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και να χάνεται πολύτιμος χρόνος για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού.
Επισημαίνεται ότι από την πλευρά του υπουργείου Τουρισμού δεν έχει διατυπωθεί οποιαδήποτε ξεκάθαρη πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο. Απλώς «σέρνεται» ένας διάλογος στο πλαίσιο μιας επιτροπής, με άγνωστη κατάληξη. Την ίδια στιγμή, παραμένει «παγωμένη» η διαδικασία ανάπτυξης του μητρώου παρόχων από τον ΕΟΠΥΥ, που θα μπορούσε να είχε ήδη ολοκληρωθεί και να αποτελούσε τη βάση για την ανάπτυξη του κλάδου.
Ο ιατρικός τουρισμός δεν χρειάζεται άλλους πειραματισμούς με νομοθετικές πρωτοβουλίες. Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος, την ώρα που η γειτονική Τουρκία και πολλές άλλες χώρες έκαναν άλματα προόδου σ' αυτό τον τομέα.
Η μόνη οδός για την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού είναι να εφαρμοσθεί η ισχύουσα νομοθεσία, με σεβασμό στον ρόλο του ΕΟΠΥΥ. Οσο κι αν αυτό δεν αρέσει ενδεχομένως σε εκπροσώπους ιδιωτικών συμφερόντων και σε ορισμένους υποστηρικτές τους από τον πολιτικό χώρο.
*Οικονομολόγος, μέλος ΔΣ του ΕΟΠΥΥ
